نظریه‌ای برای فهم چرایی، چیستی و چگونگی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت مبتنی بر روش فراترکیب

نوع مقاله : علمی - پژوهشی (علوم سیاسی از منظر ایرانی)

نویسندگان

1 عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی ،پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، جمهوری اسلامی ایران

2 عضو هیات علمی گروه اندیشه سیاسی در اسلام، پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی، تهران، جمهوری اسلامی ایران

3 دانشجوی دکترای زبان شناسی همگانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز، تهران، جمهوری اسلامی ایران

چکیده

از آنجا که آثار مختلفی در خصوص الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت منتشر شده؛ این مقاله تلاش دارد تا با استفاده از روش فراترکیب، نظریه‌ای منسجم و فراگیر در خصوص چیستی و چرایی این الگو ارائه دهد. یافته این پژوهش حکایت از آن دارد که این الگو در پاسخ به حل مشکلات نظام سیاسی جمهوری اسلامی ایران شکل گرفته و ریشه مشکل را فقدان انسجام نظری در خصوص نقش مؤلفه‌‌های اسلامی ایرانی در پیشرفت معطوف به غایات انسان‌شناسی اسلامی، می‌داند و لذا بر ارائه خوانشی واحد و مقبول از نسبت دین و توسعه تأکید دارد. ارکان اصلی این الگوی پیشنهادی عبارتنداز: «تقویت خوانش اسلامی سیاسی فقهی» از «مردم‌سالاری دینی کارآمد»، «نقش محوری قدرت اقتصاد‌ی»، «ضرورت تقویت هویت دینی و ملی» و بالاخره «هم‌سویی با علم و فناوری». محققان مجموع یافته‌های تحلیلی را ذیل عنوان کلان «نقشه‌ای منسجم و نظری برای ارتقاء قدرت ملی و بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران به منظور نیل به الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت»، سامان‌دهی و ارائه نموده‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Building theory to the Iranian Islamic Model of Progress based on the meta-synthesis method

نویسندگان [English]

  • Yahya Fozi 1
  • Mohammad Mahmoodikia 2
  • Farahnaz Naimi 3

1 Professor of Political Science, Research Institute of Humanities and Cultural Studies.

2 Assistant Professor of Islamic Political Thoght , Research Institute of Imam Khomeini & Islamic Revolution

3 Ph.D Student in General linguistics, Islamic Azad University, Cevteral Branch if Tehran.

چکیده [English]

During the last decade, various works have been published in the field of humanities regarding the Iranian Islamic model of progress. This article has tried to present the findings of these researches using the meta-synthesis method, coherent and comprehensive theories on what and why this model offer. And to answer the question that using the composition of the findings of the works written about the Iranian Islamic Model of Progress (IIMP), what theory can be presented to explain the IIMP?The findings of this study indicate that this model was formed in response to solving the problems of the political system of the IR.Iran and the root of the problem is the lack of theoretical coherence regarding the role of Iranian Islamic components in the development of Islamic anthropology. And accept the emphasis on the relationship between religion and development, in which "strengthening the Islamic political-jurisprudential reading", "efficient provincial jurisprudential democracy", "economic power", strengthening religious and national identity and "alignment with science and technology" are the main categories extracted from the findings. The abstract concept of these meta-categories can be considered as "coherent and theoretical plans for the promotion of national and international power of the Islamic Republic of Iran." In fact, the model is a roadmap to move towards the promotion of national and international power of Islamic Iran, and although it does not seek to change the goals, ideals and an important part of the existing structures, but has a reformist approach and seeks to eliminate weaknesses and theoretical gaps.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Development
  • Iranian-Islamic model of progress
  • Islamic Republic of Iran
  • Localization
  • Meta-synthesis method
آوینی‌، مرتضی‌ (1376). توسعه‌ و مبانی‌ تمدن‌ غرب. تهران‌: نشر ساقی‌.
اسپریگنز، توماس (1382). فهم نظریه‌های سیاسی، (فرهنگ رجایی، مترجم). تهران: نشر آگه.
اندیشه نوین اسلامی (1359). گفتارهای در تبیین رویکردی فکری سیدمنیرالدین حسینی الهاشمی. به کوشش سیدمحمد میرباقری، قم: نشر تمدن نوین.
بازرگان، مهدی (1362). آخرت هدف نهائی انبیاء. تهران: نشر نهضت آزادی.
بولارد، سیدنی (1354). اندیشه ترقی، (حسین اسدپور، مترجم). تهران: نشر امیرکبیر.
بهنام، جمشید ( 1385). ایرانیان و اندیشه تجدد. تهران: نشر فرزان.
جوادی آملی، عبدالله (1378). شریعت‌ در آیینه‌ معرفت‌. تهران‌: مرکز نشر فرهنگی‌ رجاء.
حسینی، سیدرضا (1387). نظریه‌پردازی: مفاهیم و استلزامات. تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات فرهنگی اجتماعی.
خمینی، روح‌الله (1378). صحیفه امام. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
داوری، رضا (1397). خرد و توسعه. تهران: نشرسخن.
سروش‌، عبدالکریم (1368). فربه‌تر از ایدئولوژی. تهران‌: نشر راد.
س‍ی‍ف‌زاده‌، ح‍س‍ی‍ن، (1368). نوسازی و دگرگونی سیاسی. تهران نشر سفیر.
غنی‌نژاد، موسی (1377). تجدد طلبی و توسعه در ایران معاصر. تهران: نشر مرکز.
فراستخواه، مقصود (1395). روش تحقیق کیفی در علوم اجتماعی با تأکید بر نظریه برپایه. تهران: نشرآگاه.
فوزی، یحیی (1380). مذهب و مدرنیزاسیون در ایران. تهران: انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
فوزی، یحیی (1382). «بررسی مبانی نظری و توانایی‌های گفتمان اصلاح‌طلبانه اسلام‌گرایان شیعی»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران. 61(3): 215-173.
قوام، عبدالعلی (1374). نقد نظریه‌‌های نوسازی و توسعه سیاسی. تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
مطهری، مرتضی (1378). اسلام و مقتضیات زمان. قم: انتشارات صدرا.
نصیری، مهدی (1381). اسلام و تجدد. تهران: نشر کتاب صبح.
وبر، ماکس (1374). اقتصاد و جامعه، (عباس منوچهری، مترجم). تهران: نشر مولی.
 
Aguirre, R. T. & Bolton, K. W. (2014). "Qualitative Interpretive Meta-Synthesis in Social Work Research: Uncharted Territory", Journal of Social Work. 14(3), 279-294.
Britten, N. & et al. (2002). "Using Meta Ethnography to Synthesise Qualitative Research: a Worked Example", Journal of Health Services Research & Policy. 7(4), 209-15.
Hegel. Georj. w. (1977). Lectures on The Philosophy of World History. by H.B. Nibest, Combridge University Press.
Mills, C. W. (1970). The Sociological Imagination. Harmondsowrt: Penguon.
Sandelowski, M. & Barroso, J. (2007). Handbook for synthesizing qualitative research. New York: Springer.
So, Alvin, Y. (1990). Social Change and Development. U.S: Sage Publication Ltd.
Webster, A. (1990). Introduction to the Sociology of Development. London: Macmillan Publication.
دوره 17، شماره 2 - شماره پیاپی 34
تالیف مقاله
مهر 1400
صفحه 491-518
  • تاریخ دریافت: 06 مهر 1399
  • تاریخ بازنگری: 26 مرداد 1400
  • تاریخ پذیرش: 26 مرداد 1400