Bi-Quarterly Political Knowledge

The role of Seyyed Mohammad Hossein Tabatabai in the development of the Islamic discourse of the Iranian Revolution with an emphasis on Justice

Document Type : Science - Research (Iranian Political issues)

Author

Assistant Professor of Institute for Science and Technology Studies, Shahid Beheshti University، Tehran, I.R. Iran.

10.30497/pkn.2023.244652.3073

Abstract

This paper intends to bring to light the undiscovered role of Allame Tabatabai in the genesis of the signifier of “justice” in Iran’s 1979 Islamic Revolution discourse. Although research relevant to Iran's revolution under the title of " intellectual leaders and ideologues of the revolution" has highlighted the role of thoughts of ‎Ayatollah Khomeini, Motahari, Al-e Ahmed, Shariati, Bazargan, and ‎Taleghani in the development of the discourse of the revolution, no systematic research is done concerning the role of Allame Tabatabai's thoughts. A lot of work has been done about the philosophical, political, social, and moral thoughts of Allame, but no work has been done on the role of the political-social philosophy of Allame Tabataba'i, in the genesis of the discourse of the Islamic Revolution of Iran. ‎This paper ‎considers one important question: What are the social ‎mechanisms of Allame’s thoughts in relation to Islamic revolution ‎discourse? Through this research, it is evidenced that although Allame is not considered the ideologue of the ‎revolution, he nevertheless unwanted and unplanned, with the centrality of histheory of Edrakat-e E’tebari (Constructional Perceptions), reviving the position of the philosopher and Quran exegetist, he participated in the discourse conflicts of the 30s to 50s, played a direct role (production of texts) and in an indirect role (through his disciples, intellectual circles and discursive communities) in the evolution of the signifier of justice of the Islamic Revolution. To sociologically analyze the relationship between Allame thoughts and Iran’s 1979 Islamic Revolution discourse, this article identifies and then examines social ‎mechanisms like intellectual circles, intergenerational interactions, discursive ‎communities, and writing genre.

Keywords

Main Subjects

امیری، جهاندار (1383). روشنفکری و سیاست (بررسی تحولات روشنفکری در ایران معاصر). تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی
بروجردی، مهرزاد (1378). روشنفکران ایرانی و غرب. ترجمه جمشید شیرازی، تهران: نشر و پژوهش فرزان­روز.
پارسانیا، حمید (1377). حدیث پیمانه، پژوهشی در انقلاب اسلامی. قم: معاونت امور اساتید و دروس معارف اسلامی.
پناهی، محمدحسین (1383). جامعه شناسی سیاسی شعارهای انقلاب اسلامی.تهران: موسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر.
جعفریان، رسول (1386). جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی  ـ سیاسی ایران: از روی کارآمدن محمدرضا شاه تا پیروزی انقلاب اسلامی (1320-1357). قم: نشر مورخ
جوادی آملی، عبدالله (1386). شمس­الوحی تبریزی، سیره علمی علامه طباطبایی. قم: مرکز نشر اسراء.
حاضری، علی­محمد (1380). «فرایند بالندگی ایدئولوژی انقلاب اسلامی»، در: انقلاب و اندیشه؛ مباحثی در جامعه­شناسی انقلاب اسلامی. تهران: پژوهشکده امام خمینی (رحمت‌الله‌علیه) و انقلاب اسلامی.
حسن زاده آملی، حسن (1375)، در آسمان معرفت. (گردآوری و تنظیم) محمد بدیعی، قم: انتشارات تشیع.
حسینی زاده، سید محمدعلی(1386). اسلام سیاسی در ایران. قم: انتشارات دانشگاه مفید.
حسینی طهرانی، محمدحسین (1361). مِهر تابان. تهران: انتشارات باقر العلوم (علیه‌السلام).
خسروشاهی، هادی (1391). درباره علامه سیدمحمد حسین طباطبایی. قم: کلبه شروق.
خمینی، سیدروح‌الله (1348). ولایت فقیه، حکومت اسلامی. قم: انتشارات آزادی.
داوری اردکانی، رضا (1389). ما و تاریخ فلسفه اسلامی. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
درخشه، جلال (1384). گفتمان سیاسی شیعه در ایران معاصر. تهران: دانشگاه امام صادق.
سبحانی، جعفر (1361). «جامعیت علامه طباطبایی»، در: دومین یادنامه علامه طباطبایی. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی انجمن اسلامی حکمت و فلسفه ایران.
شایگان، داریوش (1371). آسیا در برابر غرب. تهران: باغ آینه.
شیخ فرشی، فرهاد (1379). تحلیلی بر نقش سیاسی عالمان شیعی در پیدایش انقلاب اسلامی. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
طباطبائی، سیدمحمدحسین (1341). «ولایت و زعامت»، در: بحثی درباره مرجعیت و روحانیت، تهران: شرکت سهامی انتشار.
طباطبائی، سیدمحمدحسین (1387.الف). روابط اجتماعی در اسلام. به کوشش سیدهادی خسروشاهی، قم: بوستان کتاب.
طباطبائی، سیدمحمدحسین (1387.ب). ولایت­نامه. ترجمه همایون همتی، تهران: انتشارات روایت فتح.
طباطبائی، سیدمحمدحسین (1388.الف). بررسی­های اسلامی. جلد1، به کوشش سیدهادی خسروشاهی، قم: بوستان کتاب.
طباطبائی، سیدمحمدحسین (1388.ب). رسائل توحیدی. ترجمه و تحقیق علی شیروانی، به کوشش سید هادی خسروشاهی، قم: بوستان کتاب.
طباطبائی، سیدمحمدحسین (1389). تعالیم اسلام. به کوشش سیدهادی خسروشاهی، قم: بوستان کتاب.
طباطبائی، سیدمحمدحسین (1391). اصول فلسفه رئالیسم. به کوشش سیدهادی خسروشاهی، قم: بوستان کتاب.
طباطبائی، سیدمحمدحسین (بی‌تا). تفسیر المیزان. بی‌جا: بی‌نا.
طباطبایی، عبدالباقی (1381). «زندگی­نامه علامه طباطبایی»، در: مرزبان وحی و خرد. قم: بوستان کتاب.
فوکو، میشل (1380). نظم گفتار. ترجمه باقر پرهام، تهران: آگه.
فوکو، میشل (1389). دیرینه­شناسی دانش. ترجمه عبدالقادر سواری، تهران: گام نو.
قجری، حسینعلی (1387). تحلیل گفتمان تکوین و هژمونیک شدن بنیادگرایی شیعی در ایران. (پایان­نامه دکتری). دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
لاکلائو، ارنستو و موفه، شانتال (1392). هژمونی و استراتژی سوسیالیستی، به سوی سیاست دموکراتیک رادیکال. ترجمه محمد رضایی، تهران: ثالث.
مجله حوزه (1382). آیینه­داران حقیقت، مصاحبه‌های مجله حوزه با عالمان و دانشوران حوزوی. تهیه و تدوین مجله حوزه، قم: بوستان کتاب.
مدنی، جلال­الدین (1369). تاریخ تحولات سیاسی و روابط خارجی ایران. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
مرتضوی، ضیاء (1381). عدالت اقتصادی در المیزان. در مرزبان وحی و خرد. قم: بوستان کتاب.
مصباح یزدی، محمدتقی (1361). نقش استاد علامه طباطبایی در نهضت فکری حوزه علمیه قم. در یادنامه مفسر کبیر استاد علامه سیدمحمدحسین طباطبایی. قم: انتشارات شفق.
مطهری، مرتضی(1362). اصول فلسفه و روش رئالیسم.قم: صدرا.
میرسپاسی، علی (1389). تأملی در مدرنیته ایرانی. ترجمه جلال توکلیان، تهران: طرح نو.
نائینی، حسین (1387). تنبیه­الامه و تنزیه­المله. ترجمه روح­الله حسینیان، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
نصرت پناه، محمدصادق و سیفی، محمدمهدی (1398). «رابطه عدالت و آزادی در حکمت سیاسی متعالیه با تاکید بر آرا علامه طباطبایی»، نشریه علمی دانش سیاسی. 15(1):234-270.
واعظ­زاده خراسانی، محمد (1360). «سیری در زندگی علمی و انقلابی استاد شهید مرتضی مطهری»، در: یادنامه استاد شهید مطهری. کتاب اول، زیر نظر عبدالکریم سروش، تهران: سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
یزدانی­مقدم، احمدرضا (1383). ادراکات اعتباری و اندیشه اجتماعی سیاسی علامه طباطبایی. (پایان‌نامه کارشناسی ارشد علوم سیاسی)، قم: دانشگاه باقرالعلوم (علیه‌السلام).
یورگنسن، ماریان و فیلیپس، لوئیز (1389). نظریه و روش در تحلیل گفتمان. ترجمه هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
 
Collins, Randall (1998). The Sociology of Philosophies: A Global theory of intellectual change. Cambridge, Ma: Harvard UN Press.
Dabashi, Hamid (1993). Theology of Discontent: The ideological Foundation of the Islamic Revolution in Iran. New York: New York University Press.
Wuthnow, Robert (1989). Communities of Discourse: Ideology and social structure in the Reformation the Englishtenment, and European Socialism. Cambridge: Havard University Press.
Bi-Quarterly Political Knowledge
Volume 19, Issue 2 - Serial Number 38
ESSAY
September 2023
Pages 287-312
  • Receive Date: 07 June 2023
  • Revise Date: 24 July 2023
  • Accept Date: 06 August 2023