پیوند پلورالیسم و فدرالیسم با تأکید بر دموکراسی انجمنی (مطالعه موردی : عراق جدید)

نوع مقاله : علمی - پژوهشی (مطالعات منطقه‌ای)

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای ،دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، جمهوری اسلامی ایران

2 عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی ، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب،‌تهران، جمهوری اسلامی ایران

3 عضو هیات علمی گروه جامعه شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، جمهوری اسلامی ایران

چکیده

دگردیسی یک نظام سیاسی متمرکز و تک‌حزبی به نظامی فدرال و چندحزبی، فی‌نفسه چالش‌برانگیز است. این چالش در جوامع دارای تنوع قومی و فرهنگی دو چندان است. در عراق سالیان متمادی با وجود تنوع فرهنگی و تکثر اقوام و مذاهب، نظام تک‌حزبی بعث، حاکم بوده و در پرتو تحولات دو دهه اخیر این کشور، تلاش شده تا به طور هم‌زمان پلورالیسم و فدرالیسم محقق شود. این مقاله با استفاده توأمان از دو روش متن‌گرایی و زمینه‌گرایی در پی آن است تا چگونگی تحقق این مهم را ترسیم نماید. حاصل بررسی نشان می‌دهد که جمع بین نظام فدرالی و کثرت‌گرایی تا حدی از طریق دموکراسی انجمنی امکان‌پذیر بوده و می‌تواند پاسخ‌گوی نیازها و مشکلات جامعه عراق باشد. هر چند عراق در طی این فرایند گام‌هایی برداشته و تا حد زیادی زیرساخت‌های حقوقی و نهادی این مهم را ایجاد کرده است اما شکنندگی این وضعیت و در میانه راه بودن حاکی از آن است که هم امکان بازگشت به حالت قبل منتفی نیست و هم تا تحقق عملی و کامل آن فاصله دارد و طی این مسیر منوط به بسترسازی فرهنگی و اجتماعی در داخل و تعامل منطقی گروه‌های قومی و مذهبی از یک‌سو و عدم مداخله قدرت‌های خارجی از سوی دیگر است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The link between pluralism and federalism with an emphasis on association democracy (Case-study: new Iraq)

نویسندگان [English]

  • Saeed Shamsoldini 1
  • Seyyed Khodayar Mortazavi 2
  • Mehrdad Navabakhsh 3

1 Ph.D. in Political Science- Islamic Azad University

2 Faculty member of Islamic Azad University

3 Faculty member of Islamic Azad University

چکیده [English]

The ruling political system in Iraq during the four decades of the Ba'ath party's rule was a one-party military that was replaced by the federal military in 2004 after its overthrow. The subject of this dissertation is the challenges of the Iraqi one-party system for federalism .And the hypothesis is that the rule of Iraq's one-party system for decades has led to the suppression of civil institutions and the experience of party activity in that country. It has created obstacles and challenges for the realization of federalism To test the hypothesis, Huntington's and Blandell's theories are the theoretical basis for research .Based on this, scientific documents and texts have been reviewed and interviewed with individuals and experts in this field.
The results suggest that one-party systems are in conflict with federalism in terms of substance, form, and practice. The focus is on the party and the leadership, the lack of freedom of the security parties, the fictitious trust of the tribes and the establishment of groups in unusual and critical conditions is the official form of power and the culmination of which is personalization the party's leadership is one of the hallmarks of Iraq's one-party system, which is the opposite of federalism and in this regard, negotiations and confrontation (stick and carrot policy) continued from the beginning of the party's life until the fall, the effects of which are more or less observed after the fall of the party. It can be argued that a series of events following the fall of the party, such as the formation of the Transitional Government Council, the conflict and the revolts of the tribes, the formation of the Awakening Councils, the formation and strengthening of ISIL, and the subsequent establishment of the popular mobilization and political tensions over the formation of parliament and government in recent years have not been without their roots in the Ba'athist one-party system.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Federalism
  • Iraq
  • Multi-party system
  • Pluralism
  • Single-party system.  
آربلاستر، آنتونی (1388). لیبرالیسم غرب: ظهور و سقوط (عباس مخبر، مترجم). تهران: مرکز.
آرون، ریمون (1370). مراحل اندیشه در جامعه‌شناسی (باقر پرهام، مترجم). تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
ازغندی، علیرضا و کرمی، صابر (1386). «قوم‌گرایی و ایجاد نظام سیاسی دموکراتیک در عراق»، فصلنامه علوم سیاسی. 7(7)، 26-5.
اسدی، علی‌اکبر (1395). روند دولت ـ ملت‌سازی در عراق جدید. تهران: مؤسسه اندیشه‌سازان نور.
اسکینر، کوئنتین (1393). بینش‌های علم سیاست (فیروز مجیدی، مترجم). تهران: جاوید.
امام جمعه‌زاده، سیدجواد و تویسرکانی، مجتبی (1387). «منطق و مبنای راهبردهای امنیتی در خلیج فارس»، دانش سیاسی. 11(4)، 66-35.
اورست، لاری (1385). نفت قدرت امپراتوری (اقبال طالقانی، مترجم). تهران: نشر دیگر.
بازیار، احمد (1393). فدرالیسم در عراق، تهران: انتشارات آریان قلم.
برمر، پل (1387). خاطرات حاکم آمریکایی در عراق (رئیس‌زاده، مترجم). تهران: نشر آبی.
بشیریه، حسین (1384). جامعه‌‌شناسی سیاسی، تهران: نشر نی.
پوراحمدی، حسین؛ غفاری‌نژاد، میثم و کاظمی، حامد (1396). «دموکراسی با زور و چالش‌های فراروی آن در عراق»، رهیافت‌های سیاسی بین‌المللی. 8 (1)،‌ 71-95.
تاج‌آبادی، حسین و دهنوی، مهدی (1393). «فدرالیزم عراق و امنیت ملی ایران، فرصت‌ها و چالش‌ها»، فصلنامه تحقیقات سیاسی و بین‌المللی. 6(18)، 188-153.
حاجی یوسفی، امیرمحمد (1388). «هلال شیعی، فرصت‌ها و تهدید‌ها برای جمهوری اسلامی ایران، اعراب و آمریکا»، دانش سیاسی. 5(1)، 192-159.
حسن مصطفی، جلال (2017). الفیدرالیه فی العراق: ازمه عدم وجود ثقه سیاسیه متبادله. عراق: مرکز الدراسات المستقبلیه.
خلیل، سمیر (1370). جمهوری وحشت (احمد تدین، مترجم). تهران: انتشارات طرح نو.
خوبروی پاک، محمدرضا (1389). فدرالیسم در جهان سوم. جلد 1و2، تهران: نشر هزار.
دال، رابرت (1379). درباره دموکراسی (حسن فشارکی، مترجم). تهران: نشر شیرازه.
دی سیسک، تیموثی (1379). تقسیم قدرت و میانجی‌گری بین‌المللی در منازعات قومی (مجتبی عطار‌زاده، مترجم). تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.
رستمی، فیروز؛ امام جمعه‌زاده، حسین و نساج، حمید (1395). «فدرالیسم و مثلث‌سازی قدرت (شیعیان، کردها و سنی‌‌ها)». جستارهای سیاسی و بین‌المللی پژوهشگاه علوم انسانی. 7، (1)، 161-183.
زارعان، احمد (1396). «چالش‌های عراق جدید در حوزه فرهنگ سیاسی»، فصلنامه مطالعات راهبردی جهان اسلام. 1(69)، 148-115.
زبیدی، حسن‌العبادی و نعمه، السعدون، عاطف لافی (1395). عراق در جستجوی آینده (علی شمس، مترجم). تهران: مؤسسه اندیشه‌سازان نور.
زکریا، فرید (1390). آینده آزادی اولویت لیبرالیسم بر دموکراسی (امیرحسین نوروزی، مترجم). تهران: طرح نو.
ساعی، احمد و مرادی، جهانبخش (1390). «معضلات فدرالیسم در عراق»، فصلنامه تحقیقات سیاسی و بین‌المللی دانشگاه آزاد اسلامی  شهرضا. 7(9)، 59-31.
سردارنیا، خلیل‌اله و زارع مهرآبادی، محمد (1394). «فدرالیسم و فرهنگ سیاسی در عراق»، روابط خارجی. 7(1)، 190-169.
سلطانی‌نژاد، احمد و حاجی یوسفی، امیرمحمد (1386). چشم‌انداز منطقه‌ای و بین‌المللی عراق پس از صدام. تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
سمیعی اصفهانی، علیرضا و کیانی، امراله (1393). «جهانی شدن و ملت‌سازی در کشورهای پسامنازعه، نمونه پژوهشی عراق»، فصلنامه جهانی شدن. 13(16)،‌ 48-7.
سیف‌زاده، حسین (1379). عراق، ساختارها و فرایند گرایش‌های سیاسی. تهران:، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
طاهرالحمود، علی (1397). اخگر گداخته حکومت (حسین مرکبی، مترجم). اصفهان: مؤسسه مطالعات فرهنگی شیعه.
عباسی، عبدالحمید (1994). صفحات سوداء من بعث العراق. بیروت: منشورات المجلس الأعلى للثورة الإسلامیة العراقیة.
عبدالزهرا عثمان، یاسر (1386). «بررسی ملت‌سازی در عراق 1979-2003». (پایانامه کارشناسی ارشد)، دانشگاه مازندران، مازندران، ایران.
عبدالزهراء، یاسر (1395). تحلیلی بر سیاستگذاری امنیت ملی عراق. تهران: دانشگاه تهران.
قاضی، ابوالفضل (1368). حقوق اساسی و نهادهای سیاسی. تهران: دانشگاه تهران.
کاتب، احمد و عماره، محمد (2007). السنه و الشیعه: وحده‌الدین ـ خلاف السیاسه والتاریخ. بیروت: الدار العربیه للعلوم.
کاظمی، سید علی‌اصغر (1386). هفت ستون سیاست. تهران: انتشارات نشر فرهنگ اسلامی
کاگلن، کان (1382). زندگی مخفی صدام. تهران: انتشارات عطایی.
کسایی‌زاده، فاطمه (1396). عراق جدید، حزب‌الدعوه از اعتراض تا اقتدار. تهران: نگاه معاصر.
کینزر، استفن (1398). براندازی (محمدحسین آهویی، مترجم). تهران: نشر ثالث.
مارش، دیوید و استوکر، جری (1384). روش و نظریه در علوم سیاسی (امیرمحمد حاجی‌یوسفی، مترجم). تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
محرمی، توحید (1394). اشغال عراق. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
مک لنان، گرگور (1385). پلورالیسم (جهانگیر معینی، مترجم). تهران: انتشارات آشیان.
نیکسون، جان (1396). بازجویی از صدام (هوشنگ جیرانی، مترجم). تهران: نشر پارسه.
وردی، علی (1391). تاریغ عراق: دیدگاه‌های اجتماعی از تاریخ معاصر عراق (هادی انصاری، مترجم). تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
هادی الشکراوی، علی (2011). اشکالیه نشاه الاقالیم الفیدرالیه فی العراق بین النص و والواقع السیاسی. بغداد: کلیه قانون، جامعه بابل.
هیوود، آندره (1389). سیاست (عبدالرحمن عالم، مترجم). تهران: نشر نی.
هیوود، آندره (1393). درآمدی بر ایدئولوژی‌های معاصر (محمد رفیعی مهرآبادی، مترجم). تهران: مرکز آموزش و پژوهش‌های بین‌المللی وزارت امور خارجه.
 
Al-Marashi, Ibrahim (2005). "Iraqs constitutional debate", Middel East Review of international Affairs 9. 3
Christine moss, Helms (1984). Iraq eastern flank of the Arab World. washington the Brookings Institution Washington D. C.
Cock burn. Patrick (2006). The occupation war and Resistance in Iaq. USA. by Quebeco world.
Davis, Eric (2005). history mattets:past asprologue in building Democracy inIraq.Vol. 5, Orbis.
Gurr, TedRobert (1993). Minorities atrisk,the rebelions of Kurds and shi in Iraq. Washington us. institute of peace press.
 Liphart, Arend (2011). consoociational Democracy. Cambridge university press.
Marr, Phebe (2006). who are Iraqs New Leaders? What do they Want? United states institute of peace.march (2006).
Sciolini, Elaine (1997). The Outlow state: Sadam Hussein's quest for Power and the gulf Crisis. Published by Tohnwiley& Sons, Inc, 1997.
Stone, Barry (2005). Nation-building. Akey Concept for Peaceful Conflict Transformation, London: Pluto Press. 
دوره 17، شماره 1 - شماره پیاپی 33
تالیف مقاله
فروردین 1400
صفحه 139-162
  • تاریخ دریافت: 26 تیر 1399
  • تاریخ بازنگری: 17 شهریور 1399
  • تاریخ پذیرش: 02 دی 1399