نشریه «دانش سیاسی»

سرمایه اجتماعی و خشونت کنشگرانه در خاورمیانه

نوع مقاله : علمی - پژوهشی (مطالعات منطقه‌ای)

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم سیاسی ، دانشگاه خوارزمی،تهران، جمهوری اسلامی ایران

2 دانشجوی دکترای علوم سیاسی ، گرایش جامعه شناسی سیاسی، دانشگاه علامه طباطبائی،تهران،‌جمهوری اسلامی ایران

چکیده

احیای دوباره خشونت‌گرایی در خاورمیانه پس از حوادث 11 سپتامبر 2001م جامعه بین‏المللی را مجبور کرده تا بار دیگر به صورت جدی در صدد مقابله با این مهم بر‏آید. در این مقاله ضمن بررسی موضوع خشونت کنشگرانه، از مفهوم جدیدی به نام سرمایه اجتماعی برای واکاوی علت گسترش آن در خاورمیانه استفاده می‏شود. سؤال اصلی این است که سرمایه اجتماعی چه تأثیری بر خشونت کشنگرانه در خاورمیانه داشته است؟ در راستای پاسخ به این سؤال، با بهره‏گیری از اسناد موجود و استفاده از تحلیل‏های تاریخی و جامعه‏شناختی سعی می‏شود پس از بررسی نظری سرمایه اجتماعی و رابطه آن با توسعه اقتصادی، به علل کاهش و همچنین کارکرد منفی آن بپردازیم. سپس رابطه این مفهوم با بازتولید خشونت کنشگرانه در خاورمیانه را بررسی می‏کنیم. یافته‏ها و نتایج پژوهش حاکی از آن است که مداخله مداوم قدرت‏های مداخله‏گر فرامنطقه‏ای (انگلیس، آمریکا، فرانسه) به ویژه پس از جنگ جهانی اول باعث کاهش یا بروز کارکرد منفی سرمایه اجتماعی در خاورمیانه شده و به بازتولید مداوم خشونت کنشگرانه در منطقه منجر شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Social Capital, and subjective violence in the Middle East

نویسندگان [English]

  • Reza Khalili 1
  • Hamed Mehraban incheh broun 2

1 Faculty member of Kharazmi University

2 Ph.D Student in Political Science -Political Sociology- Allameh Tabatabaei University

چکیده [English]

The post-World War II subjective violence at the international level seemed to be less than the efforts made by a variety of international organizations, the Charter of Human Rights and the like. Again in the Middle East, after the events of September 11, 2001, the international community was compelled to again seriously address this issue in various hardware and software ways. In this article, while exploring the issue of subjective violence, a new concept called social capital is used to investigate the cause of its spread in the Middle East. Since various studies have confirmed the link between social capital and violence, this article discusses the causes of the decline and negative functioning of social capital and its relation to the reproduction of subjective violence. The key question is why is subjective violence in the Middle East constantly reproducing? In order to answer this question, using existing library documents and resources and using historical and sociological analysis, we try to reduce the causes of decline after theoretical examination of social capital and its relation to economic development. And also its negative function. We then examine the relationship between this concept and the reproduction of subjective violence in the Middle East. Findings and results indicate that the continued intervention of transnational interventionist powers (Britain, America, France), especially after World War I, has reduced or reproduced the negative functioning of social capital in the Middle East and has reproduced. Continued subjective violence in the region have led.The post-World War II subjective violence at the international level seemed to be less than the efforts made by a variety of international organizations, the Charter of Human Rights and the like. Again in the Middle East, after the events of September 11, 2001, the international community was compelled to again seriously address this issue in various hardware and software ways. In this article, while exploring the issue of subjective violence, a new concept called social capital is used to investigate the cause of its spread in the Middle East. Since various studies have confirmed the link between social capital and violence, this article discusses the causes of the decline and negative functioning of social capital and its relation to the reproduction of subjective violence. The key question is why is subjective violence in the Middle East constantly reproducing?

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Economic development
  • Middle East
  • Social capital
  • Subjective violence
آگامبن، جورجیو (1387). «قانون و خشونت: قدرت حاکم و حیات برهنه»، (مراد فرهادپور و امید مهرگان، مترجمان). در: قانون و خشونت: گزیده مقالات. تهران: رخداد نو.
ارسیا، بایک؛ ساعی، احمد(1398). «تأثیر سرمایه اجتماعی دولت بر توسعه سیاسی از دیدگاه شهروندان تهرانی»، نشریه علمی دانش سیاسی.15(1)،1-28.
اریکسن، مالین (1395). «سرمایه اجتماعی و خشونت در مناطق فقیرنشین هندوراس»، (علیرضا امامی، مترجم). فصلنامه دانش انتظامی شرق استان تهران. 3(11)، 136-118.
اندرسن، بندیکت (1393). جماعت­های تصوری (محمد محمدی، مترجم). تهران: رخداد نو.
باقری چوکامی، سیامک و قربانی، مصطفی (1395). «ماهیت‌شناسی خشونت در بحران سوریه»، مطالعات سیاسی جهان اسلام. 5(19)، 50-25.
پورتس، آلهاندرو (1384). سرمایه اجتماعی، اعتماد، مردم­سالاری و توسعه: «سرمایه اجتماعی، خاستگاه و کاربردهای مدرنش». (افشین خاکباز و حسن پویان، مترجمان). تهران: نشر شیرازه.
جهانگیری، جهانگیر؛ ابوترابی زارچی، فاطمه (1391). «تحلیل عوامل مرتبط با اعتماد سیاسی دانشجویان»، نشریه علمی دانش سیاسی. 8(2)،5-26.
حقیقت­شناس کماچالی، علی (1393). «فلسفه وجودی و فرایند شکل­گیری گروه­های تکفیری از آغاز تا داعش (2)». به آدرس: http://etedaleshomal.ir
خلقی، جمشید (1393). «نقش عربستان در ظهور داعش: علل و اهداف». به آدرس: http://bayanbox.ir/info/3880937037508978644
دهشیار، حسین (1387). «الگوهای امنیتی خاورمیانه»، مطالعات خاورمیانه. شماره 53-52،
60-41.
دهقان، یدالله؛ کتابی، محمود و جعفری­نژاد، مسعود (1395). «شکاف‌های اجتماعی و تأثیر آن بر شکل‌گیری و رشد رادیکالیسم در سوریه: با تأکید بر شکاف‌های قومی ـ مذهبی»، دوفصلنامه علمی دانش سیاسی. 12(2)، 90-59.
 دینی ترکمانی، علی ( 1385). «تبیین افول سرمایه اجتماعی»، فصلنامه رفاه اجتماعی. 6(23)، 171-147.
رضایی، علی­اکبر و فتحی­پور، ارسلان (1392). سرمایه اجتماعی، مفاهیم و مدل­های سنجش. تهران: فرهنگ و تمدن.
زنجانی­زاده، هما؛ صالح­آبادی، ابراهیم و جعفریان یزدی، ندا (1393). «بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی بر خشونت خانگی علیه زنان در مشهد»، توسعه اجتماعی. 9(2)، 46-7.
ژیژک، اسلاوی (1389). خشونت (پنج نگاه زیر چشمی) (علیرضا پاکنهاد، مترجم). تهران: نشر نی.
ساداتی­نژاد، سیدمهدی (1394). «نقش ایالات متحده آمریکا در شکل­گیری افراطی­گری در جهان اسلام (مطالعه موردی القاعده و داعش)»، فصلنامه اندیشه سیاسی در اسلام. 2(7)، 143-123.
شارع­پور، محمود (1387). «روند جهانی در سنجش سرمایه اجتماعی: اثرپذیری از حوزه سیاست­گذاری اجتماعی»، فرایند مدیریت و توسعه. 21(2-3)، 29-5.
صادقی شاهدانی، مهدی؛ مقصودی، حمیدرضا(1389).«سنجش سرمایه اجتماعی استان‌های کشور با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی»، دانش سیاسی. 6(2)، 176-139.
عباسی اسفجیر، علی‌اصغر (1395). «بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی خانواده بر خشونت علیه زنان در خانواده در شهر بابلسر»، مطالعات امنیت اجتماعی. 7(46)، 113-91.
عنایت، حلیمه و دهقانی، عبدالرحیم (1391). «تحلیل رابطه سرمایه اجتماعی با خشونت خانگی علیه زنان (مطالعه موردی: شهرستان کهکیلویه)»، علوم اجتماعی (آزاد شوشتر). 6(18)، 104-85.
غفاری، غلامرضا (1390). سرمایه اجتماعی و امنیت انتظامی. تهران: نشر جامعه­شناسان.
فیرحی، داوود (1390). «دین و رسانه»، مجله دین و رسانه. (2)، 87-66.
قاسمی، وحید و دیگران (1389). «رابطه سرمایه اجتماعی با توسعه اقتصادی»، رفاه اجتماعی. 10(36)، 60-27.
قنبرلو، عبدالله (1389). اقتصاد سیاسی مداخله­گرایی در سیاست خارجی آمریکا. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
کنعانی، محمدامین؛ عزیزخانی، اقباله و کلانتری، حوریه (1392). «انواع سرمایه (اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی) و رابطه آنها با خشونت خانگی علیه زنان»، مطالعات علوم اجتماعی ایران. 10(4)، 104-88.
گلچین، مسعود و حیدری، علی حیدر (1391). «خشونت بین فردی و سرمایه اجتماعی در خانواده و مدرسه: مطالعه‌ای اجتماعی در دبیرستان‌های پسرانه نورآباد (لرستان)»، مسائل اجتماعی ایران. 3(1)، 212-177.
لوئیس، برنارد (1384). مشکل از کجا آغاز شد؟ (تأثیر غرب و واکنش خاورمیانه) (شهریار خواجیان، مترجم). تهران: نشر اختران.
مارتین، جی­لی (1389). چهره جدید امنیت خاورمیانه (قدیر نصری، مترجم). تهران: دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام) و پژوهشکده مطالعات راهبردی.
مطلبی، مسعود و حسینی، سیدمسعود (1393). «بحران سرمایه اجتماعی و تحولات ساختاری در خاورمیانه: مطالعه موردی جامعه مصر»، مطالعات سیاسی. 7(26) ، 92-69.
ملکی، امیر و نژادسبزی، پروانه (1389). «سرمایه‏ اجتماعی خانواده و خشونت خانگی»، بررسی مسائل اجتماعی ایران. 1(2)، 53-31.‎
نوابخش، مهرداد و فائقی، سحر (1393). درآمدی بر سرمایه اجتماعی با رویکرد جامعه­شناسی شهری. تهران: نشر فرهنگ و تمدن.
هوشنگی، حسین (1389). «نقش مدرنیته در توسعه بنیادگرایی در جهان اسلام»، دوفصلنامه دانش سیاسی. 6(1). 210-181.
ولکاک، مایکل و ناریان، دیپا (1384). سرمایه اجتماعی و تبعات آن برای توسعه، در: تاجبخش، کیان، سرمایه اجتماعی، اعتماد، دموکراسی و توسعه، (افشین خاکباز و حسن پویان، مترجمان). تهران: نشر شیرازه.
الیاس، نوربرت (1387). «خشونت، تمدن و دولت»، (شهریار وقفی­پور، مترجم). در: قانون و خشونت: گزیده مقالات. تهران: رخداد نو.
یزدانی، عنایت­الله و شجاع، مرتضی (1386). «ژئوپلیتیک جدید خاورمیانه و رقابت قدرت­ها»، دوفصلنامه دانش سیاسی. 3(2). 111-85.
 
Colletta, N. J. & Cullen, M. L. (2000). Violent conflict and the transformation of social capital: Lessons from Cambodia, Rwanda, Guatemala, and Somalia (Vol. 795). World Bank Publications.
Colman, James (1990). Equality and Achievement in Education, Sanfrancisco: Westview Press.
Gauntlett, David (2011). Making is Conecting: The Social Meaning of Creativity. Available at: http://www.makingisconnecting.org/gauntlett2011-extract-sc.pdf.
Global Peace index (2019). "Global Peace index". Available at: http://visionofhumanity.org/indexes/global-peace-index/
Legatom Institute (2019). "The Legatum Prosperity Index 2016". Available at:  http://www.prosperity.com/data-explorer?country.
Portes A. (1998). "Social Capital: Its Origins and Appplications in Modern Sociology". Annual Review of Sociology, Vol. 24, pp.1-24.
World Bank (2000). Violence in Colombia: Building Sustainable Peace and Social Capital. World Bank Country Study, Washington D.C: World Bank.
نشریه «دانش سیاسی»
دوره 17، شماره 1 - شماره پیاپی 33
تالیف مقاله
فروردین 1400
صفحه 59-86
  • تاریخ دریافت: 27 دی 1398
  • تاریخ بازنگری: 17 آذر 1399
  • تاریخ پذیرش: 27 آذر 1399