بسم الله الرحمن الرحیم

نشریه علمی دانش سیاسی

منشور اخلاقی و سلامت

مقدمه

با توجه به اصول حاکم بر تهیه و انتشار نشریه علمی دانش سیاسی، التزام  به اخلاق اسلامی پژوهش، راهنماهای ملی اخلاق پژوهش مانند : «منشور و موازین اخلاق پژوهش» مصوب معاونت پژوهش و فناروری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، و «منشور اخلاقی نشر و پژوهش دانشگاه امام صادق علیه السلام» ، و همچنین پایبندی به راهنمای بین‌المللی تدوین شده اخلاق پژوهشی معروف به «راهنمای کمیته بین‌المللی اخلاق در انتشارات»^[1]، این نشریه اصول کلی و نظام مسئولیتی افراد و ارکان مرتبط با تهیه، تدوین و نشر مقاله ها را به شرح زیر بیان می نماید.

الف.اصول کلی

1. مقاله ارسالی و یا بخشی از آن نباید در هیچ مجله داخلی یا خارجی قبلا چاپ شده باشد.

2.مقاله ارسالی نباید هم زمان به سایر نشریه ها فرستاده شده باشد.

3.با عنایت به این که سامانه های معتبری طراحی شده که مقاله ها را از حیث میزان همانندی‌شان با سایر متون ارزیابی می‌نمایند؛ و دانش سیاسی یکی از ملاک‌های اولیه برای پذیرش مقاله را ارزیابی مقاله در این سامانه ها می‌داند؛ لازم است  نویسندگان محترم نسبت به ثبت مقاله شان در این سامانه‌ها اقدام و از این حیث اصلاحات لازم را قبل از ارسال مقاله انجام دهند تا مقاله موضوع همانندی و یا تقلب علمی نباشد.

4.نشریه دانش سیاسی در مقام دریافت و ارزیابی مقاله، نسبت به گرفتن گزارش همانندجویی مقاله بصورت مستقل نیز اقدام می نماید.

5.تکمیل کاربرگ مربوط به رعایت اصول اخلاقی در تهیه و نگارش مقاله ضروری است و مسئولیت رعایت کامل آن با نویسنده/ نویسندگان می باشد.

6.همه نویسندگان در قبال بندهای این منشور مسئولیت دارند و تصدی عنوان «نویسنده مسئول» از سوی یکی از نویسندگان، رافع مسئولیت دیگران نیست.

ب. مسئولیت‌ها

با توجه به این که نشریه محصول یک فعالیت جمعی است، رعایت اصول اخلاقی وظیفه تمام ارکان می باشد.بر این اساس مهمترین مسئولیت ها به شرح زیر بیان می گردد:

اول.مسئولیت های نویسنده/ نویسندگان

1. نویسنده(گان) تعهد می نماید که مقاله ارسالی قبلاً در سایر نشریه ها (فارسی یا سایر زبان‌ها) منتشر نشده، حاصل پژوهش اصیل، نواورانه، در چارچوب اصول اعلامی، دارای منبع و استناددهی دقیق است.

2.مسئولیت نهایی محتوای کامل مقاله ارسالی بر عهده نویسنده(گان) است. شایسته است یافته‌های مقاله به طور کامل گزارش شود و در ارائه یافته‌ها و تفسیر و تحلیل آن ها دقت کامل به عمل آید.مقاله حاوی جزئیات و منابع کافی باشد، به نحوی که امکان دسترسی سایر پژوهشگران به مجموعه داده‌های یکسان جهت تکرار پژوهش وجود داشته باشد.

3. نویسنده(گان) تعهد می نماید قبل از ارسال مقاله، هرگونه تضاد منافع احتمالی که بر نتیجه ، تفسیر یافته‌های پژوهش ، انتخاب دبیرتخصصی و داوران تأثیرگذار است، را مطرح و به نحو مقتضی اطلاع رسانی و برطرف نموده باشد.

4. نویسنده(گان) تعهد می نماید اطلاعات مربوط به منابع مالی حامی پژوهش و یا اطلاعات مربوط استخراج مقاله از رساله یا پایان نامه را بصورت دقیق و کامل بیان نمایند.

5. نویسنده(گان) تعهد می نماید که در خصوص بند 4، پیش از ارسال مقاله رضایت دانشگاه و یا موسسه حامی طرح ، رساله یا پایان نامه را جلب نموده است.ذکر اطلاعات مربوط در صفحه اول مقاله به معنای جلب رضایت تلقی شده و در صورت آشکار شدن خلاف آن ، مسئولیت کامل با نویسنده(گان) است.

6. نویسنده(گان) تعهد می نماید فرآیند محرمانه بودن ارزیابی و جلوگیری از هرگونه آشکارسازی هویت نویسنده برای داوران(و برعکس) را محترم بدارد.بنابراین مقاله باید عاری از هرگونه اطلاعات مشمول خودافشایی باشد؛ به طوری که داور قادر به شناسایی نویسنده نباشد.

5.نویسنده(گان) تعهد می نماید تمام اطلاعات درخواستی در خصوص نویسنده(گان) را بصورت کامل درج نموده است؛بویژه  نام، اطلاعات و نقش هر یک از نویسندگان (نویسنده مسئول / نویسنده همکار).

6. نویسنده(گان) تعهد می نماید نامی غیر از پژوهشگران حاضر (به صورت موثر و معنادار) در انجام پژوهش، در مقاله ذکر نشده و از این حیث اطمینان کامل حاصل آمده است.

7. نویسنده(گان) تعهد می نماید نسبت به حفظ و حمایت از حریم خصوصی، کرامت انسانی، رفاه و آزادی شرکت‌کنندگان در پژوهش و ذکر هرگونه خطری که به واسطه پژوهش، متوجه انسان‌ها یا سایر موجودات می‌شود؛ اقدام لازم را حسب ضوابط قانونی و اخلاقی به انجام رسانیده است.

8. نویسنده(گان) تعهد می نماید در هر زمان و مرحله ای از داوری و یا نشر مقاله که متوجه بروز خطا و بی‌دقتی در مقاله خود شود، نشریه را در جریان آن قرارداده، و نسبت به اصلاح و یا بازپس گرفتن مقاله اقدام نماید.در صورت نشر مقاله نیز این مسئولیت از نویسنده (گان) ساقط نشده و حسب نشر تحریریه اقدام می شود.

9. نویسنده(گان) تعهد می نماید نسبت به صحت و اصالت مقاله ، فقدان سرقت علمی و چاپ در سایر نشریه ها به صورت صریح و شفاف اقدام نماید.

10. نویسنده(گان) تعهد می نماید از تمامی مصادیق رفتار غیراخلاقی انتشاراتی و پژوهشی پرهیز نماید. از جمله مهمترین آن ها به موارد زیر اشاره می شود:

1-10. جعل داده‌ها: گزارش مطالب غیرواقعی ، ارائه داده‌ها یا نتیجه‌های ساختگی به عنوان نتایج آزمایشگاهی، مطالعات تجربی یا یافته‌های شخصی، ثبت غیرواقعی آنچه روی نداده یا جابجایی نتایج مطالعات مختلف.

2-10.تحریف داده‌ها: ثبت و ارائه نتایج پژوهش به نحوی که جزئیات اجرای پژوهش یا فرآیند جمع‌آوری داده‌ها دستکاری شود، یا داده‌هایی حذف یا تغییر یابد، یا برخی نتایج کوچک به منظور پنهان کردن واقعیات بزرگتر (بزرگ‌نمایی) شود، تا نتایج پژوهش به اهداف خاصی برسد یا نتایج ارائه شده مورد تردید نباشد.

3-10.سرقت علمی: اقتباس نزدیک افکار و عبارات نویسندگان دیگر، کپی‌برداری در بیان اندیشه‌ها، شباهت‌های ساختاری در نوشتار یا انتساب ایده‌ها و نتایج دیگران بدون ارجاع مناسب، یا معرفی آن به عنوان یک پژوهش اصیل علمی.

4-10.اجاره علمی: به‌کارگیری فرد دیگری برای انجام پژوهش توسط نویسنده(گان) و دخل و تصرف اندکی پس از اتمام پژوهش و چاپ آن به نام خود.

5-10. انتساب غیرواقعی: انتساب غیرواقعی نویسنده(گان) به مؤسسه، مرکز یا گروه آموزشی یا پژوهشی که نقشی در اصل پژوهش نداشته‌.

6-10. ارسال مجدد: مقاله یا بخشی از آن که در نشریه دیگری (داخل یا خارج از کشور) چاپ شده یا در جریان داوری و چاپ است، نباید برای سایر نشریه ها ارسال گردد.

7-10.انتشار هم‌پوشان: چاپ داده‌ها و یافته‌های مقالات پیشین مولف با کمی تغییر در مقاله‌ای دیگر با عنوان جدید، به عنوان نشر هم پوشان شناسانده می شود.

 دوم.مسئولیت‌های نویسنده مسئول

1.نویسنده مسئول تعهد می نماید که مراحل قانونی برای تصدی عنوان «نویسنده مسئول» را از سوی دیگر نویسندگان طی نموده  و تمام ایشان وی را به عنوان نویسنده مسئول قبول داشته و از ین امر مطلعند.

2. نویسنده مسئول تعهد می نماید که تمام اطلاعات ارسالی از سوی دفتر نشریه را در موضوع مقاله (اعم از اصلاحات، تغییرات، پذیرش و یا رد مقاله و ...یا هر ملاحظه دیگری که توسط دفتر نشریه به نویسنده مسئول اعلام شده) را به نحو مقتضی به سایر نویسندگان منعکس نموده و نظر مثبت ایشان را جلب نموده است.

3. نویسنده مسئول تعهد می نماید از حقوق سایر نویسندگان بصورت کامل و مقتضی در کل فرآیند، صیانت نماید. 

سوم.مسئولیت‌های مدیر مسئول

1. تأیید نهایی مطالب ارسالی به نشریه برای چاپ و انتشار به لحاظ حقوقی.

2. پیگیری دسترسی آزاد اطلاعات به نشریه و گسترش نشر و اشاعه آن؛

3. نظارت و پیگیری امور کاری هیأت تحریریه و سردبیر نشریه؛

4. دخالت نکردن در فرآیند داوری علمی مقاله ها؛

5. دخالت نکردن در تصمیم های علمی هیأت تحریریه و سردبیر نشریه؛

6. رعایت حقوق مادی و معنوی نویسندگان، سردبیر، هیأت تحریریه، داوران،دبیران تخصصی و عوامل اجرایی؛

7. اجتناب از آشکارسازی اطلاعاتی که در ارتباط مقاله ها – متناسب با سطح دسترسی خود- در اختیار دارد (رعایت اصل محرمانگی).

8. بسنده نمودن به سطح اطلاعات مقتضی برای مدیر مسئول و عدم درخواست اطلاعات غیرضروری برای ایفای نقش مدیر مسئولی.

 چهارم.مسئولیت‌های سردبیر

1. صیانت از آزادی و اختیار عمل سردبیر نشریه در ایفای مستقل وظایف خود از قبیل رد یا پذیرش مقاله های دریافت شده به کمک هیأت تحریریه و رعایت مسائل مربوط به شایستگی‌های علمی مقاله از جمله حفظ حقوق مادی و معنوی، اصالت پژوهش و نظر داوران و ویراستاران.

2. تلاش برای ارتقاء و اجرای قوانین و دستورالعمل‌های اخلاق و سلامت پژوهش.

3.دریافت و کنترل مستندات مربوط به شرایط مصوب برای پذیرش مقاله از نویسنده(گان).

4. انتخاب داوران شایسته با توجه به زمینه تخصصی، تجربه علمی و کاری،در چارچوب ضوابط مصوب نشریه.

5.احترام گذاردن به درخواست‌های مستدل و منطقی نویسنده(گان) در مورد داوری مقاله توسط داوران خاص،در چارچوب ضوابط مصوب نشریه.

6.اجتناب از آشکارسازی اطلاعات و مشخصات نویسنده(گان) و داوران در فرآیند ارزیابی مقاله و احتراز از ارائه اطلاعات مقاله و بحث درباره جزئیات آن با دیگران.

7.جلوگیری از بروز هرگونه تضاد منافع در روند داوری، که به طور بالقوه بر پذیرش و نشر مقاله ارائه شده تأثیر بگذارد.

8.بررسی دقیق آثار متهم به تخلف پژوهشی، دریافتی از داوران یا طرق دیگر (همانند سامانه سمیم‌نور برای مشابه‌یابی)، و در صورت نیاز اقدام براساس دستورالعمل تخلفات پژوهشی ارایه شده از سوی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و دستورالعمل مربوط در دانشگاه امام صادق(ع).

9.اعلام پذیرش و یا رد مقاله در چارچوب ضوابط مصوب نشریه.

 پنجم.مسئولیت های اعضای هیأت تحریریه، داوران و دبیران تخصصی

1.کمک به بررسی کیفی، محتوایی و علمی مقاله ها در جهت بهبود و ارتقاء کیفی نشریه.

2.به‌کارگیری دانش و تخصص حرفه ای در حوزه موضوعی مقاله و اعلام تصمیم نپذیرفتن مقاله به سردبیر نشریه در صورت وجود تضاد منافع اعم از منافع مشترک، مالی، سازمانی، شخصی یا کمبود زمانبرای داوری.

3.اعلام‌نظر تخصصی و اصلاحی به طور روشن و واضح، براساس مستندات علمی و استدلال کافی در مهلت زمانی معیّن به سردبیر نشریه و نویسنده(گان) و دوری از اعمال نظر سلیقه‌ای، صنفی، نژادی و مذهبی در داوری مقاله.

4.اجتناب از به‌کارگیری اطلاعات، بحث‌ها، تفاسیر و ایده‌های به دست آمده در فرآیند داوری مقاله یا اطلاعات منتشر نشده نویسنده(گان)، برای منافع شخصی.

5.احترام به فرآیند محرمانه ارزیابی و خودداری از به‌کارگیری اطلاعات، بحث‌ها، تفاسیر و ایده‌های به دست آمده در فرآیند داوری یا استفاده از داده‌ها و مفاهیم جدید مقاله در راستای تایید یا رد پژوهش‌های خود یا دیگران یا برای انتقاد یا بی‌اعتبار‌سازی نویسنده(گان).

6.کمک به سردبیر نشریه در تهیه گزارش «رفتار غیراخلاقی انتشاراتی و پژوهشی» مقالات دریافتی برای داوری.

7.آگاه‌سازی سردبیر نشریه به‌ هنگام تأخیر در انجام داوری مقاله و درخواست تخصیص زمان بیشتر یا گزینش داور دیگر.

 ششم.مسئولیت‌ های دفتر نشریه و دبیر داخلی 

1.تعیین و اعلام شفاف سیاست‌های انتشاراتی خود، به‌خصوص در رابطه با استقلال تصمیم‌گیری هیأت تحریریه، اخلاق انتشاراتی، صیانت از مالکیت فکری و حق چاپ، تضاد منافع، وظایف نویسندگان، داوران، سردبیر و هیأت تحریریه، فرآیندداوریوتصمیم‌گیری، تقاضاهای تجدید نظر و شکایات، حفظ اسناد علمی فرآیند تصمیم‌گیری، حفظ اطلاعات نویسندگان و داوران، اصلاح یا حذف مقالات پذیرفته شده و حل اختلاف بین شاکیان و متهمان به «رفتار غیراخلاقی انتشاراتی و پژوهشی».

2.رصد و پیگیری شکایات تخلفات پژوهشی برای نشریات دانشگاه.

3.کمک برای اصالت و سلامت پژوهشی مقاله های منتشره در نشریات دانشگاه.

4.تلاش برای بهبود مستمر کیفیت و تضمین درستکاری و صداقت محتوای نشریه و احترام به تشکیلات نشریه اعم از: خوانندگان، نویسندگان، داوران صاحب امتیاز، مدیر مسئول، مدیر داخلی، کارکنان هیأت تحریریهو ناشر.

5.برنامه ریزی مناسب جهت بررسی تمامی مقالات دریافتی در مدت زمان مناسب.

6.طراحی و درج بخشی با عنوان نویسندگان دارای تخلف علمی در وب سایت نشریه و ثبت اسامی نویسندگان متخلف در آن پس از تصویب و ابلاغ هیات تحریریه.

پ.مراحل برخورد با رفتارهای غیراخلاقی انتشاراتی و پژوهشی

1.آگاه‌سازی هیأت تحریریه نشریه و ارسال نامه به نویسنده مسئول برای درخواست توضیح، بدون رفتار قضاوتی.

2.اختصاص فرصتی مناسب برای پاسخ‌گویی نویسنده(گان) متهم به «رفتار غیراخلاقی انتشاراتی و پژوهشی» و پیگیری موارد و تخلفات محرز شده تا آخرین مرحله.

3.ارجاع موضوع به هیأت تحریریه برای تصمیم‌گیری نهایی در خصوص پذیرش یا رد مقاله و اقدام مناسب مطابق گزینه هایی زیر- از بند ۴ تا 9- مستند به تصمیم هیأت تحریریه.

4.تذکر کتبی به نویسنده مقاله و یادآوری خط‌مشی چاپ نشریه قبل از انتشار، یا در خواست اصلاح گزارش و انتشار متن عذرخواهی نویسنده در نشریه شماره بعد.

5.اخطار کتبی به نویسنده و رد هر اثر دیگری از نویسنده‌ متخلف (قرارگرفتن در لیست سیاه نشریه).

6.انتشار بیانیه عذرخواهی در شماره بعدی نسخه چاپی نشریه و ذکر آن در نسخه برخط (آنلاین) مقاله‌ای که تقلب و سرقت علمی در آن محرز شده است(سلب اعتبار).

7.اقدام به اطلاع رسانی موضوع به دانشگاه و یا موسسه ای که مولف به آن وابسته است، جهت اطلاع و اقدام مقتضی.

8.اقدام به اطلاع رسانی موضوع به سایر نشریه های فعال در این حوزه تخصصی جهت آگاهی از رفتار غیراخلاقی صورت گرفته توسط نویسنده.

9.درج عنوان نویسنده متخلف در وب سایت نشریه جهت اطلاع عمومی(این گزینه مستند به نظر هیات تحریریه همراه یکی از بندهای 5 تا 8  قابلیت اجرا دارد).