نوع مقاله : علمی - پژوهشی (سیاست اسلامی)

نویسندگان

• ناصر جمالزاده ¹
• مجتبی باباخانی ²

¹ عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق علیه السلام

² دانشجوی دکتری رشته معارف اسلامی و علوم سیاسی دانشگاه امام صادق علیه لسلام‌ گرایش مسائل ایران

چکیده

حفظ نظام اجتماعی و سیاسی جامعه، مسئله‌ای است که از دیرباز همواره مورد توجه اندیشمندان حوزه‌های مختلف علوم اجتماعی قرار داشته است. فارغ از نوع نگرش به این مسئله، تلاش جهت حفظ نظام اجتماعی و حتی سیاسی، امری پسندیده و ایجاد اختلال در نظم و امنیت عمومی و نظام معیشت جامعه امری قبیح محسوب می‌شود. در فقه شیعه نیز این مسئله تحت عنوان قاعده «ضرورت حفظ نظام» و «حرمت اختلال نظام» توسط فقهای امامیه مطرح شده و مبنای صدور حکم و اجرای آن در موارد مختلفی قرار گرفته است. حضرت امام (;) از برجسته‌ترین فقهای معاصری است که توجه فراوانی به جایگاه این قاعده در منظومه فقه شیعه داشته و بهره فراوانی در مرحله صدور احکام فقهی و نیز مرحله اجرای احکام در عرصه اجتماع از این قاعده برده است. این پژوهش به دنبال پاسخ به این پرسش است که قاعده ضرورت حفظ نظام چه تأثیری در مرحله صدور احکام فقهی سیاسی در اندیشه حضرت امام (;) داشته است. برای پاسخ به این پرسش، داده‌های لازم با استفاده از روش مطالعات کتابخانه‌ای و اسنادی و با مراجعه به آثار برجای مانده از امام (;) گردآوری شده و با بهره‌گیری از روش تحلیلی ـ توصیفی مورد تفسیر و تبیین قرار خواهد گرفت. چارچوب مفهومی مقاله نیز قاعدۀ حفظ نظام است که در قالب چهار محور  «حفظ کیان اسلام»، «حفظ نظام اجتماعی»، «حفظ نظام معیشتی» و «حفظ نظام سیاسی و حکومتی» مورد بررسی قرار گرفته است. نتیجة تحقیق حاضر آن است که مهم‌ترین ابداع ایشان نسبت به فقهای پیش از خود، گسترش مفهومی قاعده ضرورت حفظ نظام و افزودن محور حفظ نظام سیاسی به دایره شمول این قاعده است. 

کلیدواژه‌ها

• قاعده حفظ نظام
• امام خمینی (ره)
• کیان اسلام
• بیضه اسلام
• نظام سیاسی اسلام
• نظام اجتماعی اسلام
• نظام معیشتی جامعه

20.1001.1.20080743.1396.13.1.1.4

موضوعات

• سیاست اسلامی
• علوم سیاسی

عنوان مقاله [English]

Application of the Principle of Preserving the System in Imam Khomeini's Jurisprudential and Political Thought

نویسندگان [English]

• Nasser Jamalzadeh ¹
• Mojtaba Babakhani ²

¹ Faculty member of Imam Sadiq University

² Ph.D Student in Political Science at Imam sadiq University

چکیده [English]

     Preserving the social and political system of society is a matter that has long been the subject of attention among thinkers in various fields of the social sciences. Regardless of the attitude toward this issue, trying to maintain a social and even political system is a worthwhile practice, and disturbing public order and security and the society's livelihood is considered a disgrace. In Shi'a jurisprudence, this issue has been raised by Imamia jurisprudents under the guise of the "maintaining the system" and "prohibition of creating disorder ", and has been the base of issuing sentences and its implementation in various cases. Imam Khomeini is one of the most prominent contemporary jurisprudents who has paid great attention to the position of this Shiite jurisprudential principle, and has benefited greatly from the issuance of jurisprudential rulings and their implementation. This research seeks to answer the question of how the principle of preserving the system has had an effect on the issue of political jurisprudence in Imam Khomeini's mind. It is concluded  that the principle of preserving the system in the thought of Imam Khomeini is based on the four axes of "preserving the very existence of Islam," "preserving the social system", "preserving the livelihood system" and "preserving the political system"; and the most important of his inventions as compared to his predecessors, is the conceptual extension of the principle of the necessity of maintaining the system and adding the pivotal dimension of preserving the political system to the scope of this principle.

کلیدواژه‌ها [English]

• Principle of the Preservation of the System
• Imam Khomeini
• The Epicenter of Islam
• Islamic Political System
• Islamic Social System