پیشران ها و پس ران های داخلی حضور عراق در محور مقاومت

نوع مقاله : علمی - پژوهشی (مطالعات منطقه‌ای)

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده معارف اسلامی و علوم سیاسی، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران، جمهوری اسلامی ایران.

2 استادیار گروه روابط بین‌الملل، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، جمهوری اسلامی ایران.

3 دانشجوی دکتری مدیریت راهبردی دانشگاه عالی دفاع ملی، تهران، جمهوری اسلامی ایران.

چکیده

محور مقاومت عنوانی است که در سال های اخیر توانسته است خود را به عنوان یکی از اصلی ترین بازیگران فراملی مؤثر بر تحولات سیاسی-امنیتی منطقه غرب آسیا معرفی کند. عراق به عنوان یکی از کشورهای عضو این محور نقش مهمی در پیشبرد اهداف آن دارد. مسائل مختلفی در محیط داخلی عراق بر نقش آفرینی این کشور در محور مقاومت تأثیر گذار است که فهم آنها باعث درک بهتر جایگاه این کشور در منطقه امنیتی خاورمیانه خواهد شد. از دیگر سو رقابتهای پیچیده و گسترده ای توسط بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای در محیط داخلی عراق وجود دارد که بر اهمیت این کشور به عنوان یکی از اولویتهای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران می افزاید. سوال اصلی این پژوهش را میتوان بدین صورت بیان نمود: پیشران ها و پس ران های محیط داخلی عراق که بر جایگاه این کشور در محور مقاومت تأثیرگذار است چیست؟ این پژوهش به دلیل ماهیت کاربردی آن فرضیه آزما نیست. روش گردآوری داده ها در این پژوش، استفاده از اسناد کتابخانهای و مصاحبه نخبگانی غیرساخت مند است. همچنین نظریه مجموعه امنیتی منطقهای با تمرکز بر الگوهای دوستی/ دشمنی به عنوان چارچوب نظری مورد استفاده قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The role of Iraq in the Axis of Resistance; advantages and barriers

نویسندگان [English]

  • Reza Ansari bardeh 1
  • Vahid Hosseinzadeh 2
  • Meqdad nili 3

1 Master's student in Political Science, Faculty of Islamic Studies and Political Science, Imam Sadiq University, Tehran, I.R. Iran.

2 Assistant Professor, Tarbiat Modares University, Tehran, I.R. Iran.

3 PhD student at National Defense University, Tehran, I.R. Iran.

چکیده [English]

The Axis of Resistance is a title that in recent years has been able to introduce itself as one of the main transnational actors influencing the political-security developments in the Middle East. As a member of this axis, Iraq has an important role. Various issues in Iraq's internal environment affect the country's role in the axis of resistance, and understanding them will lead to a better understanding of the country's position in the Middle East security zone. On the other hand, there is complex and wide-ranging competitions by regional and supra-regional actors in Iraq, which adds to the importance of this country as one of the foreign policy priorities of the Islamic Republic of Iran. In order to be on the axis of resistance, Iraq must reduce its internal problems. Problems such as unemployment, corruption, dependence on oil budgets and lack of infrastructure for development. Lack of attention to internal problems makes Iraq unable to resist US and Western pressures. As a result, Iraq can`t act as a member of the axis of resistance to its takes. The closer the factors of Iraq's convergence with the axis of resistance, the less likely it is to join the American front, and the more the factors of Iraq's divergence from the axis of resistance, the more likely it is to separate from the axis of resistance. The main question of this research can be stated as follows: What are the advantages and barriers of the Iraqi internal environment that affect the position of this country in the axis of resistance? This research is not a hypothesis because of its practical nature. The method of data collection in this research is the use of the existing literature and unstructured elite interviews. The Regional Security Complex Theory has also been used as a theoretical framework focusing on patterns of friendship/enmity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Axis of Resistance
  • Iran
  • Iraq
  • Patterns of Friendship / Enmity
  • Regional Security Complex
  • Middle East
آدمی، علی و کشاورزمقدم، الهام (1394). «جایگاه مجموعه امنیتی محور مقاومت در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران»، نشریه علمی مطالعات سیاسی جهان اسلام. 14(20)، صص. 1-20.
افتخاری، اصغر (1382). «منطقه­گرایی نوین و امنیت جمهوری اسلامی ایران»، راهبرد. (27)، صص. 290-279.
افتخاری، اصغر (1399). مقاومت در اسلام. تهران: مؤسسه اندیشه‌سازان نور.
افتخاری، اصغر و جانی­پور، محمد (1392). «منابع قدرت نرم انقلاب اسلامی، مطالعه موردی: تحلیل وصیت­نامه شهدای دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام)»، پژوهشنامه انقلاب اسلامی. 3(9)، صص. 46-23.
بوزان، باری (1390). مردم، دولت­ها و هراس. (پژوهشکده مطالعات راهبرد، مترجم). تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
جاودانی­مقدم، مهدی (1399). مصاحبه. تهران: دانشکده معارف اسلامی و علوم سیاسی دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام).
حاجی یوسفی، امیرمحمد (1387)، «هلال شیعی؛ فرصت­ها و تهدیدها برای جمهوری اسلامی ایران، اعراب و آمریکا»، دانش سیاسی. 5(1)، صص. 192-159.
خانی، محمدحسن (1399). مصاحبه. تهران: دانشکده معارف اسلامی و علوم سیاسی دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام).
خرمشاد، محمدباقر و دیگران (1397). بازتاب‌های انقلاب اسلامی ایران. تهران: سمت.
دولتیار، مصطفی (1399). مصاحبه. تهران: مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه.
زارعی، سعدالله (1399). مصاحبه. تهران: مؤسسه اندیشه‌سازان نور.
زبردست، میلاد (1397). «سیاست خارجی و امنیتی اسرائیل در قبال محور مقاومت»، نشریه علمی پژوهش ملل. 3(35)، صص. 124-105.
ساداتی­نژاد، سیدمحمد (1399). مصاحبه. ژنو: نمایندگی جمهوری اسلامی نزد سازمان‌های بین‌المللی.
سازمند، بهاره و جوکار، مهدی (1395). «مجموعه امنیتی منطقه­ای، پویش­ها و الگوهای روابط کشورهای حوزه خلیج فارس»، نشریه علمی ژئوپلیتیک. 12(2)، صص. 177-151.
عمویی، ابوالفضل (1399). مصاحبه. تهران: کمیسیون سیاست خارجی و امنیت ملی مجلس شورای اسلامی.
قاسمی، بهزاد (1396). «تأثیر انقلاب اسلامی بر تحولات جغرافیای سیاسی محور مقاومت در مقابل غرب»، نشریه علمی پانزده خرداد. (51)، صص. 176-143.
قوام، سیدعبدالعلی (1394). اصول سیاست خارجی و سیاست بین‌الملل. تهران: سمت.
کریمی، ابوالفضل (1396). «نقش ج.ا.ایران در هویت‌بخشی به مجموعه امنیتی محور مقاومت»، نشریه علمی پژوهش ملل. 2(20)، صص. 14-1.
کوشکی، محمدصادق (1399). مصاحبه. تهران: دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران.
گریفیتس، مارتین و اوکلاگان، تری (1388). مفاهیم کلیدی روابط بین‌الملل. (محمد امجد، مترجم). تهران: میزان.
گوهری­مقدم، ابوذر (1399). مصاحبه. تهران: مرکز پژوهش­های مجلس شورای اسلامی.
منوچهری، عباس و دیگران (1393)، رهیافت و روش در علوم سیاسی. تهران: سمت.
ولایتی، علی‌اکبر و سعیدمحمدی، رضا (1389). «تحلیل تجارب همگرایی در جهان اسلام»، دانش سیاسی. 6(1)، صص. 179-151.
Buzan Barry (1999). People, States & Fear: An Agenda for International Security Studies in the post-Cold War Era. London: European Consortium for Political Research (ecpr)
Buzan, Barry & Waever, Ole (2009). Region and powers: The Structure of International Security. Cambridge University Press.
Grant, R. M. (2018). Contemporary strategy analysis (10th ed.). West Sussex: Wiley and Sons Ltd.
Hough Peter (2018). Understanding Global Security. 4th Edition, NY: Routledge.
The New Strategic Dialogue: Shaping the Iraqi-U.S. Relationship. by Anthony H. Cordesman, https://www.csis.org/, July 14, 2020.
دوره 19، ویژه‌نامه اول؛ مقاومت
تالیف مقاله
تیر 1402
صفحه 23-50
  • تاریخ دریافت: 24 اسفند 1399
  • تاریخ بازنگری: 22 خرداد 1400
  • تاریخ پذیرش: 25 فروردین 1401