دو فصلنامه علمی دانش سیاسی

نقش سرمایه سیاسی - اجتماعی در مشارکت سیاسی مردم ایلام (مورد مطالعه: انتخابات مجلس شورای اسلامی)

نوع مقاله : علمی - پژوهشی (مسایل سیاسی ایران)

نویسندگان

1 دانشیار جامعه‌شناسی سیاسی، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، جمهوری اسلامی ایران.

2 استادیار گروه تاریخ و جامعه‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، جمهوری اسلامی ایران.

3 استادیار علوم سیاسی ـ توسعه، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، جمهوری اسلامی ایران.

4 دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی فرهنگی، دانشکده علوم اجتماعی، ارتباطات و رسانه، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، جمهوری اسلامی ایران .

10.30497/pkn.2023.242986.2982

چکیده

در استان ایلام، فرهنگ ایلی، طایفه‌ای و تنوع قومی در مشارکت سیاسی نقش تعیین‌کننده‌ای دارند و این موضوع در ده دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی مشهود است. هدف اصلی پژوهش حاضر تبیین نقش سرمایه سیاسی ـ اجتماعی در مشارکت سیاسی شهروندان ایلامی در انتخابات مجلس است. روش پژوهش از نوع پیمایش و ابزار جمع‌آوری اطلاعات، پرسشنامه است. با استفاده از فرمول کوکران از جامعه آماری ۴۱۰۹۴۹ نفری؛ تعداد ۳۸۴ نفر انتخاب و به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای طبقه تصادفی اطلاعات جمع‌آوری ‌شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد بین مؤلفه‌های سرمایه سیاسی ـ اجتماعی و مشارکت سیاسی شهروندان ایلامی رابطه معنا‌دار و مثبتی وجود دارد: اعتماد (763/0)، انسجام (654/0)، آگاهی (406/0) و تعلق طایفه‌ای ـ ایلی (680/0). در مجموع ۴۲ درصد از تغییرات مشارکت سیاسی شهروندان ایلامی در انتخابات مجلس به‌وسیله سرمایه سیاسی ـ اجتماعی تبیین می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The role of socio-political capital in the political participation of the people of Ilam (Case study: Islamic Council elections)

نویسندگان [English]

  • Salam Amini 1
  • Taha Ashayeri 2
  • Akbar Zolfaghari 3
  • Tahereh Jahanparvar 4

1 PhD in Social Sciences - Political Sociology, Central Tehran Branch,. Islamic Azad University, I.R.Iran.

2 Assistant Professor and Faculty Member, Department of History and Sociology, Faculty of Social Sciences, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil,. I.R.Iran.

3 Assistant Professor of Political Science-Development, Department of Political Science, Faculty of Law and Social Sciences, Payam Noor University, Tehran, Iran.

4 PhD student in Cultural Sociology, Faculty of Social Sciences and Media, Central Tehran Branch,. Islamic Azad University, I.R.Iran.

چکیده [English]

Ilam province, like other provinces of the country after the revolution in the field of political participation, has undergone a traditional transition to open and democratic methods. Ilam is a society in transition from a traditional society to a modern society and is considered semi-traditional or semi-modern in terms of developmental context. The traditional structure, tribe and economic conditions and the existence of traditional reference patterns play an important and active role in leading citizens to political participation in it. Its cultural and social structure is tied to tribal culture, tribe and ethnic diversity and can be called a tribal treasure. Tribe, lineage, tribe, white beard and other traditional elements are rooted in the social structure of Ilam, which is reflected in the creation of a socio-political capital within the group and outside the group in political participation. Tribal Baft - Its tribes have had a greater impact on traditional cohesion and increased inclination to political competition, which is more evident in the elections to the Islamic Consultative Assembly. Accordingly, the main purpose of this study is to explain the effect of socio-political capital on the level of political participation among the citizens of Ilam province. The method of conducting the current research is a survey and the data collection tool is a questionnaire. Using Cochran's formula from the statistical population of 410949, a sample of 384 people was selected and selected by stratified cluster sampling. The results show that there is a significant and positive relationship between socio-political capital (0.589) and political participation of citizens. Also, there is a significant and positive relationship between the dimensions of socio-political capital, ie socio-political trust (0.763), socio-political cohesion (0.654), socio-political awareness (0.406) and tribal belonging (0.680) and political participation of citizens. has it. In total, 42% of the changes in the political participation of the citizens of Ilam are explained by socio-political capital.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social capital
  • Political capital
  • political participation
  • Elections
  • Ilam
  • Case study
  • Islamic Council
آب‌نیکی، ‌حسن. (۱۳۹۰)‏. «جهانی شدن و چالش مشارکت سیاسی در جمهوری اسلامی ایران»، پژوهش سیاست نظری. 10(7)، 132-109.
آقایی‌خانه‌برق، علی؛ غریب‌زاده، رامین و ازادی‌بریس، لیلی (۱۳۹۹). «مدل‌یابی نقش فرهنگ سیاسی در مشارکت و اعتماد سیاسی با میانجی‌گری سرمایه اجتماعی‏»، مطالعات رهبری فرهنگی. ۴(۲)، 81-۶۸.
ابراهیم‌زاده، عیسی و فاطمی‌نژاد، خدیجه (۱۳۹۳). «تحلیلی بر مشارکت شهروندی و مدیریت شهری در شهرهای کوچک مطالعه موردی؛ شهر کوچک یونسی»، پژوهش و برنامه‌ریزی شهری. ۱۶(۵)، 38-۱۹.
ارسیا، بابک و ساعی، احمد (۱۳۹۸). «تأثیر سرمایه اجتماعی دولت بر توسعه سیاسی از دیدگاه شهروندان تهرانی»، دانش سیاسی. ۲۹(۱۵)، 28-۱.
افراسیابی، عبدالرسول (۱۳۹۷). «بررسی عوامل مؤثر بر تقویت سرمایه اجتماعی در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی»، مدیریت فردا. ۵۴(۱۷)، 56-۳۵.
انصاری، احمد (۱۳۹۶). «اثیر سرمایه اجتماعی بر مشارکت سیاسی (جوانان ۳۵-۲۰ سال) کهگیلویه و بویراحمد در دوره اول ریاست‌جمهوری روحانی»، رهیافت انقلاب اسلامی. ۴۰(۱۱)، 150-۱۴۵.
پوررحیم، محمدرضا (۱۳۸۱). مشارکت، توسعه و زمینه‌های گسترش مشارکت سیاسی‏. در محسن فرارو و اصغر رضوانی (گردآورندگان)، دولت، مردم و همگرایی (ویرایش ۱، ج ۲). تـهران: نشر آن.
پیران نژاد، علی و عبادی، نغمه (۱۳۹۱). «سرمایه سیاسی و اینترنت: بررسی سطح سرمایه سیاسی و تأثیر استفاده از اینترنت بر ابعاد آن»، علوم مدیریت ایران. ۲۸(۷)، 26-۱.
توانا، مصطفی؛ نوریان، فرشاد و صوفی نیستانی، مینا (۱۳۹۵). «شناسایی ابعاد و شاخص‌های سرمایه اجتماعی در بافت‌های تاریخی و فرسوده شهر (نمونه موردمطالعه: محله سیروس)»، هفت شهر. ۴( ۵۳ و ۵۴)، 116-۱۰۵.
توسلی، غلامعباس و موسوی، مرضیه (۱۳۸۴). «مفهوم سرمایه در نظریات کلاسیک و جدید با تأکید بر نظریه‌های سرمایه اجتماعی»، مطالعات جامعه‌شناختی. ۲۶(۱۱)، 32-۱.
جعفری، محمد و فلاحی، شاهپور (۱۳۹۴). «بررسی عوامل درون‌سازمانی مؤثر بر ارتقای سرمایه اجتماعی پلیس آگاهی ویژه شرق استان تهران»، مطالعات امنیت اجتماعی. ۴۴(۰)، 38-۱۷.
ذوالفقاری، اکبر (۱۳۹۸). «فراتحلیل جامعه‌شناختی رابطه سرمایه اجتماعی و امنیت اجتماعی»، انتظام اجتماعی. ۳۰(۱۱)، 190-۱۶۱.
ذوالفقاری، اکبر (۱۴۰۰). «تحلیل عوامل اجتماعی مؤثر بر اعتماد سیاسی از منظر افکار عمومی مردم یزد»، جامعه‌شناسی سیاسی ایران. ۱۳(۴)، 342-۳۰۸.
ذوالفقاری، اکبر (۱۴۰۰). راهبردهای نقش‌آفرینی صداوسیمای استان یزد در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ (طرح پژوهشی) (صص ۱۷۵-۱). یزد: صداوسیمای استان یزد.
ذوالفقاری، اکبر و جعفری علی‌آبادی، عاطفه (۱۳۹۷). «تبیین اعتماد سیاسی ایرانیان به‌مثابه سرمایه سیاسی؛ فراتحلیل پژوهش‌های موجود»، جامعه‌شناسی سیاسی ایران. ۳(۱)، 61-۳۱.
ذوالفقاری، اکبر؛ عشایری، طاها؛ جهان‌پرور، طاهره و باقری دین آبادی، سمیرا (۱۴۰۱). «رابطه مؤلفه‌های سرمایه اجتماعی با مشارکت سیاسی: فراتحلیل پژوهش‌های بازه زمانی ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۹»، مجله علمی «مدیریت سرمایه اجتماعی». ۹(۲)، 260-۲۳۳.
ذوالفقاری، اکبر؛ عشایری، طاها؛ جهان‌پرور، طاهره و سوری، مسلم (۱۴۰۱). «مطالعه عوامل مؤثر بر سرمایه سیاسی ایرانیان: فراترکیب پژوهش‌های بازه زمانی ۱۳۸۶ الی ۱۴۰۰»، پژوهش‌نامه علوم سیاسی. ۱۷(۳)، 151-۱۱۷.
سردارنیا، خلیل‌الله (۱۳۹۰). «ضرورت مشارکت سیاسی نسل سوم جوانان در ایران، نقد تشکل‌های مشارکتی و پیشنهاد مدل کارآمد»، سیاست. ۱۸(۴۱)، 196-۱۷۹.
سردارنیا، خلیل‌الله و یوسفی، بهمن (۱۳۹۵). «سنجش رابطه اعتماد و عضویت در انجمن‌های داوطلبانه با فرهنگ سیاسی»، دانش سیاسی. ۲۳(۱۲)، 26-۵.
سروش، مریم و حسینی، مریم (۱۳۹۲). «نوجوانان، جوانان و مشارکت سیاسی؛ بررسی مقایسه‌ای نقش عوامل جامعه‌پذیری در مشارکت سیاسی جوانان و نوجوانان شیراز»، علوم اجتماعی (دانشگاه فردوسی مشهد). ۲۲(۱۰)، 126-۹۳.
سهیلی نجف‌آبادی، سهیل (۱۳۹۱). «تأثیر آموزش درس قانون اساسی بر مشارکت سیاسی دانشجویان استان هرمزگان»، علوم سیاسی (دانشگاه آزاد کرج). ۲۱(۸)، 204-۱۷۵.
شفیعی فر، محمد (۱۳۹۴). «روند توسعه سیاسی در جمهوری اسلامی»، فصلنامه سیاست. ۴۵(۱)، 123-۱۰۳.
شوهانی، احمد و شوهانی، نادر (۱۳۹۸). «سنجش و تحلیل میزان تأثیر سرمایه اجتماعی بر مشارکت سیاسی مردم (مطالعه موردی: شهر ایلام)»، پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام. ۳۳(۹)، 25-۱.
صادقی شاهدانی، مهدی و مقصودی، حمیدرضا (۱۳۸۹). «سنجش سرمایه اجتماعی استان‌های کشور با استفاده از روش تحلیل سلسله‌مراتبی»، دانش سیاسی. ۱۲(۶)، 176-۱۳۹.
طالبی، ابوتراب و بحری پور، امیرحسین (۱۳۹۳). «بررسی چگونگی جمع‌گرایی در مسئولیت‌پذیری اجتماعی (مطالعه موردی شهروندان شهر کاشان)»، فصلنامه علوم اجتماعی. ۲۱(۶۶)، 72-۳۸.
علی‌بابایی، یحیی و تیموری، محمود (۱۳۹۶). «مدل‌یابی ساختاری عوامل تبیین‌کننده سرمایه اجتماعی معلمان (مطالعه تجربی معلمان شهرستان بیرجند)»، تحلیل اجتماعی نظم و نابرابری اجتماعی. ۸(۱)، 33-۱.
علیخان‌گرگانی، روح‌الله و مرادی، حسین (۱۳۹۲). مقدمه‌ای بر سرمایه اجتماعی (مفاهیم و کاربردها). تهران: آذرخش.
غفاری، ابوالفضل و آل غفور، سید محمدتقی (۱۳۹۸). «مؤلفه‌های تحزب مطلوب برای تقویت مشارکت سیاسی فعال در ج.ا.ایران»، سیاست متعالیه. ۲۷(۷)، 210-۱۸۸.
فاین، بن (۱۳۸۵). سرمایه اجتماعی و نظریه اجتماعی: اقتصاد سیاسی و دانش اجتماعی در طلیعه هزاره سوم. (سید محمدکمال سروریان، مترجم). تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
فیرحی، داوود. (۱۳۷۷). «مفهوم مشارکت سیـاسی»، علوم سیاسی ـ دانشگاه باقرالعلوم (علیه‌السلام). ۱(۱)، 70-۳۶.
فیلد، جان‌ (۱۳۹۲). سرمایه اجتماعی. (غلامرضا غفاری و حسین رمضانی، مترجمان). تهران: کویر.
کریمی، حمید؛ حلاج، زینب و ولی‌زاده، ناصر (۱۳۹۷). «اثر مؤلفه‌های سرمایه اجتماعی بر سلامت روان زنان روستایی و عشایری عضو صندوق‌های اعتبارات خرد (موردمطالعه: استان کرمان)»، پژوهش‌های روستایی. ۳۴(۹)، 221-۲۱۳.
کلدی، علیرضا (۱۳۸۴). سرمایه اجتماعی و خانواده: مجموعه مقالات نخستین سمپوزیوم سرمایه اجتماعی و رفاه اجتماعی. تهران: دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی.
کلمن، جیمز (۱۳۸۴). نقش سرمایه اجتماعی در ایجاد سرمایه انسانی. (کیان تاج‌بخش، مترجم). تـهران: شیرازه.
لفت‌ویچ، آدریان (۱۳۸۲). دموکراسی و توسعه. (احد علی‌قلیان و افشین خاک‌باز، مترجمان). تهران: طرح نو.
میلبراث، لستر و گوئل، لیل (۱۳۸۶). مشارکت سیاسی. (رحیم ابوالحسنی، مترجم). تهران: انتشارات میزان.
نجفی، محمد‌جواد؛ معصومی‌راد، رضا و شهبازی، مظفرالدین (۱۳۹۹). «بررسی رابطه اعتماد اجتماعی با مشارکت سیاسی در بین شهروندان شهر کرمانشاه»، جامعه‌شناسی سیاسی ایران. ۱۱(۳)، 1574-۱۵۶۰.
نقیب‌زاده، احمد (۱۳۹۶). درآمدی بر جامعه‌شناسی سیاسی. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم‌انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، مرکز تحقیق و توسعه علوم‌انسانی.
نقیب‌زاده، احمد و سلیمانی، غلامعلی (۱۳۸۹). «نوسازی سیاسی و شکل‌گیری احزاب در جمهوری اسلامی ایران (بر اساس رویکرد هانتینگتون)»، فصلنامه سیاست. ۳۹(۴).
نیازی، محسن؛ حسن‌زاده، زهرا؛ محمدزاده، مهدی و ذوالفقاری، اکبر (۱۳۹۸). مشارکت سیاسی (از نظریه تا عمل) نظریه‌ها و استراتژی‌ها. تهران: نقد فرهنگ.
نیازی، محسن؛ سهراب‌زاده، مهران و حسن‌زاده، زهرا (۱۳۹۶). «واکاوی جامعه‌شناختی مشارکت سیاسی شهروندان از منظر سرمایه اجتماعی؛ (موردمطالعه شهروندان شهر کاشان و آران و بیدگل)»، مطالعات انتخابات. ۱۴-۱۵(۶)، 168-۱۴۱.
 
Aberg, Martin; & Sandberg, Mikael (2017). Social capital and democratisation: roots of trust in post-Communist Poland and Ukraine. Routledge.
Bolino, Mark C.; Turnley, William H.; & Bloodgood, James M. (2002). "Citizenship behavior and the creation of social capital in organizations", Academy of management review. 27(4), 505-522.
Boutilier, Robert. (2017). Stakeholder politics: Social capital. sustainable development, and the corporation. Routledge.
La Due Lake, Ronald & Huckfeldt, Robert (1998). "Social capital, social networks, and political participation", Political psychology. 19(3), 567-584.
McCloskey, David (1976). "On Durkheim, anomie, and the modern crisis", American Journal of Sociology. 81(6), 1481-1488.
Teorell, Jan (2003). "Linking social capital to political Participation: Voluntary associations and networks of recruitment in Sweden 1", Scandinavian Political Studies. 26(1), 49-66.
Welzel, Christian; Haerpfer, Christian W.; Bernhagen, Patrick & Inglehart, Ronald F. (2018). Democratization. Oxford University Press, USA.
دو فصلنامه علمی دانش سیاسی
دوره 19، شماره 1 - شماره پیاپی 37
تالیف مقاله
فروردین 1402
صفحه 29-56
  • تاریخ دریافت: 30 فروردین 1401
  • تاریخ بازنگری: 24 بهمن 1401
  • تاریخ پذیرش: 26 بهمن 1401