تحلیل گفتمان مقام معظم رهبری در موضوع اهل‌سنت

نوع مقاله : علمی - پژوهشی (مسایل سیاسی ایران)

نویسنده

عضو هیات علمی گروه جامعه شناسی سیاسی، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام

چکیده

جمهوری اسلامی ایران جزء کشورهایی به شمار می‌ رود که دارای تنوع مذهبی است. رویکردهای مختلفی درباره تنوع مذهبی در ایران مطرح است. برخی محققان این تنوع را تهدید برای کشور معرفی می‌ نمایند و برخی رویکرد فرصتی به این پدیده دارند. بر اساس مبانی جمهوری اسلامی ایران ، تنوع مذهبی فرصتی برای تعامل با جهان اسلام است اما این تنوع ممکن است به عنوان بستری برای اعمال فشار بیگانگان به نظام قرار گیرد . بر این اساس حفظ اهل‌ سنت در حوزه فرصتی نیازمند سیاست‌ گذاری هوشمندانه است. سیاست‌ گذاری دارای مراحل متعددی است و شناخت گفتمان حاکم بر سیاست‌ گذاری از مراحل اساسی این حوزه محسوب می‌ شود. استخراج گفتمان رهبر معظم انقلاب به عنوان یکی از مبادی سیاست‌ گذاری در جمهوری اسلامی ایران برای ورود به عرصه سیاست‌ گذاری لازم و ضروری است . بر این اساس این مقاله تلاش دارد گفتمان مقام معظم رهبری در حوزه اهل‌ سنت را استنباط نماید . برای نیل به این هدف ، از الگوی عملیاتی تحلیل گفتمان (پدام) استفاده شده است . در این مقاله با بهره‌ گیری از این الگو ، سه مرحله توصیف ، تفسیر و تبیین را بر پایه پنج بُعد تحلیل لایه‌ های نمونه‌ های جامعه آماری مقاله (از سطح تا عمق) انجام شده است . تحلیل گفتمان رهبر معظم انقلاب نشان می‌ دهد که دال اصلی این گفتمان ، امت واحده اسلامی و مقابله با نظام سلطه است و مولفه‌ های دیگری مانند نفی نگاه تبعیض‌ آمیز مذهبی ، حفظ وحدت و فرصت دانستن اهل‌ سنت به عنوان سایر دال‌ های اساسی گفتمان قابل بازشناسی است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Discourse analysis of the Supreme leader about Sunnis

نویسنده [English]

  • Hamid Houshangi

Faculty member of Imam Sadiq University

چکیده [English]

Discourse analysis of the Supreme leader about Sunnis
Islamic Republic of Iran is one of the countries with religious diversity . There are different approaches to religious diversity in Iran . Some scholars have identified this diversity as a threat to the country and some researchers have an opportunity to approach this phenomenon . According to foundations of the Islamic Republic of Iran , religious diversity is an opportunity to interact with the Islamic world , but this diversity may serve as a platform for exerting pressure on foreigners . Accordingly, protection the Sunnis as opportunity requires clever policy making . Policy making has many stages and understanding policy discourse is one of the key stages in policy design . Extraction of the Supreme Leader's Discourse as One of the basis of policy making in the Islamic Republic of Iran is necessary for entering to policy making . On this basis , this article attempts to elaborate on the discourse of the supreme leader about Sunnis . To achieve this goal , Practical Discourse Analysis Method (PDAM) has been used . In this paper , by using this model , three stages of description, interpretation and explanation are performed based on 5 dimensions analysis of the statistical population sample layers (from level to depth) . Discourse analysis of the Supreme Leader of the Revolution shows that the nodal point for the discourse of the supreme leader of the revolution is the umma of Islamic unit and the confrontation with the system of domination and other components , such as the rejection of discriminatory religious views , the preservation of unity , and the opportunity to recognize the Sunnis as other essential point of discourse are recognizable .
Keywords : Discourse, Opportunity, PDAM, Sunnis, Supreme Leader of the Revolution, United Ummah, Unity

کلیدواژه‌ها [English]

  • Discourse
  • PDAM
  • Seyed Ali Khamenei. Sunnis
  • Supreme Leader of the Revolution
  • United Ummah
  • Unity
قرآن کریم.
اسحاقی، حسین (1386). اتحاد ملی و انسجام اسلامی در سپهر فکری امام (رحمة‌الله‌علیه) و رهبری. تهران: مشعر.
افرام البستانی، فواد (1370). المنجد الابجدی(رضا مهیار: ‌مترجم). تهران: نشر اسلامی.
برازش، علیرضا (1393). وحدت و همگرایی از منظر آیت‌الله العظمی سید علی خامنه‌ای. تهران: امیرکبیر.
بشیر، حسن (1388). «گفتمان خاورمیانه‌ای جمهوری اسلامی ایران»، دوفصلنامه دانش سیاسی. 1(9)، 91-59.
بشیر، حسن (1389). خبر؛ تحلیل شبکه‌ای و تحلیل گفتمان. تهران: دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام).
بشیر، حسن (1392). رسانه‌های بیگانه: قرائتی با تحلیل گفتمان، از: مجموعه تحلیل گفتمان رسانه‌های جهان (کتاب سوم). تهران: سیمای شرق.
بشیر، حسن و حاتمی، حمیدرضا (1388). «مطالعه مقایسه‌ای رویکردهای انتخاباتی: تحلیل گفتمان سرمقاله‌های جمهوری اسلامی و کیهان درباره دومین مرحله انتخابات مجلس هشتم»، فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی. 16(57)، 114-93.
بشیر، حسن و حاتمی، حمیدرضا (1392). «تحلیل گفتمان سرمقاله‌های کیهان، اطلاعات و جمهوری اسلامی، درباره حوادث پس از انتخابات دهم ریاست جمهوری اسلامی ایران (از 23 خرداد تا 31 تیر 1388)»، فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست. 6(36)، 88-61.
تسخیری، محمدمهدی (1429ق). تقریب المذاهب و توحید المواقف من کلام الامام الخامنئی. تهران: مجمع تقریب مذاهب اسلامی.
جوادی آملی، عبدالله (1385). ولایت فقیه؛ ولایت فقاهت و عدالت. قم: اسرا.
راغب اصفهانی، حسین (1388). ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن(سیدغلامرضا خسروی حسینی: مترجم). تهران: مرتضوی.
صادقی‌زاده، کسری (1397). «الزامات سیاست‌گذاری فرهنگی اقوام؛ راهبردهای برگرفته از اسناد بالادستی و دیدگاه‌های ذینفعان (مطالعه موری قوم کرد)»، فصلنامه راهبرد فرهنگ. 2(42)، 122-87.
عبدی‌پور، حسن (1393). «بازخوانی گفتمان تقریب در اندیشه سیاسی امام خمینی و مقام معظم رهبری»، فصلنامه پژوهش‌های انقلاب اسلامی. 3(10)، 166-151.
فراهیدی، خلیل ‌بن احمد (1410). کتاب العین. قم: نشر هجرت.
معین، محمد (1363).فرهنگ فارسی. تهران: امیرکبیر.
مفید، محمد بن محمد بن نعمان (1414ق). اختصاص. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه.
میرفخرائی، تژا (1383). فرآیند تحلیل گفتمان. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
هوشنگی، حمید (1396). تنوع قومی در جمهوری اسلامی ایران: راهبردها و سیاست‌ها. تهران: دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام).
 
منابع اینترنتی
خامنه‌ای، سیدعلی (1368.الف). بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم. در آدرس: http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=2194
خامنه‌ای، سیدعلی (1368.ب). بیانات در دیدار جمعى از علماى اهل سنّت. در آدرس: http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=2237
خامنه‌ای، سیدعلی (1370). بیانات در دیدار روحانیون دفتر نمایندگی ولىّ‌فقیه در امور اهل سنت. در آدرس: http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=2512
خامنه‌ای، سیدعلی (1381). بیانات‌ در دیدار مردم زاهدان. در آدرس: http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=3166
خامنه‌ای، سیدعلی (1385.الف).بیانات‌ در دیدار شرکت‌کنندگان در همایش کنفرانس وحدت اسلامی. در آدرس: http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=3347
خامنه‌ای، سیدعلی (1385.ب). ‌بیانات در دیدار شرکت‌کنندگان در هم‌اندیشی علمای اهل تسنن و تشیع. در آدرس: http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=3375
خامنه‌ای، سیدعلی (1386). بیانات‌ در دیدار کارگزاران حج. در آدرس: http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=3410
خامنه‌ای، سیدعلی (1387.الف). بیانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی. در آدرس: http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=3424
خامنه‌ای، سیدعلی (1387.ب). خطبه‌های نماز عید سعید فطر. در آدرس: http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=3902
خامنه‌ای، سیدعلی (1387.ج). بیانات در دیدار مسئولان نظام. در آدرس: http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=6022
خامنه‌ای، سیدعلی (1388.الف). بیانات در جمع مردم استان کردستان‌ در میدان آزادی سنندج‌. در آدرس: http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=6642
خامنه‌ای، سیدعلی (1388.ب). بیانات در مراسم مشترک نیروهای مسلح استان کردستان. در آدرس: http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=6913
خامنه‌ای، سیدعلی (1388.ج). بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار برگزیدگان استان کردستان. در آدرس: http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=6820
خامنه‌ای، سیدعلی (1388.د). بیانات در دیدار مردم سقز. در آدرس: http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=6952
خامنه‌ای، سیدعلی (1388.هـ). پیام تسلیت در پی حادثه خونین تروریستی در زاهدان. در آدرس: http://farsi.khamenei.ir/message-content?id=7021
خامنه‌ای، سیدعلی (1389.الف). پیام تسلیت در پی هفتمین روز شهادت جمعی از مردم مؤمن زاهدان. در آدرس: http://farsi.khamenei.ir/message-content?id=9770
خامنه‌ای، سیدعلی (1389.ب). صدور فتوا در پاسخ به نامه علمای احصاء عربستان. در آدرس:
خامنه‌ای، سیدعلی (1390.الف). بیانات در حرم مطهر رضوی. در آدرس: http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=11804
خامنه‌ای، سیدعلی (1390.ب). بیانات در جمع روحانیون شیعه و اهل سنت کرمانشاه‌. در آدرس: http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=17659
خامنه‌ای، سیدعلی (1390.ج). بیانات در اجتماع مردم گیلان‌غرب. در آدرس: http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=17568
خامنه‌ای، سیدعلی (1390.د). خطبه نماز جمعه تهران. در آدرس: http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=18923
خامنه‌ای، سیدعلی (1391.الف). انتصاب حجت‌الاسلام والمسلمین اراکی به سمت دبیرکلی مجمع تقریب مذاهب اسلامی. در آدرس:
خامنه‌ای، سیدعلی (1391.ب). بیانات در دیدار مسئولان نظام و میهمانان کنفرانس وحدت اسلامی. در آدرس: http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=21969
خامنه‌ای، سیدعلی (1392.الف). بیانات در اجلاس جهانی علما و بیداری اسلامی. در آدرس: http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=22405
خامنه‌ای، سیدعلی (1392.ب). بیانات در دیدار مسئولان نظام و میهمانان کنفرانس وحدت اسلامی. در آدرس: http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=25056
خامنه‌ای، سیدعلی (1393.الف). بیانات در دیدار شرکت‌کنندگان در کنگره جهانى‌ جریان‌هاى افراطى و تکفیرى از دیدگاه علماى اسلام. در آدرس:
خامنه‌ای، سیدعلی (1393.ب). بیانات در دیدار مسئولان نظام و میهمانان بیست و هشتمین کنفرانس بین‌المللى وحدت اسلامى‌. در آدرس:
خامنه‌ای، سیدعلی (1394). بیانات در دیدار اعضای مجمع جهانی اهل بیت (علیهم‌السلام) و اتحادیه رادیو و تلویزیون‌های اسلامی. در آدرس:
خامنه‌ای، سیدعلی (1395.الف). بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم به مناسبت عید غدیر. در آدرس: http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=34429
خامنه‌ای، سیدعلی (1395.ب). بیانات در دیدار مسئولان نظام و میهمانان کنفرانس وحدت اسلامی. در آدرس: http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=35186
خامنه‌ای، سید علی (1396.الف). بیانات در دیدار کارگزاران حج. در آدرس: http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=37254
خامنه‌ای، سیدعلی (1396.ب). پاسخ رهبر انقلاب به نامه مولوی عبدالحمید. در آدرس: http://sobhe-no.ir/newspaper/print/314/4/12155
خامنه‌ای، سیدعلی (1396.ج). بیانات در دیدار شرکت‌کنندگان در اجلاس محبان اهل‌بیت (علیهم‌السلام) و مسئله تکفیری‌ها. در آدرس:
خامنه‌ای، سیدعلی (1396.د). بیانات در دیدار مسئولان نظام و میهمانان کنفرانس وحدت اسلامى‌. در آدرس: http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=38427
خامنه‌ای، سیدعلی (1398). بیانات در دیدار شرکت‌کنندگان در مسابقات بین‌المللی قرآن. در آدرس: http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=42253
دوره 16، شماره 1 - شماره پیاپی 31
تالیف مقاله
فروردین 1399
صفحه 329-360
  • تاریخ دریافت: 09 آذر 1398
  • تاریخ بازنگری: 16 بهمن 1398
  • تاریخ پذیرش: 16 بهمن 1398