اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 517 |
| تعداد مقالات | 4,505 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,506,169 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,222,353 |
بازخوانی زمینه محور - متن محور آیات آغازین سورۀ توبه در مسئلۀ جهاد ابتدایی | ||
| مطالعات قرآن و حدیث | ||
| مقاله 4، دوره 14، شماره 2 - شماره پیاپی 28، فروردین 1400، صفحه 53-76 اصل مقاله (460.41 K) | ||
| نوع مقاله: علمی - پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/quran.2021.15172.2983 | ||
| نویسندگان | ||
| یحیی صباغچی* 1؛ مهدیه پاکروان2 | ||
| 1استادیار مرکز معارف اسلامی و علوم انسانی، دانشگاه صنعتی شریف، تهران، ایران. | ||
| 2دانشجوی دکتری تاریخ اسلام، دانشگاه الزهراء، تهران، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 29 اردیبهشت 1399، تاریخ بازنگری: 29 مهر 1399، تاریخ پذیرش: 19 آذر 1399 | ||
| چکیده | ||
| این پژوهش با دو رویکرد متن محور و زمینه محور که از الگوهای هرمنوتیک‌اند درصدد به چالش کشیدن قرائت مشهوری است که آیات آغازین سورۀ توبه را مجوز جهاد ابتدایی با همه مشرکان به جهت شرک ایشان می‌داند. در رویکرد متن محور نشان می‌دهد که امر به قتال به سبب رفتارهای خصومت‌آمیز و جنگ افروزانۀ مشرکان عهدشکن است؛ در این آیات، مشرکان به دو گروه عهدشکن و پایبند به عهد تقسیم‌شده‌اند. آیاتی که جنبۀ ایجاد رعب در بین مشرکان دارد، صرفاً به تهدید کسانی می‌پردازد که بارها بر عهدشکنی خود پافشاری کرده‌اند. بنابراین امر به قتال در این آیات صرفاً واکنشی بوده است به دست‌اندازی‌ها و جنگ‌افروزی‌های عملی گروهی از مشرکان، بدون اینکه عقیدۀ باطل آن‌ها کوچک‌ترین مدخلیتی در جواز جنگ داشته باشد. آیات این سوره نه تنها جهاد ابتدایی را تجویز نمی‌کند، بلکه نشان می‌دهند چه میزان از رفتارهای خصومت‌آمیز گروه مقابل باید وجود داشته باشد تا مسلمانان مجاز به مقابلۀ نظامی شوند. در رویکرد زمینه محور نیز فحص دقیق زمینه‌ها و بسترهای تاریخی نشان می‌دهند که به‌موجب این آیات هیچ مشرکی کشته نشده است و حتی بعد از ابلاغ این آیات، همچنان قبایلی مشرک بوده‌اند. این آیات باعث شکستن آخرین مقاومت‌های پایگاه‌های اصلی مشرکین شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| سورۀ توبه؛ برائت؛ مشرکین؛ خشونت؛ جهاد ابتدایی؛ هرمنوتیک | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Textual - Contextual Revision of Waging War in the Primary Verses of Surah Tawba | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Yahya Sabbaghchi1؛ Mahdieh Pakravan2 | ||
| 1Assistant Professor, Center for Islamic Education and Humanities, Sharif University of Technology, Tehran, Iran. | ||
| 2PhD student in Islamic History, Al-Zahra University, Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| With its textual-contextual approach and by emphasizing on the text and also historical context, this essay tries to challenge the popular understanding of the primary verses of surah Tawba, which permits waging war against all of the pagans. Although the majority of the interpreters of the Qur’an and also the Islamic jurists justify the command of fighting as a result of the pagans’ polytheism, this essay shows that the command of fighting is a result of their enmity, breaching the agreement, violation and waging war. The pagans are divided in these verses into two groups: those who broke the covenant and others who remained committed. The verses threaten only those pagans who insisted on breaking the agreement and give them another chance and show them the possibility of converting into Islam. Nevertheless the command of fighting does not include the committed pagans to the covenant. So fighting is merely commanded as a reaction against the pagan’s enmity and waging war, regardless of their polytheism. These verses prove no evidence for waging war. On the contrary, they prove strict standards for permitting defensive war. Historical evidences point out that no pagan was killed by the revelation of these verses and some pagan tribes continued to exist after these verses, but the verses withdrew the last resistances of the pagans. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Surah Tawba, repudiation, pagans, violence, offensive war, Hermeneutics | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم. ابن سعد، محمد (1418ق)، الطبقات الکبری، به کوشش محمد عبدالقادر عطا، بیروت: دار الکتب العلمیة، چاپ دوم. ابن شهاب زهری، محمد بن مسلم (1418ق)، الناسخ و المنسوخ، به روایت ابوعبدالرحمن محمد بن حسین سلمی، به کوشش حاتم صالح ضامن، بیروت: مؤسسة الرسالة، چاپ دوم. ابن فقیه، احمد بن محمد (1416ق)، البلدان، به کوشش یوسف الهادى، بیروت: عالم الکتب، چاپ اول. ابن قدامه، (1388ق)، المغنی، مصر: مکتبۀ القاهرۀ. ابن کثیر، اسماعیل بن عمر (1419ق)، تفسیر القرآن العظیم، بیروت: دار الکتب العلمیۀ، چاپ اول. ابن‌هشام، عبدالملک (بی‌تا)، السیرة النبویة، بیروت: دار المعرفة. ابن‌وهب، عبدالله (2003م)، تفسیر القرآن، به روایت سحنون‌بن‌سعید، به کوشش میکلوش مورانی، بیروت: دار الغرب الاسلامی، چاپ اول. ابوالفتوح رازى، حسین بن على (1408ق)، روض الجنان و روح الجنان فى تفسیرالقرآن، مشهد: بنیاد پژوهشهاى اسلامى آستان قدس رضوى، چاپ اول. ابوعبید، قاسم بن سلام (1428ق)، الاموال، به کوشش ابوانس سید بن رجب، مصر/ ریاض: دار الهدی النبوی/ دار الفضیلة، چاپ اول. ابویوسف، یعقوب بن ابراهیم (1399ق)، الخراج، بیروت: دار المعرفة. ازرقى، محمدبن‌عبدالله (1416ق)، أخبار مکة و ما جاء فیها من الآثار، به کوشش رشدى صالح ملحس، بیروت: دار الأندلس، چاپ اول. افتخاری، اصغر؛ محمدی سیرت، حسین (1392ش)، «صلح و سلم در قرآن کریم»، دوفصلنامه مطالعات قرآن و حدیث، ش 12. بخاری، محمد بن اسماعیل (1401ق)، الصحیح، به کوشش، وزارة الأوقاف مصر، المجلس الأعلى للشئون الإسلامیة، لجنة إحیاء کتب السنة، قاهره: جمهوریة مصر العربیة، وزارة الاوقاف، المجلس الاعلى للشئون الاسلامیة، لجنة إحیاء کتب السنة، چاپ دوم. بلاغی، محمدجواد (بی‌تا)، الرحلة المدرسیّة و المدرسة السیّارة فی نهج الهدى، بیروت: دار المرتضی. ثعلبى نیشابورى، ابو اسحاق احمد بن ابراهیم (1422ق)، الکشف و البیان عن تفسیر القرآن، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، چاپ اول. جصاص، احمد بن على (1405ق)، احکام القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربى، چاپ اول. جوادی آملی، عبدالله (1394ش)، تسنیم، قم: نشر اسراء. جوادی آملی، عبدالله (1389ش)، فلسفه حقوق بشر، قم: نشر اسراء، چاپ ششم. جوهرى، اسماعیل بن حماد (1376ق)، الصحاح (تاج اللغة و صحاح العربیة)، به کوشش احمد عبدالغفور عطار، بیروت: دار العلم للملایین، چاپ اول. حلبى، ابن زهره حمزة بن على (1417ق)، غنیة النزوع إلى علمی الأصول و الفروع، قم: مؤسسه امام صادق علیه السلام، چاپ اول. حلى، حسن بن یوسف (1412ق)، منتهى المطلب فی تحقیق المذهب، مشهد: مجمع البحوث الإسلامیة. خویى، سید ابوالقاسم موسوى (1410ق)، منهاج الصالحین، قم: نشر مدینة العلم. دلشاد تهرانی، مصطفی (1393ش)، سیرة نبوی (منطق عملی، دفتر سوم - سیرة مدیریتی)، تهران: انتشارات دریا، چاپ ششم. راوندى، قطب الدین سعید بن عبداللّه (1405ق)، فقه القرآن، قم: انتشارات کتابخانه آیة الله مرعشى نجفی. رشید رضا (1990م)، المنار، مصر: الهیئة المصریة العامة للکتاب. زحیلی، وهبه (1389ش)، آثار جنگ در فقه اسلامی، ترجمه عبدالحسین بینش، قم: زمزم هدایت. سیوطى، عبدالرحمن بن ابىبکر (1404ق)، الدر المنثور فى تفسیر المأثور، قم: کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى، چاپ اول. شافعی، محمد بن إدریس (1403ق)، الأم، بیروت: دار الفکر للطباعة والنشر والتوزیع، الطبعة الثانیة. شیرازى، سید محمد (1426ق)، السلم و السلام، بیروت: دار العلوم للتحقیق و الطباعة و النشر و التوزیع، چاپ اول. صالحی نجف آبادی، نعمت الله (1397ش)، جهاد در اسلام، تهران: نشر نی، چاپ ششم. صنعانی عبد الرزاق بن همام (1403ق)، المصنف، به کوشش حبیب الرحمن اعظمی، هند: المجلس العلمی، چاپ دوم. طباطبایی، محمد حسین (1417ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. طبرسى، فضل بن حسن (1372ش)، مجمع البیان فى تفسیر القرآن، به کوشش محمدجواد بلاغى، تهران: انتشارات ناصر خسرو. طبری، محمد بن جریر (1387ق)، تاریخ الامم و الملوک (تاریخ الطبری)، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: دار التراث، چاپ دوم. طبرى، محمد بن جریر (1412ق)، جامع البیان فى تفسیر القرآن، بیروت: دار المعرفۀ، چاپ اول. طوسى، ابوجعفر محمد بن حسن (1387ق)، المبسوط فی فقه الإمامیة، تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة، چاپ سوم. طوسى، ابوجعفر محمد بن حسن (1407ق)، الخلاف، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ اول. عاملى، زین الدین بن على [شهید ثانى] (1410ق)، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، قم: کتابفروشى داورى، چاپ اول. فاضل لنکرانی، محمدجواد (1395ش)، «قرآن و مشروعیت جهاد ابتدایی»، دوفصلنامه قرآن، فقه و حقوق اسلامی، دوره سوم، ش 5. فاضل مقداد، مقدادبن‌عبدالله (1373ش)، کنز العرفان فى فقه القرآن، به کوشش محمد باقر بهبودی و محمد باقر شریف زاده، تهران: مرتضوى، چاپ اول. فخر رازى، محمد بن عمر (1420ق)، مفاتیح الغیب، بیروت: دار احیاء التراث العربی، چاپ سوم. فراء، یحیى بن زیاد (1980م)، معانى القرآن، به کوشش محمد على نجار و احمد یوسف نجاتى، قاهره: الهیئة المصریة العامة للکتاب، چاپ دوم. فرات کوفى، فرات بن ابراهیم (1410ق)، تفسیر فرات الکوفى، تهران: سازمان چاپ وانتشارات وزارت ارشاد اسلامى، چاپ اول. فیض کاشانى، محمد بن شاه مرتضى (1418ق)، الاصفى فی تفسیر القرآن، قم: مرکز النشر التابع لمکتب الاعلام الاسلامی، چاپ اول. قمى، على بن ابراهیم (1363ش)، تفسیر، به کوشش طیب موسوى جزایرى، قم: دار الکتاب، چاپ سوم. کاشانى، ملا فتح الله (1336ش)، منهج الصادقین فی الزام المخالفین، به کوشش ابوالحسن شعرانی و علی اکبر غفاری، تهران: کتابفروشى اسلامیه، چاپ اول. مسلم نیشابوری (1412ق)، صحیح، به کوشش محمد فؤاد عبدالباقى، قاهره: دار الحدیث، چاپ اول. مطهری، مرتضی (1385ش)، مجموعه آثار، چاپ چهارم، تهران: صدرا. مفید، محمد بن محمد (1413ق)، الامالی، به کوشش حسین استاد ولی و علی‌اکبر غفاری، قم: کنگره شیخ مفید، چاپ اول. موسویان، ابوالفضل (1389ش)، دین و آزادی (بحثی درباره آزادی عقیده، جهاد ابتدایی و ارتداد)، قم: صحیفه خرد، چاپ اول. نجفى، محمد حسن (1404ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، بیروت: دار إحیاء التراث العربی. نحاس، احمد بن محمد (بی تا)، الناسخ و المنسوخ فی القران الکریم، بیروت: موسسۀ الکتب الثقافیۀ. واقدی، محمد بن عمر (1409ق)، المغازی، به کوشش مارزدن جونز، بیروت: اعلمی، چاپ سوم. ورعی، سید جواد (1388ش)، مبانی فقهی جهاد، قم: بوستان کتاب، چاپ اول. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 742 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 824 |
||