ارزیابی ادله متعارض «حراست» در حکومت اسلامی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی (سیاست اسلامی)

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه امام صادق علیه السلام. عضو هیات علمی دانشکده معارف اسلامی و علوم سیاسی.گروه مطالعات انقلاب اسلامی.

2 گروه علوم سیاسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و پژوهشگر مرکز رشد دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ایران

چکیده

تا زمانی که خطرات جانی و مالی وجود داشته باشد، نیازمند محافظت از جان و مال هستیم. به میزانی که جان یا مالی را خطرهای بیشتری تهدید کند، نیازمند محافظت‌های بیشتری هستیم. همواره در طول تاریخ، مسئولین حکومت‌ها و شخصیت‌های مهم در معرض خطر بوده‌اند. از این‌رو شاهد پدیده‌ای به نام محافظت و حراست از شخصیت‌ها و مسئولین هستیم. سؤال اصلی این پژوهش عبارت است از اینکه «آیا حراست از مسئولین و شخصیت‌ها در اسلام امری پذیرفته شده است»؟ برای پاسخ به این سؤال به منابع اصلی اسلام مراجعه و با روشی فقهی، به این سؤال اصلی پاسخ داده شد. در این پژوهش دو دسته متفاوت از ادله یافت شد؛ ادله‌ای که موافق و مؤید حراست و حفاظت از شخصیت‌ها و مسئولان در اسلام هستند و ادله‌ای که به ظاهر در تعارض با حراست قرار می‌گیرند. با تتبع در آثار مختلف و فحص از ادلّه، نتیجه این پژوهش آن شد که حراست در اسلام امری مسلّم و پذیرفته شده است؛ اما با توجه به ویژگی‌های مطلوب برای حاکم اسلامی، روابط مطلوب برادرانه در جامعه ایمانی و اعتقادات فرد مؤمن، باید برای آن ضوابط و شرایطی تعیین کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluate the reasons of "protecting government officials" in the Islamic Government

نویسندگان [English]

  • mojtaba azizi 1
  • mohammadreza aram 2

1 Assistant Professor of Imam Sadegh University. Faculty member of Islamic Education and Political Science. Islamic Revolution Studies Group.

2 Department of Political Science, Institute of Humanities and Cultural Studies, Tehran, Iran

چکیده [English]

Throughout history, government officials and important personalities have always been at risk. The main question of this research is "Is the protection of officials and personalities accepted in Islam"? To answer this question, we referred to the main sources of Islam and this main question was answered by a jurisprudential method. In this study, two different categories of evidence were found; Arguments that agree with and support the protection of personalities and officials in Islam, and arguments that seem to conflict with protection. Following various works and examining the evidence, the result of this research was that protection in Islam is a certain and accepted thing; However, according to the desirable characteristics of the Islamic ruler, the desirable fraternal relations in the community of faith and the beliefs of the believer, conditions and conditions must be set for it. In the meantime, the prohibition of intentional destruction and the order to guard in the prayer of fear are the most important arguments in favor of guarding in Islam. We also see in the biography of the Prophet (PBUH) that he was protected in wars and many bodyguards have been mentioned for him throughout history. Low identification of security in Islam can lead us to the right model for today's complex world.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Authority
  • Bodyguard
  • Islamic Government
  • Protecting government officials
قرآن کریم.
آخوند خراسانی، محمدکاظم (1435ق). کفایة الاصول. قم: مؤسسه نشر اسلامی.
ابن اثیر، عزالدین (1385ق). الکامل فی التاریخ. بیروت: دار صادر.
ابن بابویه، محمد بن على (1376). الأمالی. تهران: کتابچی.
ابن بابویه، محمد بن على (1385). علل الشرائع. قم: کتاب‌فروشی داوری.
ابن بابویه، محمد بن علی (1392). الإعتقادات. قم: پیام امام هادی (ع).
ابن بابویه، محمد بن على (1398ق). التوحید. قم: جامعه مدرّسین.
ابن بابویه، محمد بن على‏ (1406ق). ثواب الأعمال و عقاب الأعمال. قم: دارالشریف الرضی للنشر.
ابن براج طرابلسی، قاضی عبدالعزیز (1406ق). المهذّب. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
ابن جوزی، عبدالرحمن بن على بن محمد (1412ق). المنتظم. تحقیق محمد عبدالقادر عطا و مصطفى عبدالقادر عطا، بیروت: دار الکتب العلمیه.
ابن سعد، محمد (1410ق). الطبقات الکبرى. تحقیق محمد عبدالقادر عطا، بیروت: دار الکتب العلمیه.
ابن سید الناس، أبوالفتح محمد (1414ق). عیون الأثر فى فنون المغازى و الشمائل و السیر. بیروت: دار القلم.
ابن شعبه حرانى، حسن بن على‏ (1363). تحف العقول. قم: جامعه مدرسین.
ابن شهر آشوب، محمد بن علی (1379ق). مناقب آل ابی طالب (ع). قم: علامه.
ابن طاووس، علی بن موسی (1409ق). الأمان من اخطار الأسفار و الأزمان. قم : مؤسسة آل‌البیت (ع).
ابن کثیر، اسماعیل بن عمر (1407ق). البدایة و النهایة. بیروت: دار الفکر.
ابن هشام، عبدالملک (بی‌تا). السیرة النبویة. بیروت: دار المعرفه.
ابوالصلاح حلبی، تقی‌الدین بن نجم‌الدین (1403ق). الکافی فی الفقة. تصحیح رضا استادی، اصفهان: کتابخانه عمومی امام امیرالمؤمنین (ع).
ازهرى، محمد بن احمد (1421ق). تهذیب اللغة. بیروت‏: دار احیاء التراث العربی‏.
استرآبادی، محمدامین (1436ق). الفوائد المدنیه. قم: مؤسسه نشر اسلامی.
افتخاری، اصغر (1394). «منظومه مفهومی خرد امنیت اجتماعی شده در سیره نبوی»، نشریه علمی دانش سیاسی. 11(1)، 44-5.
افتخاری، اصغر و شهباز، حسن (1398). «کالبدشکافی ابعاد امنیت از منظر آیت‌الله مهدوی کنی»، نشریه علمی دانش سیاسی. 15(2)، 346-317.
برزگر، ابراهیم (1395). «معضله پدیده حاجب در رابطه مردم و نخبگان سیاسی در ایران»، فصلنامه علوم اجتماعی. سال بیست و شش، (75)، 92-71.
بیهقی، احمد بن حسین (1405ق). دلائل النبوة و معرفة أحوال صاحب الشریعة. تحقیق عبدالمعطى قلعجى، بیروت: دار الکتب العلمیه.
جمالزاده، ناصر و باباخانی، مجتبی (1396). «کاربرد قاعده حفظ نظام در اندیشه فقهی ـ سیاسی امام خمینی»، نشریه علمی دانش سیاسی. 13(1)، 39-5.
جوهرى، اسماعیل بن حماد (1376ق). الصحاح: تاج اللغة و صحاح العربیة. بیروت: دار العلم للملایین‏.
حرعاملی، محمد بن حسن (1409ق). وسائل الشیعة. قم: مؤسسه آل البیت (ع).
حرعاملی، محمد بن حسن (1412ق). هدایة الامه الی احکام الائمة. مشهد: مجمع البحوث الاسلامیه.
خامنه‌ای، سیدعلی (12/4/1368). بیانات در دیدار ائمه جمعه، 12/04/1368. دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، آخرین مشاهده در 29/05/1400: https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=2124
خمینی، سیدروح‌الله (1389). صحیفه امام. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
ذهبی، محمد بن احمد (1413ق). تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الأعلام. تحقیق عمر عبدالسلام تدمرى، بیروت: دار الکتاب العربى.
راغب اصفهانى، حسین بن محمد (1412ق). مفردات ألفاظ القرآن.، بیروت: دارالقلم.
رپ، برت و لشتیه، تونی (1384). حفاظت از شخصیّت‌ها: راهنمای کامل علمی، (حسن شمس‌نژاد، مترجم). تهران: دانشگاه علوم انتظامی ناجا.
رجحان، سعید (1378). فتوا و مکانیسم آن. تهران: سوره مهر.
زرکلی، خیرالدین (1989م). الأعلام. بیروت، دار العلم للملایین.
سایت جامعه خبری تحلیلی الف، 20/01/1398، آخرین مشاهده در 27/09/1399: https://www.alef.ir/news/3980120001. html
شریف الرضى، محمد بن حسین‏ (1414ق). نهج‌البلاغة. قم: هجرت.
شفیعی شاهرودی، محمدحسن (1386). ابوطالب (حامی پیامبر). قم: مرکز نشر هاجر.
صالحى شامى، محمد بن یوسف (1414ق). سبل الهدى و الرشاد فى سیرة خیر العباد. تحقیق عادل احمد عبدالموجود و على محمد معوض، بیروت: دار الکتب العلمیه.
طبرسی، احمد بن علی (1403ق). الإحتجاج على أهل اللجاج.، مشهد: نشر مرتضی.
طبرسی، حسن بن فضل (1370). مکارم الأخلاق. قم: الشریف الرضی.
طبرسی، فضل بن حسن (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. تهران: ناصرخسرو.
طبری، محمد بن جریر (1387ق). تاریخ الأمم و الملوک. بیروت: دار التراث.
طوسی، محمد بن حسن (1387ق). المبسوط فی الفقه الامامیه. تهران: مکتبة المرتضویة.
طوسی، محمد بن حسن (1400ق). النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی. بیروت: دارالکتاب العربی.
طوسی، محمد بن حسن (1414ق). الأمالی. قم: دارالثقافه.   
طوسی، محمد بن حسن (بی‌تا). التبیان فی تفسیر القرآن. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
عرفانیان، سیدجلال (1396). جایگاه حراست‌ها در اسلام. تهران: حریم دانش.
عزیزی، سیدمجتبی و احمدی، حسین (1398). «خدمت وظیفه عمومی از منظر آیات قرآن و سیره معصومین (ع) (بررسی موردی امکان‌سنجی الزام به شرکت در جهاد نظامی)»، دوفصلنامه علمی پژوهش‌نامه حقوق اسلامی. 2(50)، 472-449.
عسکرى، حسن بن عبدالله‏ (1400ق). الفروق فى اللغة. بیروت: دار الافاق الجدیده.
فراهیدی، خلیل بن احمد (1409ق). کتاب العین. قم: نشر هجرت.
قاضى ابرقوه، رفیع الدین اسحاق بن محمد همدانى (1377). سیرت رسول‌الله (ص). تحقیق اصغر مهدوى، تهران: خوارزمی.
قمی، علی بن ابراهیم (1363). تفسیرالقمی. قم: دارالکتاب.
کاشف‌الغطاء نجفی، حسن بن جعفر (1422ق). أنوار الفقاهة (کتاب الشهادات). نجف: مؤسسه کاشف الغطاء.
کلینی، محمد بن یعقوب ‏ (1407ق). الکافی. تهران: دار الکتب الإسلامیه.
مجلسی، سیدمحمدباقر (1404ق). مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول. تهران: دارالکتب الإسلامیه.
محمدی‌مهر، علی‌اکبر (1396). حراست و ضرورت آن در حفظ استحکام کشور. دومین کنفرانس بین‌المللی مطالعات اجتماعی فرهنگی و پژوهش دینی، رشت، 11 تیر 1396.
مصطفوى، حسن‏ (1368). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
مطری، محمد بن احمد (1426ق). التعریف بما آنست الهجرة من معالم دارالهجرة. تحقیق سلیمان الرحیلی، ریاض: دارالملک عبدالعزیز.
مقدس اردبیلی، احمد بن محمد (1403ق). مجمع الفائدة و البرهان فی شرح ارشاد الأذهان. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
مقریزی، تقى‌الدین احمد بن على (1420ق). إمتاع الأسماع بما للنبى من الأحوال و الأموال و الحفدة و المتاع. تحقیق محمد عبدالحمید النمیسى، بیروت: دار الکتب.
نراقی، مولى احمد بن محمد مهدى (1415ق). مستند الشیعة فی أحکام الشریعة. قم: مؤسسه آل البیت (ع).
واقدی، محمد بن عمر (1409ق). المغازی. تحقیق مارسدن جونس، بیروت: مؤسسة الأعلمی.
هاشمی شاهرودی، سیدمحمود و جمعی از پژوهشگران (1423ق). موسوعة الفقه الاسلامی طبقاً لمذهب اهل البیت (ع). قم: مؤسسه دایرة‌المعارف فقه اسلامی.
دوره 18، شماره 1 - شماره پیاپی 35
تالیف مقاله
فروردین 1401
صفحه 173-198
  • تاریخ دریافت: 23 فروردین 1400
  • تاریخ بازنگری: 13 شهریور 1400
  • تاریخ پذیرش: 11 مهر 1400