تحلیل کارکردهای مقاومت در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : علمی - پژوهشی (روابط بین الملل)

نویسنده

استاد روابط بین‌الملل، گروه علوم سیاسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه گیلان، گیلان، جمهوری اسلامی ایران.

چکیده

نظر به پیامدهای چشمگیر اتخاذ راهبرد مقاومت توسط جمهوری اسلامی ایران، در سطوح داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی، در پژوهش حاضر کارکردهای این راهبرد در سیاست خارجی ایران به بحث گذارده شده است. ایده این است که با توجه به مفصل‌بندی گفتمان انقلاب اسلامی، ایران توانست که گفتمان مقاومت را در منطقه پررنگ نموده و همچنین محور مقاومت را در مقابل نیروهای مداخله‌گر فرامنطقه‌ای، به‌عنوان یک کنشگر مؤثر مطرح نماید. نتیجه این راهبرد تقویت و ارتقای ضریب امنیتی کشورهای عضو این محور بوده است. محقق ضمن تحلیل سیاست‌های مقاومت طراحی و اجرا شده در مناطقی چون سوریه، عراق، لبنان و یمن نشان می‌دهد که چگونه این راهبرد توانسته تأمین منافع ملی ایران و تقویت منافع راهبردی کشورهای محور مقاومت و منطقه را به‌صورت توأمان در پی داشته باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of Resistance functions in the foreign policy of the Islamic Republic of Iran

نویسنده [English]

  • Reza Simbar

Professor of International Relations, Faculty member of Guilan University. Department of Political Science, Faculty of Literature and Humanities, Guilan, I.R. Iran.

چکیده [English]

This article is a descriptive and analytical research on the position of resistance in the foreign policy of the Islamic Republic of Iran. While addressing the reasons and background of the resistance in Iran's foreign policy, its various dimensions are also explained at the regional and international levels. The idea is that, given the articulation of the discourse of the Islamic Revolution, Iran was able to highlight the language of Islamic resistance in the region, while presenting the axis of resistance against interregional interventionist forces as an effective actor. In practice, it has also used it to expand its strategic sphere of influence, and increase its security factor. The Axis of Resistance, meanwhile, was able to uphold the Syrian political system, which many regional and non-regional activists sought to bring to its knees, and to resist the aggression of proxy terrorist groups, just as A process that took place during the developments in Iraq. In this regard, the axis of resistance in Lebanon and Yemen was fundamentally raised and stood against the common unity of Hebrew and Arab. Were it not for the strategic vision of the resistance, it is possible that terrorist forces in the form of proxy wars, with the help of Arab petrodollars and the logistical assistance of Hebrew-Arab forces and the support of trans-regional actors, especially the United States, would change the fate of the region. In the
direction of their intervention and presence, and against the national security and national interests of Iran, they were advancing. In other words, while the position of the axis of resistance in Iran's foreign policy has an identity aspect, but from a realist and power perspective can also be considered a strategy to strengthen Iran's geopolitical position in the West Asian region. In other words, the axis of resistance is considered to be the provider of Iran's national interests and the enhancer of its security.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Axis of Resistance
  • Foreign policy
  • Geopolitics
  • Grounded theory method
  • Hebrew-Arab Unity
  • Identity
  • I.R.Iran
  • National Interests
  • Regional security theory
  • West Asian region
افتخاری، اصغر (1399). مقاومت در اسلام: نظریه و الگو. تهران: مؤسسه اندیشه‌سازان نور.
افتخاری، اصغر و جمالزاده، ناصر (1384). «علمای شیعه در عصر مشروطه و انگاره سلطه غرب»، نشریه دانش علمی سیاسی. 1(1)، صص. 66-44.
آدمی، علی و کشاورزمقدم، الهام (1394). «جایگاه مجموعه امنیتی محور مقاومت در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران»، اطلاعات سیاسی جهان اسلام. 4(2)، صص. 19-1.
بوزان، باری و ویور، الی (1388). مناطق و قدرت‌ها، (رحمان قهرمانپور، مترجم). تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
جانسیز، احمد؛ بهرامی مقدم، سجاد و ستوده، علی (1393). «رویارویی ایران و عربستان در بحران سوریه»، فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام. 3(12)، صص. 92-67.
حاجی یوسفی، امیرمحمد (1388). «هلال شیعی: فرصت‌ها و تهدید‌ها برای جمهوری اسلامی ایران»، نشریه علمی دانش سیاسی. 1(5)، صص. 192-152.
حشمت‌زاده، محمدباقر (1388). تأثیرات انقلاب اسلامی بر کشورهای اسلامی. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
دهشیری، محمدرضا و رضایی جعفری، محسن (1393). «نومنطقه‌گرایی در سیاست خارجی ایران»، سیاست جهانی. 2(3)، صص. 225-191.
دهقانی فیروزآبادی، سید جلال (1387). «سیاست خارجی رهایی بخش»، سیاست خارجی. 2(22)، صص. 15-1.
رشاد، فاطمه (1399). «امنیت منطقه‌ای در شرایط آشوب: دولت قوی یا منطقه قوی»، دیپلماسی ایرانی. شماره مورخ 21/04/1399.
سعد غریب، امل (1384). دین و سیاست در حزب‌الله، (غلامرضا تهامی، مترجم). تهران: مؤسسه اندیشه‌سازان نور.
سیمبر، رضا (1389). «سیاست خارجی آمریکا و تحریم‌های جدید علیه جمهوری اسلامی ایران»، نشریه علمی دانش سیاسی. 2(6)، صص. 138-107.
سیمبر، رضا (1393). «تأثیر انقلاب اسلامی ایران بر خیزش‌های مردمی در جهان عرب»، پژوهشنامه انقلاب اسلامی. (11)، صص. 17-1.
سیمبر، رضا (1398). «بسترهای کشمکش ایران و عربستان سعودی در بحران سوریه»، پژوهشنامه انقلاب اسلامی. (۳۰)، صص. 238-۲۱۷.
سیمبر، رضا و اسماعیلی، علی (1392). «علل شکل‌گیری و تداوم اتحاد ایران ـ سوریه (2000-1979)»، فصلنامه سیاست جهانی. 2(2)، صص. 29-7.
سیمبر، رضا و قاسمیان، روح‌الله (1393). «مؤلفه‌های اساسی محیط امنیتی ایران و سوریه»، فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست. 3(9)، صص. 178-143.
سیمبر، رضا؛ پادروند، مهدی و عزتی، محسن (1396). «بررسی سیاست خارجی ایران در بحران سوریه با تأکید بر نظریه موازنه تهدید 2017-2011»، نشریه مطالعات انقلاب اسلامی و دفاع مقدس. 3(1)، صص. 34-7.
عبدالستار، سید (1400). پیروزی حزب‌الله، (محمدرضا میرزاجان، مترجم). تهران: قدر ولایت.
کوبالکووا، وندولکا ـ ویراستار ـ (1392). سیاست خارجی در جهان برساخته، (مهدی میرمحمدی و علیرضا خسروی، مترجم). تهران: پزوهکده مطالعات راهبردی.
گراهام، جرج و لوین، جنت (1394). رفتارگرایی و کارکردگرایی (از مجموعه دانشنامه استنفورد)، (مسعود علیا و یاسر پوراسماعیل، مترجم). تهران: ققنوس.
گوهری‌مقدم، ابوذر و بیگی، علیرضا (1400). «تجزیه‌وتحلیل سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در بیانه گام دوم انقلاب»، نشریه علمی دانش سیاسی. 17(1)، صص. 320-291.
مرادی، اسدالله و شهرام‌نیا، امیرمسعود (1396). «بحران سوریه و امنیت منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست. 4(15)، صص. 152-125.  
مهدی‌پور، آسیه (1388). «تبیین مدل مفهومی مقاومت در اندیشه آیت‌الله خامنه‌ای»، نشریه علمی دانش سیاسی. 2(15)، صص. 566-539.
 
Esfandiary, Dina & Tabatabaii, Arain (2018). “Iran's ISIS Policy”, The Royal Inistitute of Internation Al Affairs. 91(1).
Goodarzi, Jubin (2019). “Iran: Syria As The First Line Of Defence”, in Julien Bames.
دوره 19، ویژه‌نامه اول؛ مقاومت
تالیف مقاله
تیر 1402
صفحه 89-106
  • تاریخ دریافت: 25 بهمن 1399
  • تاریخ پذیرش: 21 خرداد 1402