گفتمان انقلاب اسلامی و ساخت جامعه نوین تمدنی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی (علوم سیاسی از منظر ایرانی)

نویسنده

استادیار گروه اندیشه سیاسی در اسلام، پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی، تهران، جمهوری اسلامی ایران.

10.30497/pkn.2023.244285.3048

چکیده

با توجه به نقش راهبردی انقلاب اسلامی در ساخت و تقویت جامعه نوین تمدنی، محقق در این پژوهش درصدد ارائه پاسخ به این پرسش است که گفتمان انقلاب اسلامی چگونه می‌تواند بر ساخت جامعه نوین تمدنی تأثیرگذار باشد؟ نویسنده برای این منظور با استفاده از روش فراتحلیل به این نتیجه رسیده است که انقلاب اسلامی در دو حوزه داخلی و خارجی به این مهم توجه داشته است. به این‌صورت که در حوزه داخلی از دو طریق طراحی و ارائه یک الگوی بومی و کارآمد از نظام سیاسی، و همچنین تقویت مؤلفه‌های سرمایه اجتماعی؛ و در حوزه خارجی از طریق هویت و اعتباربخشی به مقوله «جهان اسلام» (هویت ناظر بر اجتماع بازیگران مسلمان) در نسبت با سایر هویت‌های موجود؛ توانسته است به ساخت جامعه نوین تمدنی کمک نماید. به‌طور طبیعی طی این راه با دشواری‌های زیادی روبه‌رو خواهد بود که ذیل عنوان چالش‌ها و تهدیدها به آنها پرداخته شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The discourse of the Islamic Revolution and the construction of a modern civilized society

نویسنده [English]

  • Mohammad Mahmoodi-kya

Assistant Professor, Department of Political Thought in Islam,The Research Institute of Imam Khomeini and Islamic Revolution, Tehran, I.R. Iran.

چکیده [English]

The Iranian Islamic Revolution, as a comprehensive and rooted revolution in the religious culture and belief system of the Iranian people, in addition to its tremendous effects on the construction of a model of political order in the territory, was able to create a wave of awakening among Muslim nations or nations under oppression, tyranny, and colonialism. create and be presented as the beginning of the rise of Islam in the context of the social life of Muslims; Developments that promise the design of a new civilized society in the Islamic world. In this research, using the data base analysis method, we tried to provide an answer to the question that how the discourse of the Islamic Revolution can influence the construction of a modern civilized society? and in this regard, what opportunities and challenges are facing it? The findings of the research indicate that the Islamic revolution, through the manifestation of social capital within and its success in building a model of political order and system within, along with the advantage of the existence of Islamic societies and Islamic states in a significant part of the political geography of the world, has considerable talent in this field, and on the contrary, issues such as the existence of challenges arising from discourse construction and its objectified construction in the field of governance, challenges arising from the constraints of the international system, software challenges in the social environment, challenges arising from the lack of a transformational view in the field Humanities as the basis of social transformations, as well as the challenges arising from the lack of attention to the field of agency and the training of efficient and balanced human resources, can be counted among the most important challenges facing the role-playing of the Islamic Revolution in the field of building a modern civilized society.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Civilized society
  • Challenges
  • Opportunities
  • Religious culture
  • I.R. Iran. Islamic Revolution
ابوالفتحی، محمد؛ نظری، مینا و پوردانش، سیدسامر (1401). «بررسی پیامدهای فرهنگی و تفکری تهاجم تمدنی غرب در ایران بعد از انقلاب»، جامعه‌شناسی سیاسی انقلاب اسلامی. 3(2)، 192-171.
اخترشهر، علی (1399). «جایگاه زنان در انقلاب اسلامی و تأثیر آن بر بیداری اسلامی با رویکرد تمدن‌سازی»، مطالعات بیداری اسلامی. (17)، 280-257.
اکبری، مریم و نادری، مهدی (1398).«لایه‌های فکری و نمودهای اجتماعی چالش سکولاریسم با اسلام تمدن‌گرا در جمهوری اسلامی»، جامعه‌شناسی سیاسی ایران. 2(1)، 47-29.
باقری، شهلا (1393). «ظرفیت تمدن‌سازی گفتمان انقلاب اسلامی»، مطالعات الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی. (5)، 86-59.
برزگر، ابراهیم (1396). «انقلاب اسلامی و تمدن‌سازی؛ نقشه راه، مسیر رفته و مسیر باقی‌مانده»، اندیشه سیاسی در اسلام. (14)، 27-7.
بشیر، حسن و غیاثی، هادی (1399). «چالش‌های تمدنی پیش‌روی انقلاب اسلامی ایران»، مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی. 3(1)، 28-1.
پیروزمند، علیرضا و خورشیدی، محمد (1398). «مؤلفه‏‌های ساختاری تمدن‌سازی اسلامی (با رویکرد آینده‌پژوهی)»، مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی. 2(1)، 358-329.
ثابتی منفرد، امیرحسین و نجفی، موسی (1399). «چالش تمدنی جمهوری اسلامی ایران و آمریکا با تأکید بر نظریات کیسینجر، هانتیگتون و فوکویاما»، مطالعات انقلاب اسلامی. (60)، 112-93.
خاتمی، سید احمد؛ دهقان، محمدحسن و مقیسه، رضا (1401). «نقش نرم‌افزار ولایت فقیه و فقه حکومتی در ایجاد تمدن نوین اسلامی»، پژوهش‌های تمدن نوین اسلامی. (3)، 134-113.
خرمشاد، محمدباقر (1392). «انقلاب اسلامی، بیداری اسلامی و تمدن نوین اسلامی»، راهبرد فرهنگ. 6(23).
خرمشاد، محمدباقر و آدمی، علی (1388). «انقلاب اسلامی، انقلاب تمدن‌ساز؛ دانشگاه ایرانی، دانشگاه تمدن‌ساز»، تحقیقات فرهنگی ایران. 2(2)، 188-161.
خواجه‌سروی، غلامرضا؛ فتحی، محمدجواد و اسفندیار، محمد (1393).«مؤلفه‌های اصلی تمدن‌سازی انقلاب اسلامی»، پژوهش‌های انقلاب اسلامی. (11)، 34-1.
خوشدونی، مهدی (1401). «نسبت‌شناسی فرایند اهداف انقلاب اسلامی (تمدن نوین اسلامی) با تمدن مهدوی»، مشرق موعود. 16(62)، 285-265.
دانش‌نهاد، محمد و وکیلی، محمدحسن (1401). «تبیین نگرش، راهبردها و راهکارهای رسانه در جهت تحقق تمدن اسلامی در پرتو گام دوم انقلاب اسلامی»، رسانه، 33(3)، 109-91.
دبیری، علی‌اکبر و جعفری، علی‌اصغر (1400). «شناسایی عوامل زمینه‏‌ساز و چالش‏‌های تحقق تمدن نوین اسلامی در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی»، پژوهشنامه انقلاب اسلامی. 10(37)، 102-81.
درخشه، جلال (1390). «بازسازی اندیشه دینی در ایران معاصر و تأثیر آن بر بازیابی تمدن اسلامی»، فصلنامه سیاست. 41(3)، 110-93.
رفیعی آتانی، عطاءالله؛ فیاض، سروش و ذبیحی، رضا (1400). «مدل‌سازی نقشه راه تحقق تمدن نوین اسلامی از گذرگاه گام دوم انقلاب با رویکرد مدل‌سازی ساختاری ـ تفسیری (ISM)»، مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی. 4(1)، 96-67.
زمانی محجوب، حبیب (1399). «نقش حاکمیت دینی در تمدن‎‌سازی بر اساس اندیشه امام خمینی»، پژوهش‌های سیاست اسلامی. 8(18)، 170-142.
سرپرست سادات، سیدابراهیم (1398). «جامعه‌پردازی در گام دوم انقلاب اسلامی با نظریه نظام انقلابی»، نظریه‌های اجتماعی متفکران مسلمان. 9(2)، 302-281.
شاکری زواردهی، روح‌الله و مولوی، عیسی (1397). «آینده‌پژوهی انقلاب اسلامی و تحقق تمدن نوین دینی با تأکید بر اندیشه آیت‌الله خامنه‌ای»، مطالعات انقلاب اسلامی. 15(55)، 120-99.
شجاعی، هادی (1395). «ظرفیت‌های فرهنگ سیاسی تشیع در آفرینش تمدن نوین اسلامی»، تاریخ اسلام در آینه پژوهش. 13(1)، 71.
شیرودی، مرتضی (1399). «قدرت نرم، تمدن نوین اسلامی و بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی»، علم و تمدن در اسلام. 2(5)، 132-114.
صمدی میارکلایی، حمزه و صمدی میارکلایی، حسین (1395). «الگوی صدور انقلاب اسلامی در جهت دستیابی به تمدن نوین اسلامی»، مطالعات انقلاب اسلامی. 13(47)، 30-7.
عالی‌پور، علیرضا (1399). «تبیین نظریه تمدن دریایی در داستای تمدن‌سازی نظام جمهوری اسلامی در گام دوم انقلاب اسلامی»، علوم و فنون نظامی. (54)، 26-5.
عباس‎‌تبار، رحمت (1400). «چشم‌انداز انقلاب اسلامی در تحقق تمدن نوین اسلامی ایرانی»، جامعه‌شناسی سیاسی انقلاب اسلامی. 2(1)، 22-7.
غفاری هشجین، زاهد و نیکونهاد، ایوب (1399). «تحلیل آینده‌نگارانه بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی»، نشریه علمی دانش سیاسی. 16(2)، 512-487.
قاسمی، بهزاد (1399). «انقلاب اسلامی و تمدن نوین بر پایه اتحاد و ائتلاف ملل اسلامی (خوانشی تعمیقی و تحلیل محور به اصل 11 قانون اساسی)»، مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی. 3(1)، 154-123.
قاسمی، بهزاد (1399). «انقلاب اسلامی و تمدن نوین بر پایه اتحاد و ائتلاف ملل اسلامی»، مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی. 3(1)، 154-123.
گوهری مقدم، ابوذر و بیگی، علیرضا (1400). «تجزیه و تحلیل اصول سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در بیانیه گام دوم انقلاب»، نشریه علمی دانش سیاسی. 17(1)، 320-291.
مزینانی، احمد؛ علیزاده، سلیمان و ایمانی‌پور، احمد (1398). «تحلیل فرصت ـ تهدید چهل‌ساله دوم انقلاب اسلامی مبتنی بر بیانیه گام دوم»، پژوهش‌های حفاظتی ـ امنیتی. (30)، 26-1.
مصباح یزدی، محمدتقی (1368). جامعه تاریخ از دیدگاه قرآن. تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
مطهری‌نژاد، سیدمجید؛ همایون، محمدهادی؛ خزایی، سعید و حاتمی، محمدرضا (1395). «بازاندیشی سیاستی در نظریات و الگوهای آینده‌نگر، مناسب چشم‌انداز تمدنی انقلاب اسلامی»، رهیافت انقلاب اسلامی. 10(35)، 154-133.
مظاهری مقدم، ابوذر (1397). «انقلاب اسلامی و بازیابی میراث درون‌فرهنگی و برون‌فرهنگی در تمدن‌سازی نوین»، معرفت سیاسی. 10(1)، 22-5.
مظاهری مقدم، ابوذر (1399). «تبیین حرکت تاریخی ملت ایران به‌سوی تمدن‌سازی مبتنی بر روند‌شناسی تاریخی»، مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی. 3(2)، 220-187.
مک‌دانل، دایان (1380). مقدمه‌ای بر نظریه گفتمان. ترجمه حسینعلی نوذری، تهران: فرهنگ گفتمان.
مهدی‌پور، آسیه (1398). «تبیین مدل مفهومی مقاومت در اندیشه آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای»، نشریهه علمی دانش سیاسی. 15(2)، 566-539.
نادری، مهدی و پیرانی، شهره (1399). «راهبردهای پیشرو در پساچهل‌سالگی انقلاب اسلامی (تبیین بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی)»، نشریه علمی دانش سیاسی. 16(1)، 328-305.
نجفی، موسی و غلامی، رضا (1398).«انقلاب اسلامی و نقش محوری آن در شکل‌گیری تمدن نوین اسلامی با تأکید بر دکترین امامت»،مطالعات انقلاب اسلامی. 15(55)،140-121.
نصیری، علی‌اصغر (1399). «جایگاه سرمایه اجتماعی در تحقق تمدن نوین اسلامی در اندیشه امام خمینی»، حکومت اسلامی. 24(4)، 128-105.
نوروزی، رسول (1391). «نقش انقلاب اسلامی و الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در ایجاد تمدن اسلامی ـ ایرانی»، علوم سیاسی. 15(4)، 81-55.
واثقی بادی، محمد و بمانی، مهدی (1397). «الگوی وحدت کارکردی ظرفیت‌های تمدنی انقلاب اسلامی ایران با تأکید بر اندیشه‌های مقام معظم رهبری»، مطالعات راهبردی بسیج. (78)، 30-5.
هراتی، محمد جواد؛ جمالی، افراسیاب و ایزدی، محمدعلی (1395). «ظرفیت‌های انقلاب اسلامی ایران در بازسازی تمدن اسلامی در قالب نظریه سیستمی»، پژوهش‌های انقلاب اسلامی. 5(17)، 227-205.
هژیری، حسین و خرمشاد، محمدباقر (1394). «جایگاه و نقش انقلاب اسلامی در سیر تکوین تمدن نوین اسلامی»، مطالعات بین‌رشته‌ای دانش راهبردی. 5(19)، 150-115.
دوره 19، شماره 2 - شماره پیاپی 38
تالیف مقاله
مهر 1402
صفحه 529-550
  • تاریخ دریافت: 26 بهمن 1401
  • تاریخ پذیرش: 16 مرداد 1402