نوع مقاله : علمی - پژوهشی (مطالعات منطقه‌ای)

نویسنده

• امیر محمد حاجی یوسفی

عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی. گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل

چکیده

هلال شیعی؛ فرصت‌ها و تهدیدها


برای جمهوری اسلامی ایران، اعراب و آمریکا


دکتر امیرمحمد حاجی‌یوسفی تاریخ دریافت: 20/08/1387


تاریخ پذیرش: 09/10/1387


چکیده


پاییز 1383 زمانی که از یک سو، بحران هسته‌ای ایران به اوج خود رسیده و از سوی دیگر، عراق به سمت جنگ داخلی شتاب گرفته بود، ملک عبدالله دوم- پادشاه اردن- ادعا کرد: نتیجۀ اصلی جنگ در عراق، شکل‌گیری یک «هلال شیعی» تحت سلطه ایران بوده است. چند ماه بعد در سپتامبر سال 2005 میلادی، وزیر خارجه عربستان سعودی در سفر به آمریکا از نگرانی دولت متبوعش در مورد آن چیزی که وی آن را «تحویل عراق به ایران» در نتیجۀ حملۀ آمریکا به این کشور نامید، سخن راند. سپس در ماه آوریل 2006 میلادی، رئیس جمهور مصر در مصاحبه با شبکه العربیه، ضمن این ادعا که بیشتر شیعیان ساکن کشورهای عربی به ایران وفادارترند تا کشور خود، مدعی شد شیعیان عراق تحت نفوذ ایران قرار دارند. این مقاله ضمن بررسی ادعاهای مربوط به شکل‌گیری هلال شیعی، به دنبال پاسخ به این «پرسش» اصلی است که ایده و مفهوم هلال شیعی چه فرصت‌ها و تهدیدهایی برای ایران، اعراب و آمریکا ایجاد کرده است؟ «فرضیه» مقاله این است که ایده شکل‌گیری هلال شیعی، یک. برای ایران، امکان موازنه قدرت آمریکا در خاورمیانه و تضعیف تهدید آن همراه با زمینه‌های تبدیل این کشور به قدرت برتر منطقه را فراهم می‌سازد، هرچند می‌تواند درگیری درون اسلامی که بر خلاف دیدگاه پان اسلامیسم ایران است، را تشدید نماید، دو. برای کشورهای عربی، امکان جلوگیری از قدرت‌گیری ایران همراه با جلب توجه آمریکا به تهدید ایران به جای مشکلات داخلی این کشورها را فراهم می‌سازد، هر چند می‌تواند موجب بی‌ثباتی منطقه‌ای از یک سو و تقویت اسرائیل از سوی دیگر و در نتیجه تضعیف هر چه بیشتر جهان عرب گردد، و سه. برای آمریکا، تشدید فشار بر ایران و امکان تغییر رژیم در این کشور که هدف اصلی آمریکاست را تسهیل می‌کند، هر چند می‌تواند موجب بی‌ثباتی منطقه به صورتی کنترل‌ناپذیر از یک سو و تشدید مقاومت اسلامی در مقابل آمریکا و اسرائیل از سوی دیگر، گردد.

کلیدواژه‌ها

• شکاف مذهبی
• هلال شیعی
• تهدیدها و فرصت‌ها
• خاورمیانه
• ایران
• کشورهای عربی
• ایالات متحده آمریکا

موضوعات

• روابط بین الملل
• علوم سیاسی

عنوان مقاله [English]

The Shia Crescent: Opportunities and Threats for the Islamic Republic of Iran, Arab Countries and the United States

نویسنده [English]

• Amir Mohammad Haji-Yousefi

Faculty member of Shahid Beheshti University

چکیده [English]

The Shia Crescent: Opportunities and Threats for the Islamic Republic of Iran, Arab Countries and the United States


Dr. Amir Mohammad Haji- Yousefi


After the American invasion of Iraq in 2003, it became certain that Iraq’s Shiite majority would dominate the future government if a free election was going to be held. In 2004, Jordan’s King Abdullah, anxiously warned the prospect of a “Shia crescent” spanning Iran, Iraq, Syria, and Lebanon. The idea was then picked up by others in the Arab world, especially Egypt’s President Mubarak and some elements within the Saudi government, to reaffirm the Iranian ambitions and portray its threats with regards to the Middle East. Examining the idea of the Shia crescent, the present article seeks to answer the following question: what are the main opportunities and threats of the idea of the Shia crescent for Iran, Arabs and the United States? The main argument is that the Shia rising will provide 1. Iran with a leverage to balance the United States in the Middle East while it may reinforce intra- Islamic cleavages in the Muslim world; 2. The Arab countries with a means to block Iran's hegemony in the region while encouraging the United States to discard its policy of democracy- promotion. However, it may cause more instability in the Arab world and strengthen the Zionist regime; and 3. the United states with increasing its pressure on Iran in order to change the Islamic regime there while causing more instability in the Middle East and strengthening the Islamic resistance to American hegemony.

کلیدواژه‌ها [English]

• religious divide
• the Shia crescent
• threats and opportunities
• the Middle East
• Iran
• Arab countries
• the United States