دو فصلنامه علمی دانش سیاسی

کاربست الگوهای تحلیل کنش‌های کلامی امام علی علیه السلام در نهج البلاغه

نوع مقاله : علمی - پژوهشی (علوم سیاسی از منظر ایرانی)

نویسندگان

1 عضو هیات علمی دانشگاه خلیج فارس

2 دانشجوی دانشگاه خلیج فارس

چکیده

نظریة کنش کلامی یکی از نظریات مطرح در زمینة تحلیل گفتمان و متن‌شناسی است. این نظریه که شاخه‌ای از فلسفة زبان است به بررسی افعال و جملات در موقعیّت‌های مختلف می‌پردازد. نظریة کنش کلامی برای اولین بار توسط آستین مطرح شد و پس از او، سرل کار ناتمام او را در پنج الگو به صورت ترغیبی، اظهاری، عاطفی، تعهّدی و اعلامی به پایان رساند. در الگوی که سرل ارائه کرد اطلاعاتی که توسط افعال و جمله‌های معادل آن‌ها تبادل می‌شود مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. این نظریه با بررسی و واکاوی افعال و جملات در متون دینی اعم از قرآن و نهج‌البلاغه و کشف لایه‌های زیرین و عمیق کلام به تولید شاکلة نو می‌پردازد. هم‌چنین نهج‌البلاغه به عنوان یکی از شاهکارترین متون ادب دینی دارای فصیح‌ترین و بلیغ‌ترین جملات و کلمات است. این کتاب ارزنده شامل خطبه‌ها و نامه‌ها و کلمات قصار امام علی (ع) در همة زمینه‌ها اعم از سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی دایرة‌ المعارفی کامل و راهبردی در همة ادوار بوده است. بُعد سیاسی نهج‌البلاغه یکی از ابعاد مهم آن است زیرا عدالت اجتماعی، مساوات و برابری و مدیریت صحیح نظام اداری از دغدغه‌های اصلی حضرت علی (ع) بوده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analyzing Speech Act Patterns in Imam Ali's Nahj al-Balagha

نویسندگان [English]

  • Rasoul Balavi 1
  • zahra mahozi 2

1 Faculty member of Persian Gulf University

2 M.A. Student at Persian Gulf University

چکیده [English]

Speech Act Theory is one of the significant ideas in the field of discourse and textual analysis. This theory, which is a branch of the philosophy of language, examines verbs and sentences in different situations. The Speech Act Theory was first introduced by Austin, and then, Searle completed his unfinished work in five persuasive, declarative, effective, commissive, and declarative speech acts. In the model presented by Searle, the information exchanged by verbs and their equivalent sentences is evaluated. This theory addresses investigating verbs and sentences in religious texts, including the Qur'an and Nahj al-Balagha, as well as discovering the underlying layers and the deepening of the word in the production of new chapters. Moreover, Nahj al-Balagha, as one of the most masterful texts of religious literature, has the most eloquent sentences and words. This invaluable book, including sermons, letters, and the words of Imam Ali (AS) in political, social, economic and cultural fields, has been a complete and strategic encyclopedia of all time. Political aspects of Nahj al-Balagha is one of its important dimensions because social justice, equality and equality and the proper management of the administrative system have been the main concerns of Imam Ali (AS).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Imam Ali (AS)
  • Nahj al-Balagha
  • speech acts
  • political thoughts
  • Searle
امام علی علیه‌السلام (1394). نهج‌البلاغه (سیدعلی موسوی گرمارودی، مترجم). تهران: مؤسسه انتشارات قدیانی.
آقاگل‌زاده، فردوس (1392). فرهنگ توصیفی تحلیل گفتمان و کاربردشناسی. تهران: نشر علمی.
افتخاری، اصغر (1385). «شرعی‌سازی سیاست»، دانش سیاسی. 2(4)، 102-69.
ایشانی، طاهره و دلیر، نیره (1395). «تحلیل کنش گفتاری خطبه امام حسین علیه‌السلام در روز عاشورا»، فصلنامه لسان مبین. 8(25)، 23-1.
پایا، علی (1383). فلسفه تحلیلی؛ مسائل و چشم‌اندازها. تهران: طرح نو.
پهلوان‌نژاد، محمدرضا و اصطهباناتی، لیدا (1387). «بررسی کنش‌های گفتار در سخنرانی‌های رؤسای جمهور ایران وآمریکا شهریور 1385، سازمان ملل»، پژوهش‌های زبان‌شناختی در زبان‌های خارجی. 51(208)، 22-1.
جمشیدی، سپیده و کاظمی، فروغ (1395). نظریه کنش‌های گفتاری در فارسی و انگلیسی. تهران: نشر داستان.
درخشه، جلال (1385). «بازسازی اندیشه دینی و تأثیر آن بر گفتمان سیاسی شیعه در ایران معاصر (با تأکید بر دیدگاه شهید مطهری)»، دو فصلنامه علمی ـ پژوهشی دانش سیاسی. 41(3)، 141-118.
دلشاد تهرانی، مصطفی (1377). اندیشه سیاسی و سیره حکومتی علی علیه‌السلام. تهران: خانه اندیشه جوان.
زرقانی، سیدمهدی و اخلاقی، الهام (1391). «تحلیل ژانر سطح بر اساس نظریه کنش گفتار»، دوفصلنامه علمی ـ پژوهشی ادبیات عرفانی. 3(6)، 81-60.
سلیم‌زاده، مهدیه (1390). کنش کلامی و دگردیسی در ساختار روایت (کلیله و دمنه و انوار سهیلی). (پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته ادبیات فارسی)، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، تهران، ایران.
صفوی، کوروش (1387). درآمدی بر معناشناسی (چاپ سوم). تهران: پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی.
عطارزاده، محمد (1397). «بررسی کاربرد انواع کنش‌های گفتاری در غزلیات حافظ»، نخستین همایش ملی اخلاق و عرفان در ادب فارسی. زهدان: دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان: https://www.civilica.com/Paper-AEPL01-AEPL01_005.html.
قهرمانی، علی و تواضعی، رضا (1396). «بررسی منظورشناختی افعال کنشی و قطعی در نهج‌البلاغه»، فصلنامه علمی ـ پژوهشی پژوهش‌های نهج‌البلاغه. 16(3)، 32-9.
کاوه نوش‌آبادی، علیرضا (1397). تحلیل متن‌شناسی نهج‌البلاغه بر اساس نظریه کنش گفتاری سرل (مطالعه مورد پژوهانه: خطبه‌های شقشقیه، اشباح و قاصعه و نامه‌های امام علی علیه‌السلام به امام حسن علیه‌السلام، معاویه و عثمان بن حنیف). (رساله دکتری)، دانشگاه کاشان، گروه زبان و ادبیات عرب، کاشان، ایران.
کیخا، ناهید و بهروزی، مجتبی (1398). «ناسازواری کلامی در نهج‌البلاغه»، پنجمین همایش ملی پژوهش‌های نوین و در حوزه زبان و ادبیات ایران (با رویکرد فرهنگ مشارکتی). تهران: خانه فرهنگ مشارکتی ایران:
 https://www.civilica.com/Paper-MTCONF05-MTCONF05_129.html.
میراحمدی، سیدرضا؛ نجفی ایوکی، علی و لطفی مفرد، فاطمه (1397). «تحلیل متن‌شناسی خطبه شقشقیه بر اساس نظریه کنش گفتاری سرل»، فصلنامه پژوهشنامه نهج‌البلاغه. (5)19، 17-1.
نیازی، محسن (1390). «روش‌های پژوهش تلفیقی، جنبش سوم روش‌شناسی در علوم اجتماعی»، نشریه مطالعات اجتماعی ایران. 5(2)، 184-160.
های، کالین (1385). درآمدی انتقادی بر تحلیل سیاسی (احمد گل‌محمدی، مترجم). تهران: نشر نی.
هیوود، اندرو (1389). سیاست (عبدالرحمن عالم، مترجم)، تهران: نشر نی.
یوسفی رامندی، رسول (1397). «الگوی رفتار رأی‌دهی مردم در انتخابات جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر رویکرد بازاریابی سیاسی»، دوفصلنامه علمی ـ پژوهشی دانش سیاسی. 14(28)، 95-63.
Levinson, S. C. (1983). Pragmatics. Cambridge, Cambrige University Press.
Levinson, S. C. (1997). Pragmatics. Cambrige University press, New York.
Searle, J. R. (1983). Intentionality. Cambridge: Cambrige University Press.
Searle, J. R. (1999). Speech Acts: An in the Philosophy of  Language. New
Vershueren, J. (2003). Understanding Pragmatics. London: Arnold.
   York and Melbourne: Cambeidge University press.
Yule, G. (1996). Pragmatics. New York, Oxford University Press.
دو فصلنامه علمی دانش سیاسی
دوره 15، شماره 2 - شماره پیاپی 30
تالیف مقاله
دی 1398
صفحه 369-388
  • تاریخ دریافت: 02 اردیبهشت 1398
  • تاریخ بازنگری: 19 آذر 1398
  • تاریخ پذیرش: 18 آبان 1398