معرفت‌شناسی تحزب در ایران (مطالعه موردی احزاب کارگزاران، مؤتلفه، جمهوری اسلامی، روحانیت مبارز، نهضت آزادی)

نوع مقاله : علمی - پژوهشی (مسایل سیاسی ایران)

نویسنده

استادیار گروه علوم اجتماعی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، جمهوری اسلامی ایران.

10.30497/pkn.2024.245285.3111

چکیده

یکی از ارکان مورد ادعا جهت توانمندی نظام سیاسی، وجود احزاب است. حال سؤال اساسی این است آیا بستر معرفتی مشخصی برای ایجاد احزاب در ایران وجود دارد؟ برای تحلیل سطوح معرفتی از اسناد بالادستی احزاب (منتخب) و مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با فعالان حزبی در قالب تحلیل مضمون استفاده شده است. نمونه‌گیری به‌صورت هدفمند از احزاب ثبت شده در وزارت کشور صورت‌گرفته است. نتایج پژوهش گویای تشابه در استفاده از منابع معرفتی در احزاب دارد؛ اما سهم مرجع معرفتی در میان احزاب ایران با محوریت معرفت شهودی است که موجب شکل‌گیری فضایی می‌شود که بیشترین مختصات رمانتیسیم سیاسی را در عرصه سیاسی و اجتماعی را دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Epistemology of Party in Iran (Case studies:Parties Mutalfa, Kargozaran, Jomhori Eslami, Nehzat Azadi, Jammeh Rohanyyat Mobarez)

نویسنده [English]

  • سینا امینی زاده

Assistant Professor, Department of Social Sciences, Faculty of Literature and Humanities, Shahid Bahonar University, Kerman, Kerman, I.R.Iran.

چکیده [English]

One of the elements claimed for the strength of a country's political system is the existence of political parties. It is acceptable for parties to act with a secular worldview because there is a kind of political worldview convergence between the party and party activists in these societies, in other words, the basis and thought of the existence of the party and its structures are well designed, which has party behavior at levels. implements culture. Are the epistemic resources of Iranian parties the same as the epistemic resources of modern (western) parties? If they are the same, what is the contribution of each knowledge? The answers to the above questions need to be analyzed at the epistemological level. To analyze the level of knowledge, party documents (selected) and semi-structured interviews with party activists have been used in the form of thematic analysis. Purposive sampling has been done from the parties registered in the Ministry of Interior. The results of the research show similarities in The use of epistemic sources (homologous) in parties and the political space of romanticism has every epistemic reference among the parties and the space of political romanticism. This phenomenon itself is caused by the centrality of intuitive knowledge at the high theoretical level of party formation and political activism. which causes the intensification of the atmosphere of political romanticism in its political and social proposal, which is the opposite of the existence of the fact that the atmosphere of romance is also based on intuitive epistemological references.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Party
  • Knowledge
  • Intuition
  • Political romanticism
  •   Party Mutalfa
  • Party Kargozaran
  • Patry Jomhori Eslami
  • Nehzat Azadi
  • Jammeh Rohanyyat Mobarez
ابطحی، سیدمصطفی و حیدری، نصرت‌اله (۱۳۹۲). «تحزب در نظام سیاسی ولایت‌فقیه». علوم سیاسی، ۹(۲۴).
اخوان کاظمی، بهرام (۱۳۸۶). «بررسی تعاملات فرهنگ سیاسی و تحزب در ایران». پژوهش‌نامه علوم سیاسی، ۲(۴).
اخوان کاظمی، بهرام (۱۳۸۸). «حزب و تحزب در اندیشه اسلامی». فقه و اصول (مطالعات اسلامی)، 82(۱). 42.-11
اسلامی، محمدحسین (۱۳۹۳). «تبیین جامعه‌شناختی شکل‌گیری احزاب از دیدگاه کارکردگرایان». مطالعات جامعه‌شناختی ایران، ۴(۱۳).20.-9
اشرفی، اکبر (۱۳۹۷). «بررسی فلسفه تشکیل و دلیل تعطیلی فعالیت‌های حزب جمهوری اسلامی». جامعه‌شناسی سیاسی ایران، ۱(۲).
اشمیت، کارل (1398). رمانتیسیم سیاسی. ترجمه نیره توکلی، تهران: نشر پارسه.
ایمان، محمدتقی ؛ طبیعی، منصور؛ امینی زاده، سینا (1399). «ارزیابی مبانی پارادایمی احزاب ایران بعد از انقلاب»، نشریه علمی دانش سیاسی. 16(1)، 45-66.
ایمان، محمدتقی (1392). ارزیابی پارادایمی برنامه‌های توسعه اقتصادی - اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، قم: نشر حوزه و دانشگاه.
برلین، آیدیا (1387). ریشه‌های رمانتیسم. (عبدالله کوثری، مترجم)، تهران: نشر ماهی.
بشیریه، حسین (1379). نظریه‌های جدید در علوم سیاسی، تهران: نشر علوم نوین.
جوادی آملی، عبدالله (1378). معرفت‌شناسی در قرآن. قم: نشر اسراء.
جمیری محمد و قرشی، سیدیوسف (۱۳۹۷). «تأملی جامعه‌شناسانه بر احزاب دولتی در عصر پهلوی دوم؛ مطالعه موردی احزاب مردم و ملیّون». مطالعات انقلاب اسلامی، ۱۵(۵۲). 200-181.
حقیقت، سیدصادق (1387). روش‌شناسی علوم سیاسی. قم: دانشگاه مفید.
خدادی، حسن؛ ربیعی کهندانی، محمد (1403). «مقایسه استعاره های حوزه مقصد در گفتمان حزب جمهوری اسلامی و سازمان مجاهدین خلق»، دانش سیاسی. 20(1)، 107-130.
خندق، نجله (۱۳۸۹). «احزاب سیاسی ایران بین سال‌های ۱۹۴۷-۱۹۴۱ با تأکید بر احزاب چپ». ژئوپلیتیک، ۶(۴). 166-154.
دوورژه، موریس (1358). جامعه‌شناسی سیاسی. (ابوالفضل قاضی، مترجم)، تهران: نشر جاودان.
سردارنیا، خلیل‌اله (۱۳۹۳). «تحلیل جامعه‌شناختی نهادینه‌نشدن و ناکامی تحزب در ایران در سده اخیر (از ۱۲۸۵ ش/ ۱۳۲۸ ق و ۱۹۰۸ میلادی تاکنون)». پژوهش‌های تاریخی (مجله دانشکده ادبیات و علوم‌انسانی اصفهان)، ۵۰(۴). 56-43.
سهیر، رابرت و لودی، میشل (1385). رمانتیسم و تفکر اجتماعی. (یوسف اباذری، مترجم)، مجله ارغنون، شماره.9
‫صدرا، علیرضا؛ فاضلی، حبیب‌اله؛ و علیزاده، علی (۱۳۸۹). «جنبش رمانتیسم و سیاست رمانتیک». تحقیقات سیاسی و بین‌المللی، ۲(۳). 19-1.
کولایی، الهه و مزارعی یوسف (۱۳۹۵). «نوسازی و تحزب (مطالعه موردی: دولت هاشمی رفسنجانی)». سیاست - مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، ۴۶(۲). 421-403.
مدیرشانه‌چی، محسن (۱۳۷۹). «تحزب و توسعه سیاسی در ایران (مطالعه موردی ادوار اول و دوم تحزب)». دانش و توسعه، (۱۱). 25-11.
دوره 20، شماره 2 - شماره پیاپی 40
تالیف مقاله
مهر 1403
صفحه 295-318
  • تاریخ دریافت: 22 مهر 1402
  • تاریخ بازنگری: 27 تیر 1403
  • تاریخ پذیرش: 27 تیر 1403