ابعاد مفهومی مدارای سیاسی در جامعه اسلامی با تأکید بر سیره آیت الله مهدوی کنی(ره)

نوع مقاله : علمی - پژوهشی (سیاست اسلامی)

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد معارف اسلامی و علوم سیاسی دانشگاه امام صادق

2 عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق علیه السلام

چکیده

موضوع نوشتار حاضر، مدارای سیاسی است که می‌توان آن را یکی از وظایف مهم حکومت‌ها و سیاست‌مداران برای تحقق اتحاد ملی و رشد اندیشه‌های مختلف اجتماعی به حساب آورد. برای شناخت مفهوم مدارا لازم است ابعاد مختلف آن مشخص گردد تا مخاطب بتواند فهم عمیقی نسبت به این موضوع پیدا کند. در این مقاله از نگاه آیت‌الله مهدوی کنی به تحلیل مدارای سیاسی پرداخته شده است. دلیل انتخاب ایشان برای این موضوع، باتوجه به جایگاه علمی و سیاسی ایشان و مشی مبتنی بر مدارای ایشان است که برای جامعه امروز می‌تواند الگو باشد. محققان نخست با بررسی تحلیلی متون اصلی در موضوع مدارای سیاسی، به هشت سؤال اساسی درخصوص مدارا دست یافته و سپس دیدگاه آیت‌الله مهدوی کنی را در این محورها با استفاده از روش تحلیل محتوای آثار ایشان استنباط و ارائه نموده‌اند. سؤالات محوری شامل این موارد است: مدارا (به چه معنایی، با چه مبنایی، از چه کسی، نسبت به چه کسی، درچه حوزه‌ای، با چه هدفی، تاکجا، با چه شاخصی). نتایج تحقیق نشان ‌می‌دهد که: ایشان مدارا را به صبر، تحمل و نیکوکاری تعریف کرده‌اند. قدرت سیاسی، تقوای اجتماعی و تبعیت از ولایت را مبنای مدارا می‌دانستند. مداراکردن را وظیفه حاکمان جامعه اسلامی، و دوستان، مخالفان و حتی دشمنان را سه گروهی می‌دانستند که باید نسبت به آن‌ها با مدارا رفتار شود. مدارای بدون چارچوب را قبول نداشتند و هدف مدارا را ایجاد وحدت در جامعه می‌دانستند. برای مدارا حدومرزهایی قائل بودند و همچنین شاخص‌های مدارا در سیره سیاسی ایشان قابل مشاهده است. روش پژوهش، این تحقیق تحلیل محتوا است و نگارندگان در پی پاسخ به این سؤال بوده‌اند که ابعاد مختلف مدارا در سیره آیت‌الله مهدوی کنی چه مفهومی دارد. در چارچوب تحلیلی مقاله نیز به تبیین ابعاد مفهومی مدارا پرداخته‌ایم.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Conceptual dimensions of Political Tolerance in Islamic Societies with an emphasis on Ayatollah Mahdavi Kani’s life

نویسندگان [English]

  • Milad Movahedian 1
  • Asghar Eftekhari 2

1 M.A. Student in Political Science at Imam Sadiqi University

2 Faculty member of Imam Sadiq University

چکیده [English]

Tolerance has been investigated by various aspects. The subject of this paper is political tolerance, which can be considered as one of the important duties of governments and politicians to achieve national unity and the growth and advancement of different thoughts in society. To accurately understand the concept of tolerance, it is necessary to specify its various dimensions so that the audience can find a profound understanding of this key concept. In this article, from the perspective of Ayatollah Mahdavi Kani, the definition and analysis of political tolerance has been addressed. The reason why Ayatollah Mahdavi Kani is selected for this subject is his scientific and political position and his orbit based on his theory that can be a model for today's society.
Using the method of analysis of the main texts on the issue of political tolerance, researchers have achieved eight main questions about tolerance, and then inference and presentation of Ayatullah Mahdavi's view on these eight axes using their content analysis method. The axis is: What does tolerance mean? What are the basics of tolerance? , Who is tolerant of whom is worthy?, Tolerance to whom is it necessary? What tolerance is required? What is the purpose of tolerance? And finally, where is tolerance and what indicators are understood? The results of the research show that: he defined tolerance as tolerance, patience and enjoyment and charity. Political power, social solidarity and compliance with the Provincial considered the basis of tolerance. Tolerance was the duty of the rulers of the Islamic community, and considered friends and opponents and even enemies as three groups that they should be treated with tolerance towards them. They did not accept tolerance without framework and they considered the goal of tolerance as creating unity in Islamic society. For tolerance, there were boundaries, for example, the system of oppression of the kingdom, the counter-revolutionaries of the outskirts, harming national interests, insulting the sanctity, carrying out vices in the public domain, etc., were not tolerated. There are also indicators of tolerance such as respect for minorities, dialogue with opponents and human behavior with enemies in their political arena

کلیدواژه‌ها [English]

  • Political tolerance
  • Islamic societies
  • Islamic revolution
  • Ayatollah Mahdavi Kani
 
قرآن کریم
أبوخلیل، شوقی (1998)، التسامح فی الإسلام (المبدأ و التطبیق)، بیروت: دارالفکر.
جعفری هفتخوانی، نادر (1393)، سیاست اخلاقی و اخلاق سیاسی، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (7)، چاپ اول.
خواجه سروی، غلامرضا (1396)، خاطرات آیت الله مهدوی کنی، تهران: انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ سوم.
رشاد، علی اکبر (1387)، خشونت و مدارا، تهران: انتشارات کانون اندیشه جوان، چاپ دوم.
رشاد، علی اکبر (1382)، دموکراسی قدسی، تهران: مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر، چاپ دوم.
روزبه، محمدحسن (1386)، مدارا، تهران: چاپ و نشر عروج، چاپ چهارم.
ژولی سادا – ژاندرون (1378)، تساهل در تاریخ اندیشه غرب، تهران: نشر نی، چاپ اول.
فاضل میبدی، محمدتقی (1379)، تساهل و تسامح، تهران: مؤسسه فرهنگی انتشاراتی آفرینه، چاپ اول.
فرزانه فر، حسین (1383)، «تساهل و مدارا در اندیشه‌های سیاسی اسلام»، فصلنامه مطالعات اسلامی، دوره بهار، شماره 63.
لاک، جان (1377)، نامه‌ای در باب تساهل، تهران: نشر نی، چاپ اول.
مهدوی کنی، محمدرضا (1390)، عقل و دین (بیست گفتار در شناخت ابعاد معنوی حیات عقلانی انسان)، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (7)، چاپ اول.
مهیمنی، مازیار و محمدرضا شیخی محمدی (1378)، تسامح از دیرباز تا امروز، تهران: نشر ثالث، چاپ اول.
نوعی، غلامرضا (1379)، مدارا با مخالفان در قرآن و سیره نبوی، رشت: انتشارات کتاب مبین، چاپ اول.
هرش، سیلویا (1387)، عقلانیت و تساهل در اسلام از دیدگاه لسینگ، قم: انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب.
هید، دیوید (1383)، تساهل، ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی، چاپ اول.
 
 
دوره 13، شماره 2 - شماره پیاپی 26
تالیف مقاله
اسفند 1396
صفحه 35-58
  • تاریخ دریافت: 23 مهر 1396
  • تاریخ بازنگری: 01 آذر 1396
  • تاریخ پذیرش: 18 آذر 1396