نشریه «دانش سیاسی»

فراتحلیل موانع توسعه حزبی در ایران بین سال های 1398-1368

نوع مقاله : علمی - پژوهشی (مسایل سیاسی ایران)

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم سیاسی(مسایل ایران)، دانشکده حقوق و الهیات، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، جمهوری اسلامی ایران (نویسنده مسئول).

2 دانشیار علوم سیاسی (سیاستگذاری عمومی)، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، جمهوری اسلامی ایران.

3 دانش‌آموخته علوم سیاسی، دانشکده حقوق و الهیات، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، جمهوری اسلامی ایران.

10.30497/pkn.2023.243005.2985

چکیده

پیشینه فعالیت احزاب سیاسی در ایران، به انقلاب مشروطه برمی­گردد، از این‌رو، پژوهش حاضر با هدف فراتحلیل کیفی موانع توسعه حزبی در دوره زمانی ایران پس از انقلاب، به شناسایی و دسته­بندی موانع توسعه حزبی از منظر مطالعات داخلی منتشرشده در بازه 1398-1368 اقدام کرده است. داده‏ها به روش اسنادی گردآوری‌شده و شامل 118 مطالعه، در قالب مقاله و پایان­نامه بوده که طی فرایند اجرای فراتحلیل، 30 سند درون‌گنجی شده است. طبق یافته­های به‌دست‌آمده، تعداد 130 مانع توسعه حزبی در ذیل رویکردهای ششگانه: نهادی، حقوقی ـ قانونی، سیاسی، فرهنگ سیاسی، جامعه­شناختی و نوسازی و مدرنیزاسیون شناسایی و دسته­بندی‌شده که بر اساس میزان فراوانی، «موانع فرهنگ سیاسی»، با فراوانی 35.38 درصد پرتکرارترین مانع توسعه حزبی را در پژوهش‌های مورد بررسی به خود اختصاص داده است. از این‌رو، اصلاح فرهنگ سیاسی با هدف ایجاد جهت­گیری ذهنی مثبت نسبت به پدیده حزب و فعالیت حزبی در سطوح سه­گانه: فرهنگ سیاسی رهبران، نخبگان و فعالان سیاسی و توده پیشنهاد می­شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Qualitative Meta-Analysis of the Obstacles of Political Party Development in I.R.Iran between 1998 to 2019

نویسندگان [English]

  • Sedigheh Sheikhzadeh Joushani 1
  • Yahya Kamali 2
  • Zahra Lashkari 3

1 Assistant Professor of Political Science (Iranian Studies) , Faculty of Law and Theology, Shahid Bahonar University of Kerman , I.R.Iran. (Corresponding author).

2 Associate Professor of Political Science (Public Policy) , Faculty of Law and Theology, Shahid Bahonar University of Kerman, I.R.Iran.

3 Master in Political Science from Faculty of Law and Theology, Shahid Bahonar University of Kerman, , Kerman, I.R.Iran.

چکیده [English]

The aim of the present study is to identify and categorize the obstacles of party development in The Post- Revolutionary Iran. The current study has utilized the Qualitative Meta-Analysis method. The sample include articles and dissertations that have been published in databases of NOORMAGZ, SID, MAGIRAN and IRANDOC from 1989 to 2018. During the review process, 118 studies were identified and finally, 30 of them were included to the secondary evaluation. The findings indicated that the 130 obstacles of party development have been identified and categorized follow six approaches: Institutional, Legal, Political culture, Sociological, and Modernization obstacles that based on the frequency, Political culture obstacle has been a frequency of 46 cases, 35.38%.  From the perspective of party development studies in the period 1989-2018, the obstacle of political culture with three dimensions, the political culture of leaders, political elites and the masses has had the greatest impact on the process of party development in The Post- Revolutionary Iran. Hence, it is suggested to reform of political culture with the aim of creating a positive mental orientation toward the party phenomenon and activity at three levels: the political culture of leaders, political elites and political activists and the mass.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Obstacle
  • Party Development
  • Political Party
  • Qualitative Meta-Analysis
  • Islamic Republic of Iran
اخوان کاظمی، بهرام (1388). علل ناکارآمدی احزاب سیاسی در ایران. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
اشرفی، اکبر (1395). «مطالعه علل توقف فعالیت‏های حزب جمهوری اسلامی از منظر جامعه‏شناسی احزاب سیاسی»، جامعه‏شناسی سیاسی جهان اسلام، 4(1)، 84-65.
اعمایی، حسن و رضایی، مصطفی (1398). «امتناع حکمرانی حزبی؛ آسیب‏شناسی رابطه نظام حزبی و نظام انتخاباتی در جمهوری اسلامی ایران»، رهیافت‏های سیاسی و بین‏المللی. 1(11)، 32-11.
ایزانلو، بلال و حبیبی، مجتبی (1389). «کاربرد فراتحلیل در تحقیقات علوم اجتماعی و رفتاری: مرور بر مزایا، تنگناها و روش‌شناسی»، تحقیقات علوم رفتاری. (1)، 79-70.
ایمان، محمدتقی؛ طبیعی، منصور و امینی‌زاده، سینا (1399). «ارزیابی مبانی پارادایمی مرامنامه احزاب ایران بعد از انقلاب (مطالعه موردی حزب جمهوری اسلامی، حزب کارگزاران)»، دانش سیاسی. 1(16)، 66-45.
بخارایی‏زاده، سیدمهدی (1397). «جایگاه احزاب در کشورهای توسعه‏یافته»، فصلنامه علمی ـ حقوقی قانون‏یار. 5(2)، 294-277.
بیداللّه خانی، آرش و فرخاری، محبوبه (1401). «فراتحلیل عوامل مؤثر بر توسعه سیاسی در ایران بین سال‌های 1399-1390»، دانش سیاسی. 1(18)، 82-55.
توکل، محمد و عرفان‌منش، ایمان (1393). «فراتحلیل کیفی مقالات علمی ناظر بر مسئله فرار مغزها در ایران»، بررسی مسائل اجتماعی ایران. 5(1)، 75-45.
خدادی، حسن و ربیعی کهندانی، محمد (1401). «تحلیل استعاره‌ای از معنا و جایگاه مکتب در گفتمان حزب جمهوری اسلامی»، دانش سیاسی. مقالات آماده انتشار.
خرمشاد، محمدباقر و رفیعی قهسار، ابوذر (1397). «نظام انتخاباتی و تأثیر آن بر نظام حزبی در ایران»، جامعه‏شناسی سیاسی ایران. (1)، 103-81.
خیری اصل، خیراله؛ شهرام‏نیا، امیرمسعود؛ نساج، حمید و حاتمی، عباس (1398). «تأثیر سیاست‏های حزبی جمهوری اسلامی ایران بر حیات احزاب سیاسی»، رهیافت انقلاب اسلامی. (46)، 46-23.
سردارنیا، خلیل‌اله (1393). «تحلیل جامعه‏شناختی نهادینه‌نشدن و ناکامی تحزب در ایران در سده اخیر (از 1285ش/ 1328ق و 1908میلادی تاکنون)»، پژوهش‏های تاریخی. 6(4)،  56-43.
شوقعلی بافقی، محمدمهدی؛ شیخ‌زاده جوشانی، صدیقه و کمالی، یحیی (1397). «مطالعات جناحی در نظام جمهوری اسلامی: یک بررسی نظام‌مند»، رهیافت انقلاب اسلامی. 43(12)، 52-27.
­طاوسی، آرش و دویران، اسفندیار (1394). «موانع شکل­گیری احزاب سیاسی ایران با تأکید بر ویژگی­های تاریخی کشور»، چهارمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، 17-1.
عبداللهی، محمد (1389). «هویت ملی در ایران فراتحلیل مقاله های فارسی موجود»، فصلنامه علوم اجتماعی. (50)، 35-1.
عظیمی، سیدرئوف و مطلبی، مسعود (1395) «ناکارآمدی احزاب سیاسی در ایران»، منافع ملی. (3)، 114-91.
فاضلی، اشرف‏السادات؛ عنایتی شبکلایی، علی و نجف‏زاده، مهدی (1388)، «بررسی نگرش مردم نسبت به احزاب سیاسی در ایران»، پژوهش‏های ارتباطی. 16(1)، 155-135.
میرفردی، اصغر؛ کریمی، ماندانا و عیسائی خوش، کورش (1399). «نقش ارزیابی از احزاب و تشکل‌های سیاسی در مشارکت ساکنان شیراز در انتخابات»، دانش سیاسی. 16(2)، 670-649.
نقیب‌زاده، احمد (1391). درآمدی بر جامعه‌شناسی سیاسی. تهران: انتشارات سمت.
نوزعیم، محسن (1396). «موانع شکل‏گیری احزاب سیاسی در ایران پس از انقلاب»، مجله انسان‌شناسی و فرهنگ. تیرماه، 13-1.
 
Asayesh, Hossein; Ab Halim, Adlina; Shojaei & Seyedeh Nosrat. (2010). ''Obstacles of political party development in Iran'', Report and Opinion.  2(10), 28-32.
Brown, Ruth (2007). ''Party development in the regions: When did parties start to play a part in politics?'', Journal of Communist Studies and Transition Politics. (14), 9-30.
Chambers, William. Nisbet (1963). ''Party development and party action: The American Origins'', History and Theory. 3(1), 91-120.
Fobih, Nich. (2011). ''Challenges to party development and democratic consolidation: perspectives on reforming Ghana's institutional framework'', Journal of Asian and African studies. 46(6), 578-592.
Hesli, Vicki. Reisinger William & Miller, Arthur (1998). ''Political party development in divided societies: the case of Ukrain'', Electoral studies. 17(2), 235-256.
Lenkevitch, Evguenia (2007). ''Post-soviet political party development in Russia: obstacles to democratic consolidation'', Bachelor of Art, for the degree of Master of Arts, Department of Political Science, Simon Fraser University.
Lewis, Paul. G. (1994). ''Political institutionalization and party development in post- Communist Poland'', Europe- Asia studies. 46(5), 779-799.
 Zeeuw, J. D. (2009). ''Political Party Development in Post-War Societies: The Institutionalization of Parties and Party Systems in El Salvador and Cambodia'', requirements for the degree Doctor of Philosophy in Politics and International Studies, University of Warwick, Department of  Politics and International Studies.
نشریه «دانش سیاسی»
دوره 19، شماره 1 - شماره پیاپی 37
تالیف مقاله
فروردین 1402
صفحه 149-170
  • تاریخ دریافت: 05 اردیبهشت 1401
  • تاریخ بازنگری: 23 اسفند 1401
  • تاریخ پذیرش: 07 اسفند 1401