کاربست نظریات همگرایی در طراحی مدل همگرایی منطقه‌ای در حوزه همسایگی جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : علمی - پژوهشی (روابط بین الملل)

نویسندگان

1 عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق علیه السلام

2 دانشجوی مقطع دکترا رشته مسائل ایران دانشکده عولم سیاسی و معارف اسلامی دانشگاه امام صادق علیه السلام

چکیده

همگرایی منطقه‌ای به عنوان راهی برای همکاری کشورهای یک منطقه، کاهش منازعات و دستیابی به صلح پس از پایان جنگ جهانی و با جامعه زغال و فولاد اروپا به عرصه سیاست وارد و در ادامه نیز به عنوان الگویی موفق برای همکاری در سایر مناطق جهان مورد استفاده قرار گرفته است. به دنبال آن با توسعه روابط و اهمیت روز‌افزون همکاری، نظریات مختلفی در تبیین مؤلفه‌ها و اصول همگرایی منطقه‌ای مطرح گردید. هرچند این نظریات در برخی مناطق کاربرد موفقی داشته‌اند اما در منطقه غرب آسیا همچنان چالش‌های مهمی در مسیر همکاری و همگرایی منطقه‌ای وجود دارد؛ تا جایی که برخی این منطقه را استثنا‌ در همگرایی می‌دانند. پژوهش حاضر در پاسخ به این سؤال که چگونه میتوان از نظریات همگرایی در منطقه جغرافیایی ایران و همسایگانش بهره برد و چه مدلی برای تبیین این همگرایی مناسب است اقدام به طراحی مدلی سه‌وجهی در دسته‌بندی روابط ایران با کشورهای همسایه در حوزه‌های مفاهمه، معامله و مقابله نموده است. این پژوهش تلاش دارد تا با به‌کار‌گیری نظریات موجود ضمن ارائه این مدل، ویژگی‌های هر حوزه را تبیین و مدلی بومی برای همگرایی ایران با همسایگانش ارائه نماید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Implementation of Convergence Views on Regional Integration Model in the Islamic Republic of Iran Neigborhood

نویسندگان [English]

  • Abouzar Goharimoqaddam 1
  • Meisam Bashirilahaqi 2

1 Faculty member of Imam Sadiq University

2 Ph.D Student in Political Science at Imam sadiq University

چکیده [English]

    Regional integration, as a way for regional collaboration, reducing conflicts and achieving peace after the end of World War, was introduced in the political domain with the Coal and Steel Europe and has continued as a successful model for cooperation in other areas of the world. With the development of relations and increasing importance of cooperation, various theories have been proposed to explain the elements and principles of regional integration. Despite their successfulness in some areas, there still exist some significant challenges in the way of cooperation and regional integration in west Asia, to the extent that some consider this as an exceptional one. This study answers the question of how we can benefit from the theories of convergence in the geographical region of Iran and its neighbors and what model can explain this convergence so that we could design a tripartite model in the classification of Iran's relations with neighboring countries in the areas of communication, transaction and confrontation. It also tries to use the existing theories for both offering a model and defining the characteristics of each field, hence providing a local model for the convergence of Iran and its neighboring countries.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic Republic of Iran- Foreign Policy- Regional Integration Theories- West Asia
دویچ، کارل و دیگران (1375)، نظریه‌های روابط بین‌الملل، ترجمه وحید بزرگی، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
دهقانی‌ فیروزآبادی‌، سیدجلال‌ (1393)، نظریه‌های همگرایی منطقه‌ای و رژیم‌های بین‌المللی، تهران: نشر مخاطب.
عبداله خانی، علی (1383)، نظریه‌های امنیت مقدم‌ای بر طرح‌ریزی دکترین امنیت ملی (1)، تهران: مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر.
عسگرخانی، ابومحمد (1383)، رژیم‌های بین‌المللی، تهران: انتشارات مؤسسه مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران.
قاسمی، فرهاد (1379)، جایگاه گفتمان امنیت در جدال‌های پارادایمی روابط بین‌الملل: واقع‌گرایی گفتمان امنیت ملی، تهران: مؤسسه مطالعات سیاسی و فرهنگی اندیشه ناب.
قوام، عبدالعلی (1390)، روابط بین‌الملل: نظریه‌ها و رویکردها، تهران، سمت.
لونی، رابرت (1392)، کتاب مرجع سیاست نفت، ترجمه علیرضا طیب، مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات ابرار معاصر: تهران.
لینکلیتر، اندرو (1385)، جامعه و همکاری در روابط بین‌الملل، ترجمه بهرام مستقیمی، تهران: انتشارات وزارت امور خارجه.
مشیرزاده، حمیرا (1389)، تحول در نظریه‌های روابط بین‌الملل، تهران: انتشارات سمت.
ونت، الکساندر (1384)، نظریه اجتماعی سیاست بین‌الملل، ترجمه حمیرا مشیرزاده، تهران: انتشارات وزارت امور خارجه.
هاشمی، محمد‌حسین (1378) گفتگو و همزیستی فرهنگی در خلیج‌فارس، مجموعه مقالات‌ نهمین همایش بین‌المللی خلیج‌فارس، تهران: دفتر مطالعات ‌‌سیاسی‌ و بین‌المللی وزارت‌ خارجه.
مقالات
حاجی یوسفی،‌ امیرمحمد (1382)، «سیاست خارجی ایران در قبال اسرائیل از دید نظریه‌های روابط بین‌الملل»، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، سال دهم، شماره ۳۳، خرداد، ۱۹ – ۴۰.
دهقانی فیروزآبادی، سید جلال (1382)، «تحول نظریه‌های منازعه و همکاری در روابط بین‌الملل»، مجله پژوهش حقوق و سیاست، شماره 8، بهار، 73-116.
دهقانی فیروزآبادی، سید جلال (1383)، «سیاست خارجی و امنیتی مشترک اروپا از منظر نوکارکردگرایی»، مجله پژوهش حقوق و سیاست، شماره 12، 143 - 165.
سلیمان‌پور، هادی؛ مولایی (1391)، «عباداله امکان یا امتناع همگرایی قاره‌ای در آسیا»، مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، شماره 78،تابستان، 45-76.
شیرزادی، رضا و طهماسبی دهکردی، سعادت (1378)،«بررسی مقایسه‌ای تجربه هـمگرایی در اتحادیه اروپا و اکو»، طرح پژوهشی به سفارش سازمان برنامه و بودجه.
خبرگزاری صدا و سیما جمهوری اسلامی ایران ـ جزایر فالکلند یا مالویناس ـ 31/ 6/ 1395 به نشانی اینترنتی: goo.gl/zHwJJC
والت، استفان. ام (1385) روابط بین‌الملل: یک جهان،‌ چندین نظریه، مترجم حسن مهدویان، باشگاه اندیشه به نشانی اینترنتی: goo.gl/4up29G
Deutsch, Karl (1957),Political Community and North Atlantic Area. Princeton: University Press.
Grugel,Jean andHount, Wil (1999), Regionalism Across North- South Divide. London & New York : Routledge.
Haas, Ernst.B and Whiting ,Allen.S (1956) Dynamics of International Relations, the McGraw-Hill Book Co., Inc., New York.
Keohane, R.,Instiutionalist Theory and the Realist Challenge After the Cold War, in Baldwin, D.,(ed.), Neorealism and Neolibrelism, New York: Columbia UP, 1993.
Keohane, Robert, Institutions and State Power: Essays in International Relations Theory, Boulder,Colo: West View, 1989.
Kim, Samuel (1992), Regional Associations: Political. In Mary Hawkesworth and Maurice Kogan,Encyclopedia of Government  and Politics. London: Routledge
Mitrany, David (1966), A Working Peace Sestem. Chicago: Quadrangle books.
Mowat, R.C (1973), Creating the European Community. London: Blandford Press.
Reus-Smit, C. (1996) ‘The Normative Structure of International Society’, in F. Osler Hampson and J. Reppy (eds), Earthly Goods: Environmental Change and Social Justice (Ithaca).
Ruggie, John Gerad (1998), What Makes the World Hang Together, Neo- Utilitarianism and the Social Constructivism Challenge, International Organization, Vol.52,no.4.
Taylor,Paul (1990), Functionalism: The approach of David mMitrany.in A.J.R Groom & Paul Taylor, Framework.
Waltz, Kenneth.N (1979) , Theory of International Politics, New York 
دوره 13، شماره 1 - شماره پیاپی 25
تالیف مقاله
مرداد 1396
صفحه 71-98
  • تاریخ دریافت: 18 خرداد 1396
  • تاریخ بازنگری: 18 تیر 1396
  • تاریخ پذیرش: 13 شهریور 1396