چارچوبی برای تحلیل رقابت و ثبات سیاسی‌ با نگاهی به تجربۀ جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : علمی - پژوهشی (علوم سیاسی از منظر ایرانی)

نویسنده

عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی.دانشکده حقوق و علوم سیاسی

چکیده

چکیده
رقابت سیاسی از موضوعات پذیرفته‌شده در نظام جمهوری اسلامی است. ثبات سیاسی نیز ذهن‌مشغولی عمدة کسانی است که به تداوم حیات نظام سیاسی علاقه‎مندند. این مقاله در پی آن است که برای تحلیل پیوند دو مؤلفۀ رقابت سیاسی و ثبات سیاسی، چارچوبی ارائه دهد که در پرتو آن بتوان تأثّیر ثبات سیاسی را بر رقابت سیاسی در جمهوری اسلامی ایران سنجید. برای این منظور لازم است مفاهیم مهمی چون رقابت و ثبات سیاسی تحلیل و بررسی شود و بر اساس آن ساختار نظری‌ای استوار شود که از قابلیت لازم برای تغییر رفتارهای سیاسی و در ادامه ارائۀ تجویز برای سیاستهای آتی برخوردار باشد. نویسنده در این مقاله با نگاه به شرایط جمهوری اسلامی ایران، در پی آن است که بنای یک چارچوب نظری بومی را بگذارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Political Contest and Stability in the Islamic Republic of Iran: A Framework for Analysis.

نویسنده [English]

  • Gholamreza Khajesarvei

Faculty member of Allameh Tabatabaei University

چکیده [English]

Political Contest and Stability in the Islamic Republic of Iran:

A Framework for Analysis.

Dr. Gholam Reza Khajeh-Sarvi

Political Competition is both Sanctioned and Practised in the Islamic Republic of Iran. Those Concerned with longetivity of the current Political System are also Concerned about Political Stability.

The author attempts to offer a frame work for analyzing the relationship between Political contest and stability, and measuring the impact of Political contest on Political stability in the Islamic Republic of Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Political Contest
  • political stability
  • Political participation
  • Political Change
- اپتر. دیوید و اندرین، چارلز (1378). «نظریه‎های تکثرگرا و گروههای اجتماعی». ترجمه میرقاسم بنی‌هاشمی. فصلنامه مطالعات راهبردی. ش 4، تابستان.
- اسمیت، بی.سی (1379). «ثبات سیاسی، دموکراسی توسعه». ترجمه امیرمحمد حاجی‌یوسفی و محمد قائنی نجفی. اطلاعات سیاسی- اقتصادی. سال شانزدهم، ش169-170، آبان و آذر.
- اسمیت، برایان کلایو (1380). فهم سیاست جهان سوم، نظریه‎های توسعه و دگرگونی سیاسی. ترجمه امیرمحمد حاجی‌یوسفی و محمدسعید قائنی‌نجفی. تهران: وزارت امور خارجه،
 مرکز چاپ و انتشارات.
- افتخاری، اصغر (1380). «درآمدی بر نسبت رقابت سیاسی با سرانۀ ناامنی»، در: رقابتها و چالشهای سیاسی در ایران امروز (مجموعه مقالات منتشرشده جلد اول). تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
- ایوبی، حجت‌الله (1380). «رقابت و ثبات سیاسی»، در: رقابتها و چالشهای سیاسی در ایران امروز(مجموعه مقالات منتشرشده جلد اول). تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
- همو (1379- الف). پیدایی و پایایی احزاب سیاسی در غرب. تهران: سروش.
- ایوبی، حجت‌الله (1379- ب). اکثریت چگونه زندگی می‎کنند؟ تهران: سروش.
ـ بشیریه، حسین (1380). «درآمدی بر جامعه‎شناسی وفاق و اجماع با تأکید بر مورد ایران»، در: رقابتها و چالشهای سیاسی در ایران امروز (مجموعه مقالات منتشرشده). ج1. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
- بلاندل، ژان (1378). حکومت مقایسه‎ای. علی مرشدی‎زاد. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
-‌ بهار، محمدتقی (1371). تاریخ مختصر احزاب سیاسی ایران: انقراض قاجاریه. تهران: امیرکبیر.
- پای، لوسین (1380). بحرانها و توالیها در توسعه سیاسی. ترجمه غلامرضا خواجه‌سروی. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
ـ خاتمی، سیدمحمد (1380). «خط سیاست‌زدگی جامعه را تهدید می‎کند». جام جم. اول آبان.
- دلاوری، ابوالفضل (1378). «بررسی ریشه‎های خشونت و بی‎ثباتی سیاسی در ایران». پایان‎نامه دکتری، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران.
- دهخدا، علی‌اکبر (1377). لغت‎نامه. تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، ج8:‌ چاپ دوم از دورۀ جدید؛ ج9: چاپ دوازده جدید.
- دوورژه، موریس (1372). جامعه‎شناسی سیاسی. ترجمه ابوالفضل قاضی. تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
- ذاکرحسین، عبدالرحیم (1370). مطبوعات سیاسی در عصر مشروطیت. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- ساندرز، دیوید (1380). الگوهای بی‎ثباتی سیاسی. ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی. تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.
- سائلی، مجید (1378). سیر تحول قوانین انتخاباتی مجلس در ایران. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
ـ شانه‎چی، محسن (1375). احزاب سیاسی ایران با مطالعه موردی نیروی سوم و جامعه سویالیستها. تهران: رسا.
- صارمی شهاب، اصغر (1378). احزاب سیاسی دولتی و نقش آنها در تاریخ معاصر ایران. مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- عمید، حسن (1373). فرهنگ فارسی عمید. تهران: انتشارات امیرکبیر، چاپ چهارم.
- عظیمی، فخرالدین (1372). بحران دموکراسی در ایران. ترجمه عبدالرضا هوشنگ مهدوی و بیژن نوذری. تهران: البرز.
– فوران، جان (1377). مقاومت شکننده: تاریخ تحولات اجتماعی ایران از سال 1500 میلادی تا انقلاب. ترجمه احمد تدین. تهران: رسا.
- قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.
ـ لاریجانی، محمدجواد (1380). «انتخاب خوب». جام جم. 12 و 13 خرداد.
- مارش، دیوید و استوکر، جری (1378). روش و نظریه در علوم سیاسی. امیرمحمد حاجی‌یوسفی. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
- مدنی، جلال‎الدین (1361). تاریخ سیاسی معاصر ایران. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- مصباحی، غلامرضا و ایوبی حجت‌الله (1380). «تبیین زوایای مردم‌سالاری دینی در گفتگو با صاحب‎نظران». جام جم. سوم فروردین.
- معین، محمد (1371). فرهنگ فارسی. ج1. تهران: انتشارات امیرکبیر، چاپ هشتم.
- موثقی، احمد (1374). جنبشهای اسلامی معاصر. تهران: سمت.
- میگدال، جوئل اس (1379). «دولتهای قوی؛ قدرت و مطابقت»، در: واینر، مایرون و هانتینگتون، ساموئل. درک توسعة سیاسی. ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
- واینر، مایرون و هانتینگتون، ساموئل (1379). درک توسعۀ سیاسی. ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی. تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
- هوشنگ مهدوی، عبدالرضا (1369). تاریخ روابط خارجی ایران. تهران: امیرکبیر.
- هانتینگتون، ساموئل (1375)، سامان سیاسی در جوامع دستخوش دگرگونی. ترجمه محسن ثلاثی. تهران: علم، چاپ دوم.
 
- Abrahamian, Ervand (1999). »Parlimentary Politics in Revolutionary Iran: The Institutionalization of Factional Politics« [Book Review]. Middle East journal. Vol.53, Winter.
- Best, Melvin & et.al (eds.) (1995). Strategic Stability in the Post-cold War & the Future of Nucler Disarmament. The Netherlands: Kluwer Academic Publisher.
- Ian, Marsh (1995). Beyond the two Party System: Political Representation, Economic competitiveness and Australian Politics. Cambridge: CambridgeUniversity Press.
- Lerner, Daniel (1964). The Passing of Traditional Society, Modernization of Middle East.London: The Free Press of Glencoe, Collier-Macmillan limited.
- Lustick, Ian (2000). “Stablity in deeply divided societies: Consociationalism versus control” in John Hutchinson and Antony D. Smith (eds.) Critical Concepts in Political Science. Vol.5, London: Routledge.
دوره 2، شماره 1 - شماره پیاپی 3
شمارة سوم- بهار و تابستان 1385
مهر 1385
صفحه 85-116
  • تاریخ دریافت: 02 خرداد 1385
  • تاریخ بازنگری: 02 خرداد 1390
  • تاریخ پذیرش: 02 خرداد 1385