دو فصلنامه علمی دانش سیاسی

راهبرد دیپلماسی عمومی ایران در آفریقا

نوع مقاله : علمی - پژوهشی (روابط بین الملل)

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری رشته روابط بین الملل، گروه روابط بین الملل، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی،

2 عضو هیات علمی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی

3 عضو هیات علمی دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران

4 عضو هیات علمی دانشکده روابط بین الملل وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران

چکیده

استفاده از ابزارها و روش های موثر برای ایجاد چهره مثبت از یک کشور، موضوع مهمی است که در دیپلماسی عمومی مدنظر قرار می گیرد. با توجه به اینکه آفریقا یکی از حوزه های راهبردی ج.ا.ایران می باشد، اما ج.ا.ایران نتوانسته است از این ظرفیت به خوبی استفاده نماید و در زمینه دیپلماسی عمومی موفق عمل کند. این موضوع از آنجا اهمیت می یابد که حضور کشورهای رقیب با ج.ا.ایران در آفریقا در ایجاد چالش هایی برای ایران در این قاره تاثیرگذار بوده اند و موجب شده اند تا نگاه امنیتی نسبت به اقدامات ایران در آفریقا شکل بگیرد و ایران نتواند در حوزه تاثیرگذاری بر افکار عمومی آفریقا و پیشبرد اهداف و منافع مورد نظر خود عملکرد بهتری داشته باشد. اکنون این پرسش مطرح می‌شود که راهبرد موثر جمهوری اسلامی ایران برای موفقیت دیپلماسی عمومی در آفریقا چیست؟ در پژوهش پیش رو در ابتدا با رویکردی توصیفی- تحلیلی و با استفاده از اسناد و منابع کتابخانه ای به واکاوای دیپلماسی عمومی ایران در آفریقا و نگاه امنیتی شکل گرفته در این خصوص با استفاده از ((مکتب کپنهاگ)) پرداخته شده است. سپس با استفاده از مصاحبه عمقی(یکی از مجموعه های روش پیمایشی) با بیست فرد متخصص در حوزه آفریقا و دیپلماسی عمومی و همچنین روش تحلیل ماتریس سوات تلاش شد تا داده های گردآوری شده مورد بررسی قرار گیرند که نوآوری مقاله حاضر می باشد. از اینرو نتایج به دست آمده دلالت بر آن دارد که راهبرد واکنشی یا بازنگری، با تضعیف نگاه امنیتی شکل گرفته نسبت به فعالیت های ایران در آفریقا، می تواند موجبات ارتقاء و موفقیت دیپلماسی عمومی ایران در این قاره را فراهم آورد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Iran's Public Diplomacy Strategy in Africa

نویسندگان [English]

  • Maryam Moradi 1
  • Alireza Moussavizadeh 2
  • Aliasghar Kazemi zand 3
  • Mohammadreza Dehshiri 4

1 Ph.D Student in International Relation at Islamic Azad University

2 Faculty member of Islamic Azad University

3 Faculty member of Islamic Azad University

4 Faculty member of School of International Relations (SIR)

چکیده [English]

Using effective tools and methods to create a positive image of a country is an important issue in public diplomacy. Given that Africa is one of the strategic areas of the Islamic Republic of Iran, Iran has failed to make good use of this capacity and to succeed in the field of public diplomacy. This is important because the presence of competing countries with Iran in Africa has been instrumental in creating challenges for Iran on the continent and has given a security perspective to Iran's actions in Africa and Iran cannot succeed. The field of influencing African public opinion and promoting its goals and interests is doing better. Now the question arises: what is the effective strategy of the Islamic Republic of Iran for the success of public diplomacy in Africa? In the present study, first, a descriptive-analytical approach, using library documents and resources, deals with the general diplomacy of Iranian diplomacy in Africa and the security outlook formed using the Copenhagen School. Then, using in-depth interviews (one of a series of surveys) with 20 experts in the field of Africa and public diplomacy, as well as using the Swat Matrix Analysis method, the data were analyzed. The results, therefore, imply that a reactive or rethinking strategy could weaken Iran's public diplomacy on the continent by weakening the security outlook on Iran's activities in Africa.
: Africa, Copenhagen School, Islamic Republic of Iran, Public Diplomacy, Rival Countries, Securitization, Strategy.
: Africa, Copenhagen School, Islamic Republic of Iran, Public Diplomacy, Rival Countries, Securitization, Strategy.
: Africa, Copenhagen School, Islamic Republic of Iran, Public Diplomacy, Rival Countries, Securitization, Strategy.
: Africa, Copenhagen School, Islamic Republic of Iran, Public Diplomacy, Rival Countries, Securitization, Strategy.
: Africa, Copenhagen School, Islamic Republic of Iran, Public Diplomacy, Rival Countries, Securitization, Strategy.
: Africa, Copenhagen School, Islamic Republic of Iran, Public Diplomacy, Rival Countries, Securitization, Strategy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Africa
  • Copenhagen School
  • Islamic Republic of Iran
  • Public Diplomacy
  • Rival Countries
  • Securitization
  • Strategy
آدمی، علی (1394). «نقد نظریه فرهنگ امنیت ملی با تأمل در آثار باری بوزان و مکتب کپنهاگ»، فصلنامه مطالعات تحول در علوم انسانی. 5(3)، 30-10.
آشنا، حسام‌الدین و جعفری هفت‌خوانی، نادر (1386). «دیپلماسی عمومی و سیاست خارجی، پیوندها و اهداف»، دو فصلنامه دانش سیاسی. 3(5)، 205-179.
ابراهیمی، نبی‌الله (1386). «تأملی بر مبانی و فرهنگ مکتب کپنهاگ»، فصلنامه سیاست خارجی. 21(2)، 458-439.
اسنو، نانسی و تیلور، فیلیپ (1395). دیپلماسی عمومی (روح‌الله طالبی آرانی، مترجم). تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام).
خانی، محمدحسن (1384). «دیپلماسی فرهنگی و جایگاه آن در سیاست خارجی کشورها»، دو فصلنامه دانش سیاسی. 2(3)، 148-136.
داداندیش، پروین و احدی، افسانه (1390). «جایگاه دیپلماسی عمومی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران»، نشریه روابط خارجی. 3(9)، 173-143.
داوری اردکانی، رضا و شاکری، رضا (1388). «امنیت سیاسی در اندیشه امام خمینی (رحمۀ‌الله‌علیه)»، دو فصلنامه دانش سیاسی. 1(5)، 86-69.
دهشیری، محمدرضا (1395). «چهار بعد دیپلماسی عمومی ایران»، به آدرس: http://www.irdiplomacy.ir/fa/news/1964728/
دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال و قرشی، سیدیوسف (1391). «نظریه و روش در مطالعات امنیتی کردن»، فصلنامه مطالعات راهبردی. 15(58)، 42-7.
سنجابی، علیرضا (1390). روش‌شناسی در علم سیاست و روابط بین‌الملل. تهران: قومس.
شجاعی، هادی (1389). «اهداف و راهبردهای سیاست خارجی حمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه معرفت. 4(9)، 40-23.
شیخ‌الاسلامی، محمدحسن و نوری، حامد (1396). دیپلماسی عمومی (ج1). تهران: انتشارات وزارت امور خارجه.
عبدالله خانی، علی (1385). «بررسی و نقد نظریه امنیتی ساختن»، فصلنامه مطالعات راهبردی.  3(33)، 511-491.
کریمی، صدیقه و نصر، احمدرضا (1392). «روش‌های تجزیه و تحلیل داده‌های مصاحبه»، نشریه پژوهش. 4(1)، 94-71.
نصری، قدیر (1381). «مکتب کپنهاگ: مبانی نظری و موازین عملی»، فصلنامه مطالعات دفاعی و امنیتی. 9(33)، 58-33.
ویلسن، ژان و همکاران (1388). دیپلماسی عمومی نوین، کارکرد قدرت نرم در روابط بین‌الملل (رضا کلهر و محسن روحانی، مترجمان). تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام).
یزدان فام، محمود (1393). دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران. تهران: انتشارات مطالعات راهبردی.
 
Buzan, Barry  (1991). "New Patterns of Global Security in the Twenty-First Century", International Affairs  (Royal Institute of International Affairs). 67(3), pp. 431-451.

Buzan, Barry  (1997). "Rethinking Security After the Cold War", Sage Journals. 32(1), pp. 5-28.

Buzan, Barry and Wæver, ole  (1998). Security: A New Framework for Analysis. Lynne Rienner, London / Boulder.

Feierstein, Gerald (2017). The New Focus of the Saudi-Iranian Rivalry. https://www.mei.edu/publications/fight-africa-new-focus-saudi-iranian-rivalry.
Hailemariam, Zeray (2018). East Africa: UAE's Stabilizing Role in the Horn. https://allafrica.com/stories/201806260579.html.
McAnenny, Alex (2015). A Tutorial Overview of Iran’s Strategic Influence InAfrica. https://www.centerforsecuritypolicy.org/wp-ontent/uploads/ 2015/01/Iran-in-Africa.pdf.
Rosen, Armin (2018). Desperate For Allies and Secret Assets, Iran Penetrates Africa. http://www.thetower.org/article/desperate-for-allies-and-secret-assets-iran-penetrates-africa/.

Sawahel, Wagdy (2018). Iran’s ‘branch campuses’ reach Sub-Saharan Africa.  https://www.universityworldnews.com/post.php?story=20180925134208657.

Torres, Emerita (2018). Intel Brief: Gulf State Influence in East Africa. https://thesoufancenter.org/intelbrief-gulf-state-influence-in-east-africa/.

Wang, Chaorong  (2018). Top Sectors for Chinese Foreign Aid to Africa. https://borgenproject.org/top-sectors-for-chinese-foreign-aid-to-africa/.
 
مصاحبه‌ها:
آقا جعفری، مهدی (24/4/1398). مصاحبه اینجانب با مدیر کل اداره کل آفریقای وزارت امور خارجه، سفیر پیشین در تانزانیا.
احمدی، محمد (2/5/1398). مصاحبه اینجانب با رییس اداره روابط عمومی و معاون اداره اول دیپلماسی رسانه وزارت امور خارجه.
بخشی، احمد (25/4/1398). مصاحبه اینجانب با عضو هیئت علمی دانشگاه بیرجند.
دهشیری، محمدرضا (10/2/1398). مصاحبه اینجانب با عضو هیات علمی و معاون آموزشی دانشکده روابط بین‌الملل وزارت امور خارجه.
ذاکری، محمد (22/4/1398). مصاحبه اینجانب با رییس اداره فعالیت‌های قرآنی سازمان فرهنگ و ارتباطات.
رمضان گل افزای، صادق (22/4/98). مصاحبه اینجانب با بازنشسته سازمان فرهنگ و ارتباطات، استاد دانشگاه‌های تهران، اهل بیت و ادیان ومذاهب، رایزن فرهنگی پیشین ایران در سودان و تونس.
سعیدی، روح‌الامین (18/11/1397). مصاحبه اینجانب با عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام).
سلیمانی، محمد (31/4/1398). مصاحبه اینجانب با معاون اداره کل آفریقای وزارت امور خارجه.
شریعتی، محمدجواد (11/2/1398). مصاحبه اینجانب با رییس اداره امور همکاری‌های دینی، فرهنگی، هنری و ورزشی اداره کل دیپلماسی عمومی وزارت امور خارجه.
صولت، داریوش (24/1/1398). مصاحبه اینجانب با مشاور رییس مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای وزارت امور خارجه.
عرب احمدی، امیر بهرام (22/4/1398)، مصاحبه اینجانب با عضو هیأت علمی دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران، رایزن فرهنگی پیشین در زیمباوه و تانزانیا.
عصمتی، محمد (22/4/1398). مصاحبه اینجانب با کارشناس اداره توسعه دارالقرآن‌ها و امور قرآنی سازمان فرهنگ و ارتباطات، رایزن فرهنگی سابق در تونس و سنگال.
علی بخشی، حسن (15/4/1398). مصاحبه اینجانب با سفیر پیشین وزارت امور خارجه در کشورهای بنین، بورکینافاسو و سنگال.
کارشناس دیپلماسی رسانه  (21/2/1398). مصاحبه اینجانب با کارشناس دیپلماسی رسانه وزارت امور خارجه.
گرامی، بیژن (17/11/1397). مصاحبه اینجانب با رییس اداره امور غرب آفریقای وزارت امور خارجه.
گیوزاد، ملک حسین (17/11/1397). مصاحبه اینجانب با رییس اداره شرق آفریقای وزارت امور خارجه.
معصومی گرگانی، علیرضا (28/11/1397). مصاحبه اینجانب با رییس اداره جنوب آفریقای وزارت امور خارجه.
نوازانی، عباس (20/12/1397). مصاحبه اینجانب با رییس اداره امور مرکز آفریقای وزارت امور خارجه.
نیک‌بین، امیر حسین (1/12/1397). مصاحبه اینجانب با رییس اداره امور جنوب شرق آفریقای وزارت امور خارجه و سفیر اسبق جمهوری اسلامی ایران در اوگاندا.
هنیه، مبارک (15/4/1398). مصاحبه اینجانب با روزنامه‌نگار کنیایی مقیم ایران و شاغل در رادیو سواحیلی کنیایی در ایران.
دو فصلنامه علمی دانش سیاسی
دوره 16، شماره 1 - شماره پیاپی 31
تالیف مقاله
فروردین 1399
صفحه 275-304
  • تاریخ دریافت: 01 آبان 1398
  • تاریخ بازنگری: 21 دی 1398
  • تاریخ پذیرش: 21 دی 1398