نوع مقاله : علمی - پژوهشی (علوم سیاسی از منظر ایرانی)

نویسنده

• مجتبی عطارزاده

عضو هیات علمی علوم سیاسی دانشگاه هنر اصفهان

چکیده

امنیت‌مداری در رویکرد سیاست خارجی امام خمینی(ره)


دکتر مجتبی عطارزاده تاریخ دریافت: 04/10/1387


تاریخ پذیرش: 10/12/1387


چکیده


سیاست خارجى از بزرگ‌ترین ابزارهاى تأمین یکپارچگى ارضى، امنیتِ سرزمینى، وجهه و اعتبار بین‌المللى و پیشبرد اهداف و برنامه‌هاى ملى در زمینه‌هاى سیاسى، اقتصادى و فرهنگى است. آنچه در سیاست خارجى کارآمد مورد نیاز است، صرفاً مجموعه‌اى از ویژگی‌ها نیست بلکه به جاى آن، به موازنه‌اى حساس بین واقع‌گرایى و تحلیل، انعطاف و پابرجایى صلاحیت و میانه‌روى و سرانجام، تداوم و تغییر معطوف به هدفی ارزشمند، چون حفظ امنیت یک کشور نیاز است.


با پیروزى انقلاب اسلامى، چرخشی آشکار در سیاست خارجى ایران رخ داد؛ چه آنکه شالودۀ سیاست ‏خارجى در اسلام، بر قواعد الزام‏آور حقوقى در فقه استوار است و در فقه سیاسى اسلام، اصلى به نام «حفظ دارالاسلام» حاکم است که اصول دیگر در پرتو آن رنگ مى‏گیرد. حضرت امام(ره) متأثر از چنین رویکردی، هرچند نقش قواى نظامى و انتظامى در استمرار استقلال سیاسى، اجتماعى، اقتصادى و امنیت کشور در برابر بیگانگان را نفی نمی‌فرمود، هدف اصلىِ سیاست خارجى ایران از بدو استقرار جمهوری اسلامی را تبلیغ و گسترش اسلام انقلابى در راستای تأمین امنیت دارالاسلام می‌دانست. بنا به برداشت امام(ره)، نه تنها امنیت مردم مسلمان و امنیت کشور و امنیت ‏حکومت جمهورى اسلامى ایران از هم جدا نیست بلکه مرتبط با امنیت و منافع دیگر مسلمانان جهان نیز است. بنا بر این دیدگاه، همانند تفسیر اسلام، مفهوم «امت» جایگزین مفهوم «ملت» مى‏گردد و امنیت ایران به امنیت کل جهان اسلام وابسته مى‏شود. درنتیجه این رهیافت امنیت‌مدار، برخلاف دو چشم‌انداز رئالیستی و ایدئالیستی رایج در حوزۀ امنیت، حفظ دارالاسلام و اصل «نفی سبیل» مبنای تأمین امنیت ملی ایران به‌عنوان تابعی از امنیت جهان اسلام مورد تأکید بنیان‌گذار جمهوری اسلامی قرار می‌گیرد.

کلیدواژه‌ها

• دارالاسلام
• امنیت
• اصل دعوت
• ایران
• سیاست خارجی
• تولا و تبرّا
• امام خمینی(ره)

موضوعات

• علوم سیاسی
• مسایل سیاسی ایران

عنوان مقاله [English]

The Pivotal Function of Security in Imam Khomeini's Foreign Policy's Approach

نویسنده [English]

• Mojtaba Attarzadeh

Faculty member of Isfahan University

چکیده [English]

The Pivotal Function of Security in Imam Khomeini's Foreign Policy's Approach


Dr. Mojtaba Attarzadeh


Foreign policy is one of the most prominent tools for providing territorial integrity, security, international credit and progressing national plans and objectives in political, economic and cultural domains.


What is needed in an efficient system of foreign policy is not a mere bundle of characteristics, but a sensitive balance between realism and scrutiny, flexibility and maintenance of eligibility and moderation and finally continuation and change that tend to a valuable objective such as retaining the security of the country.


In the aftermath of the Islamic Revolution, a noticeable shift occurred in Iranian foregn policy, due to the fact that the foundation of foreign policy in Islam is based on binding principles as mentioned by fiqh . In the political fiqh of Islam there is a principle that orders the preservation of dar-al- Islam¬ which gives meaning to other principles. It was this approach which urged the late Imam Khomeini to give more value to the issue of the propagation of the revolutionary Islam from the onset of the Islamic Republic for the sake of safeguarding dar – al – Islam, although he never denied the importance of military and disciplinary forces in sustaining the political, social and economic independence and the security of the country face to face with other countries.


In Imam khomeini's opinion not only could we assume any distinction between the security of Moslems, the country and the government, but also we should link it to that of other Moslems all throughout the world. According to this view, the concept of "ummah" replaces that of "nation" and the Iranian security becomes an integral part of the world security. The conclusion is that by taking the notion of security as pivotal, in contrast with both the realistic and idealistic outlooks which are currently accepted, the preservation of dar – al – Islam underlies the national security of Iran as an inseparable part of the Islamic world's security

کلیدواژه‌ها [English]

• Dar-al- Islam
• Security
• the invitation principle
• Iran
• Foreign policy
• association and dissociation
• Imam Khomeini