دو فصلنامه علمی دانش سیاسی

شکاف‌های اجتماعی و تأثیر آن بر شکل‌گیری و رشد رادیکالیسم در سوریه: با تأکید بر شکاف‌های قومی ـ مذهبی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی (علوم سیاسی از منظر ایرانی)

نویسندگان

1 عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی بیرجند

2 عضو هیات علمی علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا

3 عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا

چکیده

در حال حاضر قریب به 5 سال از آغاز بحران در کشور سوریه می‌گذرد و در تمام این سال‌ها نظریات و تئوری‌های مختلفی در خصوص علل آغاز بحران در این کشور مطرح شده است. یکی از مسائلی که در زمینه علل وقوع بحران در سوریه می‌بایستی مد‌نظر قرار گیرد بحث شکاف‌های اجتماعی است که مهم‌ترین این شکاف‌ها عبارتند از شکاف‌های قومی و مذهبی که در قالب تعارضات درون‌گروهی شیعه ـ سنی و برون‌گروهی کردی ـ‌ عربی قابل بحث و بررسی است.
سؤال اصلی مقاله عبارت است از اینکه شکاف‌های اجتماعی موجود در کشور سوریه به‌خصوص شکاف‌های قومی و مذهبی چه تأثیری در شکل‌گیری و رشد رادیکالیسم در این کشور داشته است؟ فرض مقاله نیز این است که ‌به نظر می‌رسد وجود دو شکاف عمده قومی و مذهبی در کشور سوریه و عدم توانایی دولت در مدیریت آن‌ها و دخالت‌های گسترده خارجی باعث بالارفتن شدید سطح تعارضات و نارضایتی‌های اجتماعی در این کشور شد. لذا با آغاز بحران در سال 2011‌، شکاف‌های قومی و مذهبی نیز به‌شدت فعال شده و بر رشد و قدرت‌گیری گروه‌های رادیکال تأثیر زیادی گذاشت. برای اثبات فرضیه نیز تلاش شده تا از نظریه شکاف‌های اجتماعی منزا و بروکز ‌بهره گرفته شود. همچنین روش مورد استفاده در این تحقیق با توجه به ماهیت نظری آن، مبتنی بر رویکرد توصیفی ـ تحلیلی است.
یافته‌های تحقیق‌ حاکی از این است که شکاف‌های قومی و مذهبی موجود در کشور سوریه، ریشه در تاریخ این کشور دارد. این شکاف‌ها بعد از کسب استقلال سوریه از فرانسه در سال 1946 و در ادامه روی کار آمدن حزب بعث در سال 1963 و درنهایت تسلط علویان بر حکومت سوریه در سال 1970 بیشتر و عمیق‌تر گردید و به‌رغم اینکه بخش عمده‌ای از این تعارضات و نارضایتی‌ها در تقابل با دولت علوی ـ عربی سوریه بود، اما با پاسخ مناسبی از سوی دولتمردان این کشور روبه‌رو نشد که این موضوع درنهایت منجر به حرکت شکاف‌های اجتماعی به سمت تخاصم و شکل‌گیری و رشد گروه‌های رادیکال ضد دولت در سوریه گردید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Social Polarization and its Effect on the Formation and Growth of Radicalism in Syria: With an Emphasis on Ethnic-Religious Gap

نویسندگان [English]

  • Yadollah Dehghan 1
  • Mahmood Ketabi 2
  • Masood Jafarinejad 3

1 Faculty member of Birjand Islamic Azad University

2 Faculty member of Shahr Reza Islamic Azad University

3 Faculty member of Shahr Reza Islamic Azad University

چکیده [English]

Now almost five years have passed since the beginning of the crisis in Syria And in all these years different ideas and theories about the causes of the crisis in this country have been raised. This article argues that among other things one main factor   is the social polarization and  ethnic-religious Gap in the Syrian society which is manifested in the  conflict  between  Shiite - Sunni and also  Kurds and Arabs.
The main question is that how  this  social gaps in Syria Especially ethnic and religious gaps affected the  formation and growth of radicalism in this country? And the assumption of this article is that the  State's inability to manage gap, and then  the extensive involvement of foreign factors  contributed to  a sharp rise in the country's level of conflict and social unrest. So the existence of the gap on one hand and the massive influx of foreign insurgents into the country on other hand can be seen as two main reasons for escalation of conflict in Syria.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Syria
  • Syrian Conflict
  • Social Polarization. Ethnic-Religious Gap
  • Foreign Intervention
الحاج، عبدالرحمن (2013)، «السلفیة والسلفیون فی سوریة: من الإصلاح إلى الجهاد»، مرکز الجزیرة للدراسات.
بشیریه، حسین (1392)، جامعه‌شناسی سیاسی نقش نیروهای اجتماعی در زندگی سیاسی، تهران: نشرنی.
بشیریه، حسین و قاضیان، حسین (1380)، «بررسی تحلیلی مفهوم شکاف‌های اجتماعی»، پژوهشنامه علوم انسانی، تهران: دانشگاه شهید بهشتی‌، شماره 30.
تاجیک، محمدرضا (1383)، دهه سوم تخمین‌ها و تدبیرها، جلد اول، تهران: انتشارات بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری.
تورن، آلن (1380) نقد مدرنیته، ترجمه مرتضی مردی‌ها، چاپ نخست، تهران: انتشارات گام نو.
حاجی یوسفی،امیرمحمد (1387)، «هلالشیعی؛فرصت‌هاوتهدیدها برای جمهوری اسلامی ایران‌، اعراب و آمریکا» دانش سیاسی، شماره اول.
دبیری، محمدرضا (1390)، «سوریه یک قرن در یک نگاه»، سایت دیپلماسی ایرانی.
دلیرپور، پرویز (1390)، «شکاف‌های اجتماعی درآمدی بر جامعه‌شناسی سیاسی ایران»، ماهنامه مهرنامه، شماره 13.
ذوالفقاری، ابوالفضل و پورمحمدی، مژده (1394)، «تحلیل پیامدی جنبش‌های مردمی منطقه خاورمیانه از منظر گسترش شکاف‌های شیعه و سنی»، دوفصلنامه جامعه‌شناسی سیاسی جهان اسلام، سال سوم، شماره دوم.
روشه، گی (1392)، تغییرات اجتماعی، ترجمه منصور وثوقی، چاپ 24، تهران: نشر نی.
زاهدانی، زاهد و امیرزاده، سیدسعید (1391)، «جنبش‌های بنیاد‌گرای دینی»، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، دوره7، شماره 2، سال هفتم.
 زینوند لرستانی، آزاده (1393)، «حقوق بشر و ایجاد بحران در سوریه»، ماهنامه الکترونیکی بانوی برتر، شماره 29.
شهریاری، ابوالقاسم‌ و جزائی، محدثه (1392)، «بررسی تأثیر شکاف‌های قومی و مذهبی در شکل‌گیری رادیکالیسم در نیجریه»، فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، سال 4، شماره 15.
شهریاری، ابوالقاسم و جزائی، محدثه (1394)، «بسترهای شکل‌گیری و رشد رادیکالیسم اسلامی در نیجریه: مطالعه موردی بوکوحرام»، فصلنامه مطالعات سیاسی و بین‌الملل،
دوره 5، شماره 17.
فولر، گراهام (1393) قبله عالم، ژئوپلیتیک ایران، ترجمه عباس مخبر، چاپ اول، تهران: نشر مرکز.
قادری، تیمور (1387)،تاریخ اسلام کمبریج، جلد اول، تهران.
صالحی، زهرا (1393) جنگ چالدران بین قوای صفوی و عثمانی در نزدیکی تبریز، سایت راسخون، شماره بازبینی ،www.rasekhoon.net/calender/show-2290.aspx
غفاری، زاهد و علیزاده، قدسی (1393)، مؤلفه‌های فرهنگ سیاسی جریان تکفیری (مطالعه موردی: داعش)، فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، سال سوم، شماره 11.
محمدی، نعیما و حاضری، علی‌محمد (1391)، «تروریسم به مثابه یک جنبش اجتماعی جدید در مواجه با دموکراسی»، پژوهشنامه علوم سیاسی‌، شماره 2، سال 17.
محموی، اسماعیل (1378)، صورت‌بندی شکاف‌های اجتماعی در ایران عصر پهلوی، تهران: انتشارات امام صادق (7).
نبوی، سید عبدالامیر و نجات، سیدعلی (1393)، «جریان‌شناسی گروه‌های نوسلفی سوریه براساس تحلیل گفتمان»، فصلنامه پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام، سال چهارم، شماره چهارم.
نش، کیت (1391)، جامعه‌شناسی سیاسی معاصر، جهانی‌شدن سیاست و قدرت، ترجمه محمد تقی دلفروز، چاپ دهم، تهران: انتشارات کویر.
نیوتون، کنت و دث، جان ون (1390)، مبانی سیاست تطبیقی، ترجمه خلیل الله سردار نیا، شیراز: انتشارات دانشگاه شیراز.
نقیب­زاده، احمد (1385)، تاریخ دیپلماسی و روابط بین‌الملل از پیمان وستفالی تا امروز، چاپ چهارم، تهران: نشر قومس.
والتز، اف. پی (1372)، تاریخ جامعه ملل، ترجمه­فریدون زند فرد، چاپ اول، تهران: آموزش انقلاب اسلامی.
Amnesty International (2004),"Syria: Further information on incommunicadodetention" / fear of torture and ill-treatment (AI Index: MDE 24/013/2004)
Barnes Sinjab, Lina.(2014) “Syria Crisis: Guide to Armed and Political Opposition.” BBC News.  British Broadcasting Corporation.
Collier. P, (2000a): “Doing Well Out of War in Greed and Grievance: Economic Agendas in Civil Wars”, ed. Mats Berdal and David Malone, Boulder, CO: Lynne Rienner.
Gunes, Cengiz and Lowe,Robert (2015),"Middle East and North Africa Programme", The Impact of the SyrianWar on Kurdish PoliticsAcross the Middle East.
Ghassemlou, A.R. (1993), Kurdistan in Iran’, A People Without a Country: The Kurds and Kurdistan, London: Interlink Books
Hendriques, John , (2003). Syria: Issues and Historical Background. New York: Nova Science Publishers
Izady, Michael. (2014)“Sykes-Picot Agreement, 1916.” The Gulf/2000 Project. 2006–2010.Web. 4
Manza, Jeff and Brooks, Clem (1999)Social Cleavages and PoliticalChange: Voter lignments and U.S. Party Coalitions. Oxford: Oxford University Press.
Nebez, Jamal, (2004)"The Kurdish Languagefrom Oral Tradition to Written Language",lecturepublishedbyWashington Kurdish Alliance, London
Onuoha, Freedom (2011), "Countering the Financing of BokoHaramExtremism in Nigeria", African Centre for the Study and Researchon Terrorism, Vol 2, No 1.
Smith ,Ben (2012)."Syria.no end in sight, House of Commons Library", The Construction of thnoreligious Identity Groups in Syria:Loyalties and Tensions in the Syrian Civil War. Bridge Water State University.
Rousseau, Eliott(2014)" The Construction of EthnoreligiousIdentityGroups in Syria: Loyalties and Tensions in theSyrian Civil War " In BSU Honors Program Theses and Projects. Item 66. Available at: http://vc.bridgew.edu/honors_proj/66
Starr, Stephen(2012). "Revolt in Syria",Eye-witness to the Uprising. New York: Columbia UP.
Sambanis, Nicholas, and Moses Shayo, (2013),"Social Identification and Ethnic Conflict",AmericanPolitical Science Review 107.
Seale, Patrick.(1988), "Asad of Syria – The Struggle for the Middle East", IB Tauris&CoLtd,London
Touraine, Alain (1981), "The Voice and Eye: an Analysis of SocialMovements", Cambridge university press: Cambridge.
Wilson, Woodrow,(1918),Fourteen Points Speech Available from <http://usinfo. state.gov/USA/info USA /facts/ democracy/51.htm>
Yildiz, Kerim, and Deborah Russo (2000), "Azerbaijan and Armenia", An Update on EthnicMinorities and Human Rights (London: KHRP).
دو فصلنامه علمی دانش سیاسی
دوره 12، شماره 2 - شماره پیاپی 24
تالیف مقاله
پاییز و زمستان
اسفند 1395
صفحه 59-90
  • تاریخ دریافت: 23 آذر 1396
  • تاریخ بازنگری: 21 دی 1396
  • تاریخ پذیرش: 21 بهمن 1396