تحلیل تأثیرهای ایدئولوژی سیاسی بر تبشیر مسیحی در دوره قاجاریه

نوع مقاله : علمی - پژوهشی (مسایل سیاسی ایران)

نویسندگان

1 دانش‌آموخته دکترای علوم سیاسی گرایش اندیشه سیاسی، دانشکده علوم سیاسی دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران، جمهوری اسلامی ایران.

2 دانشیار گروه اندیشه سیاسی، دانشکده معارف اسلامی و علوم سیاسی دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران، جمهوری اسلامی ایران.

10.30497/pkn.2023.244265.3047

چکیده

فعالیت تبشیری مسیحیت در تاریخ ایران دارای فرازوفرود بسیاری بوده ‌است. تغییر از تبشیر سنتی به تبشیر سازمانی تحول بزرگی بود که بیشتر در دوران قاجار خود را نمایان کرد. توجه به این دگرگونی‌ها از آن حیث مهم است که هیئت‌های تبشیری به جهت وابستگی به دولت‌های متبوع خود، دارای رویکرد سیاسی بودند و به‌این‌ترتیب به دلایل دینی و سیاسی با ایدئولوژی سیاسی حکومت‌ها مواجهه داشته‌اند. سؤال اصلی مقاله عبارت است از: تأثیرهای ایدئولوژی سیاسی در دوره قاجار بر جریان تبشیر مسیحی کدامند؟ برای تحلیل از روش «نظریه مبنا» (نظریه تحلیل سه سطحی ایدئولوژی سیاسی) استفاده شده است. یافته‌های پژوهش حکایت از آن دارد که جریان تبشیر طی دوران حکومت قاجار به تناسب بحران‌های سیاسی رویکردهای مختلفی را اتخاذ کرده است. این جریان به دلیل مغایرت در محتوا و غیریت‌سازی زیاد ایدئولوژی سیاسی حکومت قاجار با جریان تبشیر، در دوره‌هایی به‌صورت عموما غیرآَشکار و اما در دوره‌هایی به دلیل غلبه وابستگی مالی و سیاسی به دول غربی و عدم ثبات و قدرت حاکمیت، به‌صورت آشکار فعالیت داشته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Analysis of the effects of political ideology on Christian evangelism during the Qajar era in Iran

نویسندگان [English]

  • omid rezaei 1
  • mohammadreza tabatabaei 2

1 PhD in Political Thought , Imam Sadiq University, Faculty of Islamic Studies and Political Sciences, Tehran, I.R. Iran.

2 Associate Professor of Political Science, Imam Sadig University, Faculty of Islamic Studies and Political Science, Tehran, I.R. Iran.

چکیده [English]

The evangelistic activity of Christianity has had many ups and downs in the history of Iran. The change from traditional evangelism to organizational evangelism was a big change that was more visible during the Qajar era. It is important to pay attention to these transformations in the sense that the evangelical boards had a political approach due to their dependence on their respective governments, and in this way, they faced the political ideology of the governments for religious and political reasons. The main question of the article is: What are the effects of political ideology in the Qajar period on the flow of Christian preaching? For the analysis a three-level analysis theory of political ideology, has been used. The findings of the research indicate that the evangelization flow during the Qajar rule adopted different approaches in accordance with the political crises. Due to the contradiction in the content and the great alienation of the political ideology of the Qajar government with the evangelization movement, this current has been active in general non-obvious periods and in other periods due to the predominance of financial and political dependence on Western countries and the lack of stability and power of the government.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Evangelism of Christianity
  • Qajar
  • Holy Quran
  • Political ideology
  • Evangelistic organization
  •   Three-level theory of political ideology. Iran
آدمیت، فریدون (1378). امیرکبیر و ایران. تهران: خوارزمی.
اقبال آشتیانی، عباس (۱۳۸۴). تاریخ مغول. تهران: امیرکبیر.
اقبال آشتیانی، عباس و منصوری، فیروز (۱۳۸۴). تاریخ مغول از حمله چنگیز تا تشکیل دولت تیموری. تهران: امیرکبیر.
الدر، جان (1333). تاریخ میسیون آمریکایی در ایران (سهیل آذری. مترجم). تهران: انتشارات نور جهان.
امین، سیدحسن (1375). مدخل «تبشیر»، دانشنامه جهان اسلام. تهران: بنیاد دائرة‌المعارف اسلامی، (جلد 1)،https://lib.eshia.ir/23019/1/3244
امین، سید حسن و ثبوت، اکبر (1375). مدخل «پادری»، در: دانشنامه جهان اسلام. تهران: بنیاد دائره المعارف اسلامی، ج 1. Htt://lib.eshia.ir/23019/1/2570
امینی‌نژاد، بهاره (1394). روابط یهودیان و میسیونرهای پروتستان در عهد قاجار (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). یزد: دانشگاه یزد.
افتخاری، اصغر؛ نصرت‌پناه، محمد صادق؛ رضائی، امید (بی‌تا)، «تحلیل تأثیرات ایدئولوژی سیاسی بر تبشیر مسیحی در ایران معاصر»، نشریه علمی پژوهشی دانش سیاسی.(مقاله در بخش مقاله‌های در انتظار چاپ سامانه نشریه موجود است).
برومند، صفورا (1381). ‫پژوهشى بر فعالیت انجمن تبلیغى کلیسا C.M.S در دوره قاجاریه‎. تهران: ‫مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران.
برینگتن‌وارد، سیمون (1380). مقدمه‌ای بر شناخت مسیحیت.(همایون همتی، مترجم). تهران: انتشارات نقش جهان مهر.
پیرنیا، حسن و اقبال آشتیانی، عباس (1380). تاریخ ایران از آغاز تا انقراض سلسله قاجاریه. تهران: خیام.
ترابی، یوسف (1388). «سیاست های جمهوری اسلامی در مدیریت تنوعات اجتماعی»، نشریه علمی دانش سیاسی. 5(1)، 115-157.
تشکری بافقی، علی‌اکبر (1392). «کارکرد انجمن تبلیغی کلیسا در عصر قاجار: موانع و راهکارها»، مجله علمی و پژوهشی تاریخ ایران. 6(1)، 1-36.
https://irhj.sbu.ac.ir/article_94906.html
توحیدی، محمدضیاء (1393). حضرت عیسی (علیه‌السلام) در قرآن و انجیل. تهران: کانون اندیشه جوان.
حاجیان‌پور، حمید و بینشی‌فر، فاطمه (1395). نقش مبلّغان مذهبی در گسترش پزشکی در دوره قاجار. مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی. 8(26)، 77-104.
https://doi.org/10.22037/mhj.v8i26.19542
حاجیان‌پور، حمید و خاموشی، موسی (1395). «میسیونرهای آمریکایی و فعالیت در میان نسطوریان ارومیه و روستاهای اطراف آن (1843-1835م/1259-1251ق)»، جستارهای تاریخی. 7(2)، 19-44.
https://historicalstudy.ihcs.ac.ir/article_2323.html
خاموشی، موسی (1396). فعالیت‌های میسیونرهای آمریکایی در آذربایجان 1870-1834 م.(رساله دکتری)، دانشگاه شیراز. قابل بازیابی از پایگاه اطلاعات علمی ایران.
https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/23147653866f346dd234b0a0eccbb89e
خوشحال، امیر و عابدینی، صمد(1390). «جایگاه و خواستگاه نخبگان سیاسی و فکری در ایران میان دو انقلاب، از انقلاب مشروطه 1285 تا انقلاب سال 1357 هـ.ش و نقش حاکمیت در آن»، مطالعات جامعه‌شناسی. 3(9)، 115-135.
رایت، دنیس (1385). انگلیسی‌ها در میان ایرانیان(اسکندر دلدم، مترجم). تهران: به‌آفرین.
ربانی‌زاده، سید محمدرحیم و لطفی، لطف‌الله (1394). «ساختار قدرت در ایران عصر ناصری»، جستارهای سیاسی معاصر. 4(6)، 57–77.
رستمی، مسعود و زیباکلام، صادق (۱۳۹۷). «تبارشناسی ایدئولوژی ناسیونالیسم باستان‌گرا و دیگری‌سازی»، فصلنامه پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام. ۸ (۳)، ۱۲۷-۱۵۱.
 https://priw.ir/article-1-812-fa.html
رهدار، احمد (1384). «مبلغان مسیحی و تبلیغ علیه اسلام در ایران عصر قاجاریه»، رواق اندیشه.(49)، 30-59.
زیبایی نژاد، محمدرضا (1389). مسیحیت شناسی مقایسه ای. تهران: انتشارات سروش.
صدری، بهنام (1374). میسیونرهای مذهبی در ایران دوره اول قاجاریه (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه شهید بهشتی تهران. قابل بازیابی از پایگاه اطلاعات علمی ایران.
https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/fcbb9e37f05c348d13d58ba43cf32919
طالبی دارستانی، سمیه (1400). بررسی فعالیت تبشیری میسیونرها در غرب آذربایجان دوره قاجار 1344-1210ق.(پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه الزهرا تهران. قابل بازیابی از پایگاه اطلاعات علمی ایران.
https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/40187be37535f23cc551885990bc93ade
علیزاده بیرجندی، زهرا و حمیدی، سمیه (1400). «بررسی سیر تطور بدن نمادین سلطان در نظام پادشاهی ایران»، نشریه پژوهش‌های تاریخی ایران و اسلام. 15(28), 207-230.
doi: 10.22111/jhr.2020.31166.2618
لواسانیان، سیدزهیر(1392). عیسی (ع) در قرآن. تهران: انتشارات بیان جوان.
محمدی، شمس‌اله (1385). بررسی عملکرد میسیونرهای مذهبی در آذربایجان غربی بین سال‌های 1945-1880م.(کارشناسی ارشد). دانشگاه آزاد اسلامی کرج.
نفیسی، سعید (1392). مسیحیت در ایران تا صدر اسلام. تهران: نشر اساطیر.
 
Baskan, B.(2014). From Religious Empires to Secular States: State Secularization in Turkey, Iran, and Russia. United States: Taylor & Francis.
Bassett, J.(1886). Persia: The Land of the Imams. A Narrative of Travel and Residence, 1871-1885. United States: Scribner.
Becker, A. H.(2015). Revival and Awakening: American Evangelical Missionaries in Iran and the Origins of Assyrian Nationalism. United States: University of Chicago Press.
Berling, J.(2013). Anglican Women on Church and Mission. United Kingdom: Church Publishing Incorporated.
Blake, K.(2009). The U.S.-Soviet Confrontation in Iran, 1945-1962: A Case in the Annals of the Cold War. United States: University Press of America.
Bradley, M.(2014). Too Many to Jail: The Story of Iran's New Christians. United Kingdom: Lion Hudson Limited.
Deel, Ruth.(2017). Evangelism From The Heart. Meadville, PA: Christian Faith Publishing.
Ghazvinian, J.(2021). America and Iran: A History, 1720 to the Present. United States: Knopf Doubleday Publishing Group.
Gleave, Robert.(2004). Religion and Society in Qajar Iran. United Kingdom: Taylor & Francis.
Hale, T.(1995). On Being a Missionary. United States: William Carey Library.
Price, M.(2005). Iran's Diverse Peoples: A Reference Sourcebook. United States: ABC-CLIO.
Rhodes,Ron (2015).The Complete Guide to Christian Denomination. United State: Harvest House Pub.
Ringrose, D.(2018). Europeans Abroad, 1450–1750. United States: Rowman & Littlefield Publishers.
Sanasarian, E.(2000). Religious Minorities in Iran. United Kingdom: Cambridge University Press.
Smith, Gary. S., Kemeny, P. C.(Eds.).(2019). The Oxford Handbook of Presbyterianism. United Kingdom: Oxford University Press.
Spellman, K.(2004). Religion and nation: Iranian local and transnational networks in Britain. United Kingdom: Berghahn Books.
Van Gorder, A. C.(2010). Christianity in Persia and the Status of Non-muslims in Iran. Ukraine: Lexington Books.
Ward, Kevin.(2006). A History of Global Anglicanism. United Kingdom: Cambridge University Press.
Waterfield, R.(2012). Christians in Persia (RLE Iran C): Assyrians, Armenians, Roman Catholics and Protestants.(n.p.): Taylor & Francis.
Wilson, S. G.(1895). Persian Life and Customs: With Scenes and Incidents of Residence and Travel in the Land of the Lion and the Sun. United Kingdom: F.H. Revell Company.
دوره 19، شماره 2 - شماره پیاپی 38
تالیف مقاله
مهر 1402
صفحه 445-472
  • تاریخ دریافت: 17 بهمن 1401
  • تاریخ بازنگری: 12 تیر 1402
  • تاریخ پذیرش: 19 مرداد 1402