نشریه «دانش سیاسی»

بررسی تغییر در سیاست هسته ای دولت یازدهم از منظر فردگرایی تفسیری (1392-1394)

نوع مقاله : علمی - پژوهشی (روابط بین الملل)

نویسنده

عضو هیات علمی گروه حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه یزد

چکیده

مساله هسته ای و چگونگی حل آن یکی از مهم ترین موضوعات منازعه آمیز در سیاست خارجی ایران در چندین سال گذشته بوده است، موضوعی که نه تنها به لحاظ بیرونی محل منازعه میان این کشور و اعضای نظام بین الملل بوده بلکه به لحاظ درونی نیز موضوع اصلی نزاع میان جریانات مختلف سیاسی بوده است. باشروع دوره ریاست جمهوری حسن روحانی در مرداد ماه 1392 (2013) همراه با حاکم شدن «گفتمان اعتدال» به عنوان مشی اصلی سیاست خارجی و روی کار آمدن نخبگان جدید، چگونگی حل این مساله نیز تحت تاثیر قرار گرفت و سیاستی جدید در این حوزه اتخاذ شد که نتیجه آن حصول توافق هسته ای میان ایران و قدرت های بزرگ نظام بین الملل در 23 تیر ماه 1394 (14 جولای2015) بود. توافقی که نشان از چرخشی بزرگ در سیاست هسته ای دولت ج.ا.ایران بود. بنابراین سوال اصلی این پژوهش آن است که چرا در این دوره در ارتباط با چگونگی مواجه با مساله هسته ای از میان گزینه های گوناگون، راه حل «تعامل سازنده» و «مذاکره جدی» برای نیل به توافق، توسط نخبگان تصمیم گیرنده انتخاب می شود؟ در پاسخ به این سوال این پژوهش با رویکردی توصیفی تحلیلی و با استفاده از چهارچوب مفهومی «فردگرایی تفسیری» به بررسی تغییرات ادراکی موثر در تغییر سیاست هسته ای ایران در این دوره می پردازد. یافته های پژوهش نشان می دهد تغییرات ناشی از برداشت متفاوت نخبگان تصمیم گیرنده از نقش ملی وایجاد روایت جدید در ارتباط بامنزلت مطلوب ج اایران، ادراکات متفاوت از عوامل ساختاری از جمله تحریم های هسته ای ونهایتا بازنمایی متفاوت از «دیگری غرب» به خصوص آمریکا، منجر به امکان پذیری این تغییر در سیاست هسته ای دولت یازدهم در فاصله زمانی 1392 تا 1394 شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Iran's Nuclear Policy Change in Rouhani's Administration (2013-2015)

نویسنده [English]

  • Elham Rasooli Saniabadi

Faculty member of Yazd University

چکیده [English]

As President Hasan Rouhani took office in August, 2013, the new foreign policy decision makers got into power and the “moderation discourse” prevailed as the main approach of Rouhani's administration towards the outside world. One of the major issues of foreign policy of this term was making some changes in nuclear policy, the most important sign of which was the attainment of a nuclear deal between Iran and the world super powers under the Joint Comprehensive Plan of Action (JCPOA) on July 14, 2015. This paper addresses the main effective perceptual changes which have affected Iran's nuclear policy shift. Such perceptual changes include different perceptions of the national role and the creation of a new self-image regarding Iran's desirable status, different perceptions of structural constraints including nuclear sanctions and ultimately a different representation of “other” especially the United States. These perceptual changes of new decision makers affected the management of the nuclear policy from“ deterrent confrontation” to “constructive interaction ”with the west.management of the nuclear policy from“ deterrent confrontation” to “constructive interaction ”with the west.Iran's desirable status, different perceptions of structural constraints including nuclear sanctions and ultimately a different representation of “other” especially the United States. These perceptual changes of new decision makers affected the management of the nuclear policy from“ deterrent confrontation” to “constructive interaction ”with the west.management of the nuclear policy from“ deterrent confrontation” to “constructive interaction ”with the west.Iran's desirable status, different perceptions of structural constraints including nuclear sanctions and ultimately a different representation of “other other
”with the west.Iran's desirable status, different perceptions of structural constraints including nuclear sanctions and ultimately a different representation of “other other
”with the west.Iran's desirable status, different perceptions of structural constraints including nuclear sanctions and ultimately a different representation of “other other ”with the west.Iran's desirable status, different perceptions of structural constraints including nuclear sanctions and ultimately a different representation of “other other

کلیدواژه‌ها [English]

  • Foreign policy
  • Nuclear Deal
  • Perceptions
  • constructive interaction
  • Nuclear Policy
  • Interpretative Individualism
پوراحمدی، حسین و بازوبندی، علی اکبر (1397). «تحلیل توافق هسته‌ای برجام بر اساس استعاره بازی دو سطحی»، سیاست جهانی. 7(3)، 120-79.
خلیلی، رضا (1395). «پیامدهای منطقه‌ای و بین‌المللی برجام»، مطالعات راهبردی. 19(2)، 158-131.
دلخوش، علیرضا (1396). «برجام و پسابرجام از دیدگاه حقوق بین‌الملل»، فصلنامه سیاست خارجی. 31(1)، 73-51.
روحانی، حسن (۱۳۹۰). امنیت ملی و سیاست هسته‌ای. تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک.
زمانی، محسن و نیاکویی، امیر (1398). «واکاوی عوامل مؤثر بر خروج ایالات متحده آمریکا از برجام»، فصلنامه مطالعات روابط بین‌الملل. 45(2)، 120-95.
سخنان تلویزیونی روحانی با مردم (14/01/1394). برگرفته از: http://www.President.ir
سخنان روحانی با اعضای کابینه (24/04/1394). برکرفته از: http://www.President.ir
سخنان روحانی در جمع دانشگاهیان (۱۵/10/۱۳۹۲). برگرفته از: http://www.President.ir
ظریف، محمدجواد (25/12/1393): www. mfa.ir/indext: 294614.
ظریف، محمدجواد «برنامه‌های من برای وزارت امورخارجه» (15/05/1392). برگرفته از: http://www.irdiplomacy.ir
ظریف، محمدجواد «مصاحبه تلویزیونی» (31/05/1392). برگرفته از: www.iranreview.org
متن سخنان روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل (03/07/۱۳۹۲). برگرفته از: http://www.President.ir
متن مصاحبه کامل روحانی (۲۳/04/۱۳۹۴). برگرفته از: http://www.President.ir
متن سخنرانی آقای روحانی (29/06/1392). برگرفته از: http://www.president.ir
موسوی‌نیا، رضا (1397). «بازاندیشی در روش تلفیقی: مطالعه موردی رویه تصمیم‌گیری ایران در برجام»، پژوهش‌های راهبردی سیاست. 27(3)، 90-67.
 
Axelrod, Robert (1976). Structure of Decision: The Cognitive Maps of Political Elites. Princeton: Princeton University Press.
Carlsnaes, Walter (1992).The Agency- Structure Problem in Foreign Policy Analysis. International Studies Quarterly. 36(3), 245-270.
Cast, Alicia D. and Burke, Peter J. (2002). "A Theory of Self-Esteem". Social Forces. 80(3), 1041-1068.
Clunan, Anne L. (2009). The Social Construction of Russia’s Resurgence: Aspirations, Identity and Security Interests. Baltimore: Johns Hopkins University Press.
Couloumbis, Theodore A and Wolfe, James Hastings (1990). Introduction to International Relations:Power and Justice. Englewod Cliffs: Prentice Hall.
Einhorn, Robert and Nephew, Richard (2016). "The Iran Nuclear Deal: Prelude to Proliferation in the Middle East?", Arms Control and Non-Proliferation Series. paper 11, 1-74.
Exclusive: Iranian President on Nuke Deal, Full Interview. (2013, September 25) Retrieved September 25, 2013 from https://edition.cnn.com/iran-president-hassan-rouhani-full-intervie.
Foster, Dennis M. and Keller, Jonathan W. (2014). "Leaders Cognitive Complexity, Distrust and Diversionary Use of Force", Foreign Policy Analysis. 10(3), 205-223.
Foyle, Douglas (2003). "Foreign Policy Analysis and Globalization: Public Opinion, World Opinion and the Individual", International Studies Review. 5(2), 155-202.
Gecas, Viktor (1982). "The Self Concept", Annual Review of Sociology. 8(2), 1-33.
Gustavson, Jakob (1999). "How Should We Study Foreign Policy Change?", Cooperation and Conflict. 34(1), 73-95.
Hannay, David and Pickering, Thomas R. (2017). "Building on the Iran Nuclear Agreement", Survival. 59(2), 153-166. 
Hansen, Lene (2012). "Discourse Analysis, Post structuralism and Foreign Policy. In Steve Smith, Amelia Hadfield and Tim Dunne (Eds)", Foreign Policy: Theories, Actors, Cases. 94-109. Oxford: Oxford University Press.
Holsti, Kall J. (1970). "National Role Conceptions in the Study Foreign Policy", International Studies. 14(3), 233-309.
Hudson, Valerie M. (2005). "Foreign Policy Analysis: Actor- Specific Theory and the Ground of International Relations", Foreign Policy Analysis. 1(1), 1-30.
Hudson. Valerie M. (2012). The History and Evolution of Foreign Policy Analysis. In S. Smith, A. Hadfield, and Dunne, (Eds), Foreign Policy: Theories, Actors and Cases. 13-34. Oxford: Oxford University Press.
Iran under Rouhani, FT Interview (2013, November 29). Retrieved November 29, 2013 from https://www.ft.com/stream/8dff4dce-063e-4c4f-9326-a966aff3ad7.
Jervis, Robert (1976). Perception and Misperception in International Politics. Princeton: Princeton University Press.
Katzenstein, Peter (1996). The Culture of National Security. New York: Columbia University Press.
Kerr, Paul K. and Katzman, Kenneth (2018). Iran Nuclear Agreement and U.S. Exit. Retrieved May 24, 2018 from https://fas.org/ sgp/crs/nuke/R43333.pd.
Levi, Jack (1994). "Learning and Foreign Policy: Sweeping a Conceptual Minefield", International Organization. 84(2), 279-312.
Mitzen, Jennifer (2006). "Ontological Security on World Politics", European Journal of International Relations. 12(3), 341-370.
Noori, Vahid (2012). "Status Seeking and Iranian Foreign Policy: Content Analysis of the Speeches of the President at the UN", Iranian Review of  Foreign Affairs. 3(1), 127-152.
Rouhani, Hasan (2013, September 20). Time to engage. Retrieved November 20, 2017 from http://www.washingtonpost.com.
Tabatabai, Ariane (2017, August 15). Preserving the Iran Nuclear Deal Perils and Prospects.Retrieved May 24, 2018 from https://papers.ssrn.com/sol3/ Delivery.cfm/SSRN_ID3112788_code1953816.pdf.
Waever, Ole and Buzan, Barry (1993). Identity, Migration and and the New Security Agenda in Europe. London: Printer.
Wendt, Alexander (1999). Social Theory of International Politics. Cambridge: Cambridge University Press.
Woolcock, Stephen and Bayne, Nicholas (2011). The New Economic Diplomacy: Decision Making and Negotiation in International Relations Economy. Aldershot: Ash gate Publishing.
Zarif, Mohammad Javad (2013, September 29). Interview with ABC. Retrieved July 23, 2016 from http://abcnews. Go.com. Foreign Minister Zarif-201411932.
نشریه «دانش سیاسی»
دوره 16، شماره 1 - شماره پیاپی 31
تالیف مقاله
فروردین 1399
صفحه 169-190
  • تاریخ دریافت: 21 آبان 1398
  • تاریخ بازنگری: 19 آذر 1398
  • تاریخ پذیرش: 19 بهمن 1398