نشریه «دانش سیاسی»

ارزیابی سیاسی ـ حقوقی تحریم‌های اقتصادی یک‌جانبه آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : علمی - پژوهشی (روابط بین الملل)

نویسندگان

1 دانشجوی‌دکترای‌حقوق بین‌الملل عمومی،گروه حقوق، واحد قشم، دانشگاه آزاد اسلامی، قشم،جمهوری اسلامی ایران

2 استادیار دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام، تهران، جمهوری اسلامی ایرن

3 استاد گروه حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، جمهوری اسلامی ایران

چکیده

تحریم‌‌های آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران پیشینه‌‌ای به عمر انقلاب اسلامی دارد که باعث سرنگون شدن دولت مورد حمایت آمریکا و تغییرات سیاسی در منطقه شد. دولت آمریکا از یک‌سو پیرامون حمایت از نظام‌های دیکتاتوری و نقض گسترده حقوق بین‌الملل خود را پاسخ‌گو نمی‌داند و از سوی دیگر به عنوان عضو شورای امنیت به خصوص پس از جنگ سرد، به طور گسترده از جایگاه خود در آن شورا به عنوان ابزار مشروعیت بخشیدن به منافع و سیاست خارجی خود استفاده نموده و در هر مقطعی که به هر دلیلی از جمله مخالفت روسیه و چین نتوانسته است تحریم‌‌های شورای امنیت بر ضد جمهوری اسلامی ایران را افزایش دهد؛ به اعمال و تشدید تحریم‌‌های یک‌جانبه اولیه و ثانویه روی آورده است. سؤال اصلی پژوهش عبارت است از: وجاهت تحریم‌های اقتصادی یک‌جانبه آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران از منظر حقوق بین‌الملل به چه میزان است؟

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Political-legal assessment of US unilateral economic sanctions against the Islamic Republic of Iran

نویسندگان [English]

  • Hojatallah Ghaedi 1
  • Sohrab Salahi 2
  • Kheirollah Parvin 3

1 PhD Student in International Law, Department of Law, Islamic Azad University, Qeshm Branch

2 Assistant Professor ,Faculty Member of Imam Hussein University,

3 Professor of Public Law, Department of Law and Political Science, University of Tehran.

چکیده [English]

In this article we have tried to study the different aspects of bilateral relations and the role of sanctions in these relations. In answer to the main question- what is the role and place of US unilateral sanctions against I.R.Iran in terms of international law; we have attempted to address the role of pressures on the I.R.Iran through unilateral US sanctions, using the theory of "offensive realism". The results suggest that: The United States and the European Union have used cooperative mechanisms in the world system to unilaterally impose sanctions on Iran, creating the conditions for a change in Iran's behavioral patterns to transition from UN Security Council sanctions and sanctions. Forced diplomacy is seen as part of US strategic reality to persuade and limit the Islamic Republic's strategic power. From the point of view of international law, although many of these tools have been used in pursuit of unilateral interests and hegemonic policies contrary to human rights law, sanctions policy is viewed as a countermeasure as well as a collective action by the United Nations Charter. The Security Council has relative legitimacy and, consequently, good performance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Economic sanctions
  • I.R.Iran
  • International law
  • Unilateralism
  • United State of America
اسماعیل‌زاده، یوسف (1394). «نقش تحریم‌های آمریکا در توسعه روابط سیاسی ـ  اقتصادی جمهوری اسلامی ایران و چین». (پایان‌نامه کارشناسی ارشد روابط بین‌الملل)، دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکز، تهران، جمهوری اسلامی ایران.
اکبری، محمد (1378). «اصل عدم مداخله»، پژوهش حقوق عمومی. شماره 1، صص 221-277.
بختیاری، فرزانه (1395). «تحلیل گفتمان تحریم‌های ایالات متحده آمریکا علیه جمهوری اسلامی جمهوری اسلامی ایران». (پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته علوم سیاسی)، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.
بریژیـت، اسـتون (1375). «تکـاپو در جهـت جهانی کردن حقوق» (ابراهیم بیگ‌زاده، مترجم)، مجله حقـوقی بین‌المللی. شماره 20، صص. 41-78.
بنیس، فیلیس (1391). درک بحران جمهوری اسلامی ایران و آمریکا، (مریم‌السادات امیر شاکری، مترجم)، تهران: نشر مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
پتریک، کریستوفر (1393). سیا در جمهوری اسلامی ایران (کودتای 1332 و ریشه‌های اختلاف جمهوری اسلامی ایران و آمریکا). (نعمت‌الله عاملی، مترجم)، تهران: مؤسسه فرهنگی هنری و انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
پوراحمدی، حسین و ذوالفقاری، مهدی (1388). «دیپلماسی انرژی و منافع جمهوری اسلامی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه دانش سیاسی. شماره اول، صص. 5-40.
حدادی، مهدی (1382). «تحریم‌های بین‌المللی، ابزار سیاست ملی یا ضمانت اجرایی بین‌المللی»، فصلنامه اندیشه‌های حقوقی. شماره 3، صص. 109-128.
درستی، محمدرضا (1391). «تحریم‌های اقتصادی آمریکا علیه ایران از منظر حقوق بین‌الملل»، رویدادها و تحلیل‌ها. شماره 266، صص. 54-58.
رشیدی، مهناز (1394). «تحریم نفتی جمهوری اسلامی ایران از منظر حقوق بین‌الملل». (پایان‌نامه کارشناسی ارشد حقوق بین‌الملل)، دانشگاه قم، قم، جمهوری اسلامی ایران.
سخائی اردکانی، روح‌الله (1389). تحریم آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران. تهران: آرون.
سیمبر، رضا (1389). «سیاست خارجی آمریکا و تحریم‌های جدید علیه جمهوری اسلامی جمهوری اسلامی ایران»، دوفصلنامه دانش سیاسی. شماره 2، صص. 107-138.

شریعتی فیض‌آبادی، مهدی (1399). «آثار تحریم‌های اقتصاد سیاسی ایالات ‌متحده بر ورزش جمهوری اسلامی ایران»، دو فصلنامه علمی دانش سیاسی. شماره 31، صص. 219-246.

صلاحی، سهراب (1399). جمهوری اسلامی ایران و آمریکا در چهل سال (1357-1397) مقایسه دو نظریه مقاومت و تنش‌زدایی در سیاست خارجی. قم: انتشارات بوستان کتاب.
ظریف، محمدجواد و میرزایی، سعید (1376). «تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا علیه ایران»، مجله سیاست خارجی. شماره 41، صص. 91-108
ظهیری شیرآبادی، وحید (1396). «مشروعیت یا عدم مشروعیت تحریم‌ها بر اساس قوانین مصوب کنگره آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران از دیدگاه حقوق بین‌الملل». (پایان‌نامه کارشناسی ارشد حقوق بین‌الملل)، دانشگاه آزاد اسلامی واحد صفادشت، تهران، ایران.
عبداله‌خانی، علی و کاردان، عباس (1390). رویکردها و طرح‌های آمریکایی درباره ایران. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات ابرار معاصر تهران.
عشرتی خلیل‌آباد، فهیمه (1392). «بررسی تأثیر ملاحظات امنیتی ـ استراتژیک آمریکا بر تشدید سیاست تحریم ایران (2012-1980)». (پایان‌نامه کارشناسی ارشد علوم سیاسی)، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ‌ایران.
عطایی، شهاب (1393). «بررسی تحریم دولت‌های غربی علیه جمهوری اسلامی ایران؛ چالش‌ها و فرصت‌ها». (پایان‌نامه کارشناسی ارشد علوم سیاسی)، پردیس دانشگاهی دانشگاه گیلان، گیلان، ایران.
فریدن م. (1382). مبانی حقوق بشر، (فریدون مجلسی، مترجم)، تهران: وزارت امور خارجه.
فولادی، رضا (1396). «مسئولیت بین‌المللی دولت‌ها در قبال تحریم‌های یک‌جانبه علیه کشورها». (پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته حقوق)، دانشگاه پیام نور مرکز تهران جنوب، تهران، ایران.
قاری سیدفاطمی، سید محمد (1389). حقوق بشر در جهان معاصر. تهران: انتشارات شهر دانش.
کشاورزی، زهرا (1393). «سیاست خارجی آمریکا پس از جنگ سرد در برابر شورای امنیت (تأکید موردی تحریم‌های ایران)». (پایان‌نامه کارشناسی ارشد روابط بین‌الملل)، دانشگاه گیلان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، گیلان، ایران.
کلاپهام، اندرو (1389). مقدمه­ای کوتاه بر حقوق بشر، (مینو آقایی خوزانی، مترجم)، تهران: دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران.
کمیسیون حقوق بین‌الملل سازمان ملل متحد (1391). (علیرضا ابراهیم گل زیر نظر سیدجمال سیفی، مترجم)، تهران: نشر مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش.
مافی، همایون (1385). «تأملی بر تحریم‌های اقتصادی آمریکا علیه ایران از منظر حقوق بین‌الملل»، پژوهشنامه حقوق و علوم سیاسی. شماره 1، صص. 59-84.
متقی، سمیرا (1397). «تبیین کارایی تحریم‌های اقتصادی وضع شده علیه جمهوری اسلامی جمهوری اسلامی ایران از منظر اقتصاد سیاسی»، فصلنامه علمی و پژوهشی رهیافت انقلاب اسلامی. شماره 42، صص 107-89.
ممتاز، جمشید (1378). مسئولیت بین‌المللی دولت‌ها. بولتن مرکز مطالعات عالی بین‌المللی.
ممتاز، جمشید و رنجبریان، امیرحسن (1376). «مداخله آمریکا در امور جمهوری اسلامی ایران و اقامه اعوای جمهوری اسلامی ایران در دیوان داوری بین جمهوری اسلامی ایران و آمریکا»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی. نشانی دسترسی:
https://jflps.ut.ac.ir/article_14284_a0516c186caa39009e9520c96ff925dd.pdf
ممتاز، جمشید (1360). «تحریم‌های اقتصادی و حقوق بین‌الملل عمومی»،  مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران. شماره 22، صص. 215-226.
منظور، داوود و مصطفی‌پور، منوچهر  (1392). «بازخوانی تحریم‌های ناعادلانه: ویژگی‌ها، اهداف و اقدامات»، فصلنامه سیاست‌های مالی و اقتصادی. (۲)، 42-21.
نعمتی، نیلوفر (1388). «مشروعیت تحریم از دیدگاه حقوق بین‌الملل با تأکید بر تحریم‌های یک‌جانبه». (پایان‌نامه کارشناسی ارشد)، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
یزدان فام، محمود (1385). «تحریم‌های بین‌المللی و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات راهبردی. سال نهم، شماره 34، صص. 789-820.
 
Carter, B. (2012). "International Economic Sanctions: Improving the Haphazard U.S. Legal Regime", Cambridge: Cambridge University Press.
Conference on Security and Co-Operation in Europe, Final Act, Helsinki 1 August 1975, principle.VII.
Cordesman, A. Gold, B. Khazai, S. Bosserman, B. (2013). U.S. and Iranian Straregic Competition: Snctions, Energy, Arms Control, and Regime Change, Center for Strategic and International Studies (CSIS).
Katzman, Kenneth (2019). Iran Sanctions, Congressional Research Service, https://fas.org/sgp/crs/mideast/RS20871.pdf
Koga, Y. (2005). Constructivist Approach of International Sanctions: Realism, Liberalism, Cosmopolitanism, and Hegemonism, Paper prepared for presentation at the IstanbulInternational Conference (Istanbul, Turkey), August 24-27.
Maloney, Suzanne. (2010). Sanctioning Iran: If only it were to Simple, The Washington Quarterly, V. 33, No 1.
Provost, Ren´e (2004). International Human Rights and Humanitarian Law,London: Cambridge University Press.
Tzanakopoulos, Antonios (2011). Disobeying the Security Council (Countermeasures against Wrongful Sanctions), Oxford University Press.
Vogelaar, Gabriella (2009). The Iranian Nuclear Threat: Nightmare or Realitty, Published Master, University of Utrecht.
نشریه «دانش سیاسی»
دوره 17، شماره 2 - شماره پیاپی 34
تالیف مقاله
مهر 1400
صفحه 519-546
  • تاریخ دریافت: 13 بهمن 1398
  • تاریخ بازنگری: 05 بهمن 1399
  • تاریخ پذیرش: 22 بهمن 1399